بازیگران بزرگ چیزی از خودشان را به نقش اضافه می کنند

سیروس همتی در سال های اخیر به صورت پیوسته در سینما و تلویزیون و تئاتر در رفت و آمد بوده است و در عین حال بازیگر بسیار پرکاری در صحنه بوده است و در جشنواره سه سال قبل به خاطر بازی در نمایش بوقلمون بهترین بازیگر جشنواره تئاتر فجر شد.  بازی در نمایش های خروسک پریشان(داود کیانیان)، بازی تابلوی اخر(نصرالله قادری)، مسافران مرو(سید جواد هاشمی)، رویاهای خلیج فارس(امیر دژاکام)، بهرام چوبینه(شکرخدا گودرزی)، بلوط های تلخ(شهرام کرمی)، حریم(آرش دادگر)، اسب های پشت پنجره (روح ا… جعفری)، بسه دیگه خفه شو، بحرالغرایب و کالیگولا شاعر خشونت (آتیلا پسیانی)، خانمچه و مهتابی و مومیا (هادی مرزبان ) ، نامه(گلاب آدینه)، در چهارسو خبری نیست و روز سرباز(حسن باستانی)، طلسم صبحگل(قطب الدین صادقی)، ترن(نیما دهقان)، معمای مطربان پریشان(کوروش زارعی)، روشان(فریدون محرابی)، طروپ طرب و بوقلمون( خیراللهتقیانی)  و نویسندگی و کارگردانی نمایش های مثل  مونی و کاروان هایش، غروب تا غروب، جایی میان خوک ها، برگ ریزان، محال هم ممکن است، مجلس برادر کشی، قربانی و ح دو چشم  از جمله فعایت های مهم کاری همتی در سه دهه فعالیتش در تئاتر هستند و بارها برنده جوایز متعددی برای نویسندگی شده است. نمایش کلنل در سال‌ های مشروطه دوم (مشروطه صغیر - استبداد محمدعلی‌ شاه قاجار) روایت می‌‌شود و داستان عزیز جوان ۳۵ ساله‌ متمول و جاه‌ طلبی از خاندان قاجار را روایت می‌کند که به‌ دنبال پوشیدن ردای حاکمیت تهران است. کلنل مهر و آبان ماه به نویسندگی و کارگردانی خیرالله تقیانی پور ساعت ۱۹:۳۰ به مدت ۱۰۰ دقیقه در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر به صحنه می‌رود.در این اثر نمایشی حسین پاکدل، شهرام‌ حقیقت‌ دوست، اتابک نادری، سیروس همتی، آرش آصفی، مونا فرجاد، آتیه جاوید، مصطفی ساسانی، جواد پورزند، وحید نفر، علیرضا ناصحی، الهه شه‌‌پرست، حسین شفیعی، محمد شکری، سیامک توده فلاح، محسن مهری دروی، آناهیتا خسروی، سمیرا سلیمی، زینب قمری، میلاد ابراهیمی، مهیار طهماسبی، حامد بدیعی، نگار جعفری، سروناز جمشیدی، امیر باد بدست و آیسان حداد به عنوان بازیگر حضور دارند. سالار عقیلی قطعاتی را به آهنگسازی بابک زرین برای نمایش کلنل خوانده است. علی زارعی مدیر تولید، علی شهبازی دستیار و برنامه ریز، رضا شاپورزاده طراح صحنه، پریدخت عابدین نژاد طراح لباس، ماریا حاجیها طراح چهره پردازی، رضا خضرایی طراح نور، مریم نراقی مشاور رسانه ای، مهدی آشنا عکاس، علی المعی موسیقی، گروه اجرایی نمایش کلنل را تشکیل می‌دهند. با سیروس همتی در باره مختصات نقش شیخ مقصود و نمایش کلنل گفت وگویی  انجام داده ایم.

با خیرالله تقیانی پور سال ها است که همکاری دارید و در نمایش های مثل بوقلمون این همکاری بسیار موفقیت آمیز بوده است؟

همکاریم با خیرالله تقیانی‌پور به نمایش الکت  برمی گردد و کار کردن با تقیانی پور و گروه نقاب همواره برای من جذاب و ارزشمند بوده است. در کارهای تقیانی پور  بازآفرینی بهترین تمرین های بیان و بدن، تاکید و یادآوری آیین ها و سنت های ایرانی واجرای بهترین متن های نمایشی مورد استفاده قرار می گیرد.

ایفای کاراکتری که روحانی و شیخ است، آیا برای بازیگر چالش زا است؟

سیستم کاری تقیانی پور به این نحو است که در شروع کار شخصیت کاملی را خلق نمی کند و این تکامل شخصیت با مشارکت بازیگر در پروسه تمرینات کامل می شود و البته این مشارکت در تعامل کامل با کارگردان انجام می شود و نقش شیخی که روی صحنه می بینید در این پروسه کامل شد. در مورد شخصیت روحانی و شیخ نمایش کلنل باید بگویم این نوع کاراکترها وجود داشته اند. آدم های ضعیف النفسی که با مال و ثروت خیلی راحت تطمیع می شوند و در نمایش اشاره صریحی به این مسئله می شود.

