باید درام ایرانی را توسعه دهیم

اتابک نادری از جمله بازیگرانی است که در حوزه مدیریت بسیار کارا و خوشنام است و مدتها به عنوان ریاست مجموعه تئاتر شهر فعالیت موثری در جهت رشد و اعتلای تئاتر و دادن امکان برابر برای اجرا به گروه های نمایشی  داشته و سال ها است که در مدیریت امور استان های اداره کل هنرهای نمایشی فعالیت می کند.

وی فارغ التحصیل رشته بازیگری از دانشگاه آزاد اسلامی است. نادری علاوه بر فعالیت در تئاتر، سالها در سینما و تلویزیون به بازیگری پرداخته است. خانه پدری ،هیوا، چشم عقاب، ترنج ، عشق فیلم و متولد ماه مهر ازاین جمله حضورهایش در حوزه بازی تصویری هستند. در تئاتر هم نادری در نمایش های زیادی به عنوان بازیگر و کارگردان حضور داشته است. یک فیلم مستند داستانی، مرز، بچه فیل، هشتمین سفر سندباد، واینک یحیی، زندگی در میان آتش و تعبیریک رویا از جمله آثار مهم نادری درتئاترهستند. نادری بعد از 19 سال غیبت در حوزه کارگردانی تئاتر دوسال قبل نمایش دپوتات را براساس نمایش نامه  به دنبال دروغگو نوشته  دیمیتری پسات‌هاس  نمایشنامه نویسی یونانی که توسط کریم عظیمی ترجمه و توسط محمد نادری دراماتورژی شده است را در سالن ایوان شمس  روی صحنه برد و بسیار مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت. نادری این روزها در عرصه بازیگری تصویر هم حضور پررنگی دارد و در سریال لژیونر در نقش یک پزشک ورزشی بازی موثری ارائه کرد.

نمایش کلنل در سال‌ های مشروطه دوم (مشروطه صغیر - استبداد محمدعلی‌ شاه قاجار) روایت می‌‌شود و داستان عزیز جوان ۳۵ ساله‌ متمول و جاه‌ طلبی از خاندان قاجار را روایت می‌کند که به‌ دنبال پوشیدن ردای حاکمیت تهران است. کلنل مهر و آبان ماه به نویسندگی و کارگردانی خیرالله تقیانی پور ساعت ۱۹:۳۰ به مدت ۱۰۰ دقیقه در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر به صحنه می‌رود. در این اثر نمایشی حسین پاکدل، شهرام‌ حقیقت‌ دوست، اتابک نادری، سیروس همتی، آرش آصفی، مونا فرجاد، آتیه جاوید، مصطفی ساسانی، جواد پورزند، وحید نفر، علیرضا ناصحی، الهه شه‌‌پرست، حسین شفیعی، محمد شکری، سیامک توده فلاح، محسن مهری دروی، آناهیتا خسروی، سمیرا سلیمی، زینب قمری، میلاد ابراهیمی، مهیار طهماسبی، حامد بدیعی، نگار جعفری، سروناز جمشیدی، امیر باد بدست و آیسان حداد به عنوان بازیگر حضور دارند. سالار عقیلی قطعاتی را به آهنگسازی بابک زرین برای نمایش کلنل خوانده است. علی زارعی مدیر تولید، علی شهبازی دستیار و برنامه ریز، رضا شاپورزاده طراح صحنه، پریدخت عابدین نژاد طراح لباس، ماریا حاجیها طراح چهره پردازی، رضا خضرایی طراح نور، مریم نراقی مشاور رسانه ای، مهدی آشنا عکاس، علی المعی موسیقی، گروه اجرایی نمایش کلنل را تشکیل می‌دهند . با نادری در باره حضورش در نمایش کلنل و نقش امین اله گفت وگویی انجام داده ایم.

در گذشته با خیرالله تقیانی پور همکاری داشته اید. حضورتان در نمایش کلنل که یک نمایش ایرانی است چه ویژگی هایی دارد؟ 

چند سال قبل در نمایش تعبیر یک رویا با تقیانی پور همکاری داشتم. از دوران دانشجویی همواره با نمایش های ایرانی در ارتباط بودم و با بزرگانی نظیر عبدالحی شماسی ، سیاوش طهمورث و سایرین در این حوزه کار کرده ام  و به هر صورت ایرانی هستیم و شایسته است به این حوزه ارزشمند توجه ویژه ای داشته باشیم. همیشه این دغدغه را داشته ام که چرا در افکار عمومی نمایش های ایرانی را با قدرت و قوی نمی دانند و هیچ وقت برای جهانی شدن تئاترمان فکر نکرده ایم و جغرافیای نمایش های ایرانی را محدود ترسیم کرده ایم. اگر بخواهیم تئاتر ایرانی را وسعت ببخشیم، متوجه غنایش می شویم و می توانیم با اتکا به آن جهانی بشویم. سلطان مار بهرام بیضایی را خیرالله تقیانی پور  در جمهوری آذربایجان روی صجنه اجرا کرد و مورد استقبال قرار گرفت. بنابراین باید درام ایرانی را توسعه بدهیم. نمایش هایی که در سال اخیر تقیانی پور و نوشته و اجرا کرده برگرفته از تاریخ و تمدن ایرانی است و برای من ارزشمند و مهم است .

استقبال خوب مردم از نمایش کلنل در مدتی که اجرایش شروع شده نشان می دهد مخاطب از نمایش های ایرانی با کیفیت و خوب استقبال می کند ؟

 مخاطب با هوش است و از کار خوب استقبال می کند و باید از این پتانسیل در جهت اعتلای تئاتر ملی استفاده کرد.

آیا امین اله را می توانیم سیاستمدار پاکدست و موجهی بدانیم ؟

امین اله در شروع نمایش موقعی که متوجه دسیسه های عین الدوله می شود  از قدرت کناره گیری می کند. در تاریخ معاصر همیشه آدم هایی که می خواهند در راس قدرت بماند آدم های متملق و دور قاب چین را دور خودشان جمع می کنند و آدم های مهین پرست و کارا را از خودشان دور می کنند.

علی رغم اینکه امین اله یک سیاستمدار کهنه کار است، اما در مقابل عزیز در حین خواستگاری از دخترش خیلی رو و با عصبانیت برخورد می کند؟

در این صحنه که اشاره کردید ما زندگی خصوصی امین الله را می بینیم و ربطی به زندگی سیاسی اش ندارد. برای امین اله خواستگاری عزیز از دخترش که نام مردی را بالای سرش دارد درحکم یک مسئله ناموسی است و علی رغم خویشتن داری خیلی صریح و رک برخورد می کند.

اگر سیاستمدار نبود با عزیز به خاطر جسارتش برخورد فیزیکی می کرد و با حرف او را تحقیر می کند و به سابقه نه چندان خوشایند مادرش با طعنه اشاره می کند.  

آیا وجود این برخوردهای جزمی با عزیز باعث نمی شود او به سمت شر تمایل بیشتری پیدا کند؟

این رویکرد شکل می گیرد و عزیز می رود به سمت عین الدوله و یک جایی می فهمد که کارش اشتباه بوده است.

اما فرصتی برای جبران ندارد؟

عشق عزیز به پری چنین بستری را برای او فراهم می کند که در سراشیبی سقوط قرار بگیرد و مجری کارهای عین الدوله بشود. از منظر روانشناسی آدم ها به خاطر جاه طلبی و اینکه اثبات کنند که می توانند به اقتدار برسند خیلی از مسائل را قربانی می کنند و در میانه راه متوجه می شوند که اشتباه کرده اند.

امین اله به لحاظ شخصیتی مردی است که پایبند اخلاقات و خانواده دوست است و علی رغم اینکه زنش را سالها پیش از دست داده خودش را وقف نگهداری از دخترش کرده است؟

امین اله مرد درستی است که عاشقانه دخترش را دارد و در لحظه آخر که متوجه می شود راهها بسته است و تهمت بی ناموسی به دخترش زده می شود به جای اینکه او را بکشد ، خودش را از بین می برد.

آیا خودکشی کردن برای عبور از بحران گزینه درستی برای امین اله بود؟

می تواند بروز این قضیه در نمایش ابهام داشته باشد  و او مجبور به خودکشی شده باشد، او  با فنا کردن جانش زندگی دخترش را تضمین می کند. در تاریخ نمونه های زیادی داشته ایم که بزرگان جانشان را برای حفظ منافع فرد و گروه فدا کرده اند.  

با  به روی صحنه بردن نمایش دپوتات نشان دادید به خوبی راه ارتباط با مخاطب را بلد هستید و با تئاتر ارتباط موثری دارید؟

نمایش با استقبال خوب مخاطبان روبه رو شد. به نظر من مهم ترین عامل توفیق یک نمایش انتخاب درست متن و سوژه نمایش نامه است. در سال های اخیر حتی در سینما اغلب موضوعات نمایشها و فیلم ها شبیه به هم شده است؛ مثلث های عشقی، روابط دختر و پسری و جدایی زن و شوهرها محور اصلی بیشتر اجراها و فیلم ها هستند. در سینما هم خیلی از کمدی های متفاوت مورد توجه مخاطب قرار  گرفته است. من سراغ سوژه ای در نمایشم رفتم که به روابط انسانی و اجتماعی به صورت رئالیستی در زیر متنی از کمدی پرداخته است و این روابط هم در جاهای مختلف  در نمایش مورد نقد و چالش قرار گرفته است. شاید همین  مسئله باعث استقبال مخاطب از دپوتات شده است. متن نمایش نامه هم( بحث روابط انسانی و اجتماعی ) به نظرم جهان شمول است و می تواند در هر جامعه ای رخ بدهد. خوشبختانه نمایش هر نوع تماشاگری از تمام اقشار جامعه داشته است و برای اولین بار در ایران از دیمیتری پسات‌هاس متنی روی صحنه رفت .

 با حضور مجدد در سریال لژیونر بعد ازمدتها دوباره به بازیگری تصویر پرداختید؟

مهم ترین دلیلش مشغله کاری و مدیریتی و کمبود پیشنهادات خوب بازیگری بود که مجابم نمی کرد آنها را قبول کنم و در کنارش در چند تئاتر هم بازی کردم و کار بازیگریم را در تلویزیون ( مجموعه سی و نه)  با طنز شروع کردم و سال های بعدترش هم در طنز های آیتمی نوروز 75 و نوروز 76 کمدی و طنز بازی کردم . البته چون دوست نداشتم فقط بازیگر طنز شناخته شوم ، مدتی بازی نکردم. بازیگر باید توانایی هایش را در همه ژانرها نشان بدهد. بازی در ژانر طنز کار دشواری است و نیاز به توانایی های زیادی دارد.

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی