در حال بارگذاری ...
یادداشت فرهاد مهندس‌پور بر نمایش «روز عقیم» به کارگردانی حسین کیانی

بازنمایی زندگی تباه‌شده کاراکترها

فرهاد مهندس‌پور دبیر سی و سومین جشنواره تئاتر فجر متنی را در قالب یادداشت برای نمایش «روز عقیم» منتشر کرد.

در متن یادداشت فرهاد مهندس پور آمده است:
حسین کیانی استعاره «روز عقیم» را از آیه 55 سوره حج در قران کریم به وام گرفته است.
وَلَا یَزَالُ الَّذِینَ کَفَرُوا فِی مِرْیَةٍ مِنْهُ حَتَّى تَأْتِیَهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً أَوْ یَأْتِیَهُمْ عَذَابُ یَوْمٍ عَقِیمٍ. الحج. آیه 55
آنان که کفر ورزیده‌اند همواره در تردیدند تا به ناگاه پایان آنان فرا رسد یا رنجِ روز بدفرجامی‌شان.
واژه «عقیم» یک بار دیگر در آیه 41 از سوره الزاریات تکرار شده است که در آن به عاد فراخوانده شده که «ریح العقیم» بر آنان فرستاده خواهد شد. حسین کیانی استعاره «ابتر بودن»، «سترونی» و در هم کوفتگی کاراکترهای نمایش‌اش را با آوردن «روز عقیم» پیشینه و پشتوانه‌ای مذهبی داده است. خاستگاه گروهی که حسین کیانی به آنان پرداخته، به پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بازمی‌گردد و داستان نمایش درباره سه زن است که از محله بدنام آن روزگار گریخته‌اند و برای نجات چشم امید به یاری مردی با نام کریم دارند که منتظر رسیدن اویند. این سه زن که مظهر سترونی زندگی خویش‌اند، در روزگار به سر آمده‌شان، آنچنان ناکامی و سختی و مرارت کشیده‌اند که مفهوم زندگی و زنانگی و ازدواج و خانواده و مهر و زایش را گم کرده‌اند؛ و اکنون با پرخاش و تندی به همه چیز می‌نگرند و در وضعیتی گرفتار آمده‌اند که نه فهمی از آن دارند و نه راهی برای گریز یا دانایی می‌یابند.
 حسین کیانی بی‌پرده و صریح این «حقیر نگاه داشتگی» و استضعاف کاراکترهایش را نشان داده است و گاه به آنان اجازه داده که از دریچه تنگ نگاه‌شان به بررسی فلاکت خود بپردازند و گاهی حتی خود را بی‌تقصیر قلمداد کنند یا با پرخاش به همدیگر، در این خیال باقی بمانند که می‌توانند با انداختن تقصیر به گردن دیگری، خود را خلاص کنند. ولی چه فایده که آنان در همین موقعیت اکنونی‌شان نیز کورکورانه چشم امید به مردی (کریم) دارند که کمی مانده به پایان نمایش درمی‌یابند او دروغگوییست که خود را انقلابی و مصلح جا زده و از دریچه پنجره می‌بینند که مردمِ انقلاب، در پی او هستند تا درست از نادرست معلوم گردد. حسین کیانی این استیصال و درماندگی کاراکترهای مفلوکش را به «یوم العقیم» پیوند داده تا به تماشاگرانش گفته باشد که این داستانی است کهن و عبرت آمیز. مفهوم اخلاقی نمایش «روز عقیم» در خلال آرزوها و ناکامی‌ها و گرفتاری و نکبت و پرخاش کاراکترهایش، عبرتی است که درونمایه نمایشنامه بر اساس آن نوشته شده است.
از سویی دیگر باید به یاد داشته باشیم که حسین کیانی یکی از نمایشنامه‌نویسان امروز ایران است که به جریان تئاتر اجتماعی ایرانی اهتمام دارد و یکی از کسانی است که با نگاه به آنچه که تاکنون نوشته و کارگردانی کرده است، می‌تواند امید تئاتر ملی، تئاتر زندگی امروز و ایرانی امروز باشد. اگر بخواهم به جزییاتی در اجرا بپردازم بسزاست بگویم که بازیگران گاه فراموش می‌کنند که حتا در تندی‌ها و پرخاش‌های کاراکترها، نباید فراموش کنند که بلندی صدای‌شان بیش از آن است که فضا و موقعیت کاراکترها بطلبد و شاید از همین روست که نجواها و سرکوفتگی کاراکترها، به فرمی شعارگونه بدل می‌شود و چه‌بسا زمینه این سوء‌تفاهم را ایجاد کند که تاکید نمایش بیش از این‌که بر بازنمایی زندگی تباه‌شده کاراکترها باشد، بیانیه صادر کردن است و این البته نقصی است که با توانمندی بازیگران، به سادگی برطرف خواهد شد.
 

 




مطالب مرتبط

مدیرکل هنر‌های نمایشی مطرح کرد

دنبال رشد محتوا و فرم تئاتر کودک و نوجوان هستیم
مدیرکل هنر‌های نمایشی مطرح کرد

دنبال رشد محتوا و فرم تئاتر کودک و نوجوان هستیم

کاظم نظری مدیرکل هنرهای نمایشی می‌گوید تنها دلیل عدم حضور گروه‌های تئاتر کودک و نوجوان در جشنواره تئاتر فجر برگزاری جشنواره تخصصی تئاتر کودک و نوجوان بود و اداره کل هنرهای نمایشی به دنبال رشد محتوا و فرم این رویداد هنری و همچنین تئاتر کودک و نوجوان است.

|

گفت‌و‌گو با داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر

بهرام جلالی‌پور: ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است
گفت‌و‌گو با داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر

بهرام جلالی‌پور: ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است

بهرام جلالی‌پور، داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر، با بیان اینکه ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است و باید نمایشنامه نویسی به یک شغل خودکفا با درآمد مکفی تبدیل شود تا نمایشنامه نویس تمام وقت خود را به خلق آثار جدید اختصاص دهد، گفت برگزیدگان این جشنواره جزو ...

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

«خودپرواز» و طرح موضوع عدم مناسب‌­سازی خودپرداز بانکی برای نابینایان
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

«خودپرواز» و طرح موضوع عدم مناسب‌­سازی خودپرداز بانکی برای نابینایان

کارگردان نمایش «خودپرواز» قشر توان‌خواه جامعه را که شامل نابینایان نیز می‌­شود، دارای مشکلات فراوانی دانست و معتقد است این مشکلات باعث می­‌شود تا برخی از این عزیزان به جای مشارکت در فعالیت‌­های اجتماعی، به انزوا کشیده شوند. او موضوع عدم مناسب­‌سازی بانکی و خودپرداز ...

|

کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 
کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 

کیانوش احمدی، کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر بر رویکرد عادلانه چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در انتخاب آثار و داوری آن‌ها تاکید کرد. 

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

لقمان بحرانی: «آشپزخانه فنلاندی­‌ها» نمایشی انتقادی درباره مردم، جامعه و دولت است
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

لقمان بحرانی: «آشپزخانه فنلاندی­‌ها» نمایشی انتقادی درباره مردم، جامعه و دولت است

کارگردان «آشپزخانه فنلاندی‌­ها» نمایش خود را دارای فضایی کمدی-فانتزی می­‌داند که در درون مایه خود انتقادهایی را نیز درباره مردم، جامعه، دولت و تعاملات بین آن‌ها دارد.

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش هویت ملی جشنواره تئاتر فجر

میثم حبیبی: «همه خواب بودیم» روایتی متفاوت از زندگی حاج قاسم سلیمانی است
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش هویت ملی جشنواره تئاتر فجر

میثم حبیبی: «همه خواب بودیم» روایتی متفاوت از زندگی حاج قاسم سلیمانی است

کارگردان نمایش «همه خواب بودیم» می‌گوید ما می‌خواهیم جریانی مستندگونه از زندگی و آنچه آن شب برای خانواده حاج قاسم رقم خورده را برای مخاطب روایت کنیم.

|

گفت‌وگو با حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»

برخوانی یک اتفاق تاریخی
گفت‌وگو با حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»

برخوانی یک اتفاق تاریخی

حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»، اثری که از طریق ورود به بخش تازه‌ها وارد مسابقه تئاتر ایران چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر شده است، می‌گوید این نمایش یک برخوانی از داستان سردار بزرگ پارسی است که در برابر اسکندر مقدونی ایستاد و برای سرزمینش جان ...

|

نظرات کاربران