یک جورهایی شخصیت شیخ برشی از شخصیت شیخ ابراهیم زنجانی است که قاضی محکمه شیخ فضل الله نوری بود ؟

برای رسیدن به شخصصیت شیخ مقصود در مورد خیلی از روحانیون و شیخ های آن دوران تحقیق انجام دادم. در آن دوران البته شیخ های عالی مقام و مجاهد زیادی مثل شیخ محمد خیابانی و شیخ فضل الله نوری هم داشته ایم. در سریال سربداران نیز محمد علی نجفی تصویر خاکستری از یک شیخ ( قاضی شارح ) بابازی موثر علی نصیریان ارائه کرد. در سریال مختار هم شخصیت شیخ بن زبیر(با بازی موثر رضا کیانیان) نمونه قابل رجوعی بود. اما شخصیت شیخ گرته ای از شخصیت شیخ ابراهیم زنجانی است. همیشه دوست دارم در نمایش های تقیانی پور نقش های خوبی را بازی کنم و به نظرم کارگردان حرف گوش کنی است.

در بخشی از نمایش شیخ مقصود عنوان می کند که من را با علماء مقایسه نکنید. آیا این اظهار نظر شیخ مقصود جنبه متظاهرانه دارد؟

به طور حتم و تحقیقاتی که داشته ام مرتبه شیخ بالاتر از عالم است. در تاریخ ذکر شده تنها پیامبری که لقب شیخ داشته و به شیخ الانبیاء معروف بوده حضرت نوح است. بنابراین ممکن است شیخ مقصد با گفتن این جمله مقام بالاترش را نسبت به علماء نشان بدهد و یا اینکه خودش را منفک از آنها معرفی کند.

اگر در نمایش کلنل نقش دیگری به شما پیشنهاد می شد و دوست نداشتید در نمایش بازی نمی کردید؟

دوست دارم نقشم دارای فراز و فرود باشد ومن را برای رسیدن به آن به تلاش وادار کند.

در نوع بازی بدن و فیگورهایی که داشتید بازیتان در نمایش بوقلمون را یاد آوری می کند که در ایفای نقش تان از فیگورهایی خاص بدنی استفاده کردید؟

روز هم اول با کارگردان صحبت کردم که نقش شیخ مقصود شبیه نقشم در بوقلمون نشود و فکر نمی کنم بازی در این نقش به این سمت رفته باشد. از طرفی بازیگر هر دوی این نقش ها سیروس همتی است که چیزهای از شخصیت خودش را به نقش ها تزریق می کندکه ممکن است یکسان باشند. این ویژگی در خیلی از بازیگران بزرگ مثل سیامک صفری و یا زنده یاد احمد آقالو است که بخشی از شخصیت خودشان هم به نقش الصاق می شد.

یکی از نقش های جذاب کلنل همین شخصیت شیخ مقصود است که آدمی است که دارای نوسان شخصیتی است. آیا شیخ مقصود به لحاظ اعمالی که مرتکب می شود در گروه شر شخصیتهای نمایش قرار می گیرد؟

اغلب تصاویری که از این نوع شخصیتها در سینما و تلویزیون نشان داده می شود تصویر مثبتی است و شیخ مقصود از این لحاظ ویژگی های متفاوتی دارد. با توجه به تصویری که از این آدمها در سینما و تلویزیون وجود دارد، شیخ مقصود می تواند یک گام جلوتر در جهت ارائه تصویری جدید باشد. تلاش من هم بر این اصل استوار بود که نقش را طوری بازی کنم که در صحنه و برای تماشاگر جذاب باشد و البته مخاطب در درون به این شخصیت پست و بی پدر و مادر لعن و نفرین بفرستد. پروسه آفرینش نقش برایم خیلی حائز اهمیت بود. در شروع نمایش شیخ مقصود موضع خودش را اعلام می کند و در تعامل با عزیز خان قرار می گیرد و برای سید دسیسه و پاپوش درست می کند .

 در نمایش کلنل چند شخصیت مثل شیخ مقصود وجود دارند که از تکیه کلام هایی در حین گفتارشان  استفاده می کنند. آیا وجود تکیه کلام از همان ابتدا بود و یا اینکه در تمرینات به وجود آمد؟

در تمرینات شکل گرفت و کلمه هایی مثل تجسسو را به کار بردم تا تسلط شیخ مقصود را بر زبان عربی نشان بدهم و یا در صحنه های آبگوشت خوردن هم شیخ عبارات عربی را به کار می برد. همه این موارد به باور پذیری نقشم کمک کرد.

چند جایی هم از تکیه کلام های آذری استفاده کردید؟

آخرین بازیگری بودم که به گروه اضافه شدم و وقتی متوجه زمان نمایش و آدم هایش شدم به این جمع بندی رسیدم که چون قاجارها رگ و ریشه آذری داشته اند مناسب است تا از این تکیه کلام ها استفاده کنم.

جایی هم شیخ مقصود از کلمات انگلیسی استفاده می کند که در آن دوران چندان باب نبود؟

 در زمان وقوع داستان نمایش، رفت و آمد به فرنگ باب شده بود و خیلی ها به سفر فرنگ می رفتند و در جامعه هم هر چند محدود از عبارات فرنگی مثل همین پرابلم  استفاده می شد.

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی