نگاهی به نمایش «گرترود روح پدر هملت» به کارگردانی سیدمیثم مطهری
آنالیز استعاری تاریخ معاصر
ایران تئاتر، صحرا کیایی: نمایش «گرترود روح پدر هملت» به نویسندگی و کارگردانی سیدمیثم مطهری در تالار مولوی – سالن کوچک در مهرماه سال جاری روی صحنه بوده از نگاهی مورد بررسی قرار گرفته است.
آنچه از آن به عنوان آنالیز استعاری اندام آناتومی تاریخ یاد میکنم، از آن دست نگرانیهایی که به مخاطب در پیوند با همذات پنداری با پارادوکسهای دلنشین اثر در نمایشنامه «گرترود روح پدر هملت»، تجربه مینماید. شخصت پردازی هملت، به گونهای است که او را عصارهی نیک و بد نیروهای موجود نشان میدهد؛ به عبارت دیگر مخاطب اثر تمام شخصیتهای هر یک از افراد حاضر را در خود درونی هملت مییابد. همین امر در طراحی لباس اثر هویدا است. با کمک المانهای بسیار کوچک که حکم نشانه را دارند؛ هریک از شخصیتها به شخصیت دیگر بدل میشود، در عین حالی که مصداقی از یک شخصیت و نماد در جامعه کنونی را با خود حمل میکنند. این ایدهها همه در خدمت تبلور دیدگاه تازهای از هملت بسیج میشود که افکار جستجوگرایانه را در مخاطب خود، بیدار مینماید. تماشاگری که تصمیم گیرنده نهایی است و خود در جایگاه هملتی با افکاری دیگر، قدمهایش را بر صحنه به جای میگذارد و شروع همزاد پنداری را با تجمع پارادوکسیکال نشانهها رقم میزند. به رغم نقش آفرینی تنها پنج پرسوناژ در اثر، روایت اصلی داستان به خوبی، همگام با تمام وجوه نگاه نوگرای نویسنده و به کارگیری حداقل اکسسوار در کارگردانی (در یک کلام یک نیمکت و دوچارپایه ) همراه میگردند. نگارنده مطلب حاضر، تا به حال در ایران با نمایشنامهای که به صراحت راجع به تجارت اندام انسانی در خصوص پیوند اعضا باشد، مواجه نشده است. نمایشنامهای که نویسنده از با استفاده بیرحمانه از استعارههای عمیق در ورای آن، دست به آنالیز آناتومی تاریخ معاصر هم زده است. این نمایش که از بیست و هشتم شهریورماه در سالن کوچک مولوی روی صحنه رفته است، به رغم آن که در طی اجراها ، سه بار ساعت اجرا عوض شد (از ساعت هجده در روزهای اول اجرا، به ساعت بیست و سی از دوازده مهر و سپس از شانزدهم مهر ساعت نوزده و سی تغییرکرد)، و این موجبات اختلالاتی در انعکاس رسانهای گردید و حتی در یک شب در میان اجرا با قطعی برق روبه رو شد(اجرای پنجشنبه بیستم مهرماه)، ولی گروه همچنان با قدرت کار خود را در استقبال چشمگیر تماشاگران به انجام رسانده است و حتی در قطع برق - بدون حتی یک لحظه وقفه و با هدایت و درایت کارگردان اثر - با نور موبایل تماشاگران اجرا را با موفقیت به صحنه برد و همین اتفاقات منجر به خاطره انگیزی مضاعف اجرا گردید.
دکتر رحمت امینی از گروه نمایش پردیس هنرهای زیبا، خانم مریم معترف و آقای مهدوی از اصحاب خانه تئاتر، حسین آهنی، کامبیز منوچهریان، و دکتر رضوانی و دکتر علیرضا بندری از شاعران کشور، علی مسیحا نوازنده و بهنام جعفری منتقد سینما، علی اکبر درستی سیاستگذار فرهنگی، دکتر راشدی و دکتر صالحی از پژوهشگران کشور، دکتر پیری و دکتر سعدی زاده از دانشگاه تهران، دکتر جلیلوند از دانشگاه تربیت مدرس، بانوان ایراجیان، هادیزاده، طالب پور از مرکز پیوند کبد ایران بیمارستان امام خمینی و بسیاری از دانشجویان و دانش آموختگان رشته های هنری از این نمایش دیدن کردهاند.