در حال بارگذاری ...
گفت و گو با ایوب آقاخانی کارگردان هفت عصر هفتم پاییز در فجر36:

مصّر هستم تا ارادتم را به شهید جهان آرا نشان دهم

ایران تئاتر: هفت عصر هفتم پاییز پرتره نگاری جدید آقاخانی از جنگ وسردارانش ، آخرین حلقه از سه‌گانه ایوب آقاخانی و در امتداد نمایش‌های کابوس شب نیمه آذر و تکه‌هاى سنگین سرب است که با نگاهی تغزلی و سرشار از شاعرانگی به قهرمانان سال‌های جنگ تحمیلى می پردازد.

«هفت عصر هفتم پاییز» نمایشی از ایوب آقاخانی است که در روز چهارم(1 بهمن) سی و ششمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر ساعت 18 و 20:30 در تالار چهارسو مجموعه تئاترشهر به صحنه رفت؛ به همین بهانه گفت و گو با کارگردان نمایش را بازنشر می کنیم.

شخصیت  محوری نمایش، شهید سید محمدعلى جهان‌آرا فرمانده سپاه خرمشهر است که از قهرمان های دوران آغازین جنگ و محاصره و اشغال خرمشهر توسط عراقی ها است.

ایوب آقاخانی هنرمند متفکر و مولفی است؛ این مولف بودنش در کارگردانی، نویسندگی و بازیگر بودنش قابل مشاهده است. هنرمندی که به روز می نویسند و تحت تاثیر رخدادهای اجتماعی دور و برش است. این کارگردان در سال قبل با اجرای سه نمایش سال موفق و پر کاری را تجربه کرد. ایوب آقاخانی مدرس دانشگاه، مترجم، پژوهشگر، نمایشنامه نویس، بازیگر و کارگردان تئاتراست و دارای مدرک کارشناسی نمایش با گرایش ادبیات نمایشی از دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و کارشناس ارشد نمایش با گرایش ادبیات نمایشی از دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس است. این هنرمند سوای فعالیتهای تئاتری سابقه مدیرتی هم دارد. مسئول تئاتر حرفه ای شورای نظارت و ارزشیابی مرکزهنرهای نمایشی ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶، مدیر پروژه چهارفصل تئاتر ایران، دبیر شورای انتخاب آثار مجموعه تئاترشهر، مدیر بخش رادیوییِ دوازدهمین دوره جشنواره بین المللی تئاتر دانشگاهی ایران  از این جمله مناصب هستند. بازی و کارگردانی نمایش گلن گری گلن راس نوشته دیوید ممت تئاترشهر 1381، نگارش و کارگردانی نمایش روزهای زرد تئاترشهر ۱۳۸۳، نگارش و کارگردانی نمایش زمین مقدس خانه هنرمندان ۱۳۸۴، نگارش و کارگردانی نمایش زمین مقّدّس، تئاترشهر ۱۳۸۵، نگارش و کارگردانی نمایش فصل خون تئاترشهر ۱۳۸۷، نویسندگی و کارگردانی نمایش مرثیه ای برای یک سبک وزن تئاتر شهر ۱۳۸۸، بازی در نمایش لبخند باشکوه آقای گیل به کارگردانی محمد امیر یار احمدی فرهنگسرای بهمن ۱۳۸۸ و نویسندگی و کارگردانی و بازیگری نمایش کسوف تئاتر شهر ۱۳۸۹ ازجمله کارهای مهم کارنامه کاری این هنرمند متفکر و پرکار است. آقاخانی در طول دوران کاریش جوایزی زیادی هم به دست آورده است. جایزه تولید برترین برنامه رادیویی برای برنامه ی دیالوگ به انتخاب هنرمندان، منتقدان و نویسندگان ۱۳۹۰، جایزه نویسندگی برتر اورژینال برای نگارش نمایشنامه امپراطور و آنجلو جشنواره بین المللی تئاتر فجر ۱۳۸۶ از این جمله هستند. نمایش هفت عصر هفتم پاییز در دل داستانی عاشقانه خود، نقبی به زاویه‌هایی از زندگی قهرمان ملی تاریخ جنگ ایران و عراق، شهیدمحمد جهان‌آرا می‌زند. این نمایش شهریور و مهر 96 در تالار چارسو روی صحنه رفته است. محسن بهرامی و لیلا بلوکات نقش‌آفرینان آن هستند. دیگر عوامل این اثر نمایشی عبارتند از: ساناز قراملکی مجری طرح و برنامه ریز؛ امیرحسن دوانی طراح صحنه و نور؛ آنکیدو دارش طراح فضاهای صوتی؛ لادن سید کنعانی طراح لباس؛ ارسلان آقاخانی طراح گرافیک؛ الهام صالحی طراح چهره پردازی؛ هانیه خاکپور مسئول روابط. با آقاخانی در باره اجرای نمایش هفت عصر هفتم پاییز گفت وگویی انجام داده ایم.

 

در نمایش هفت عصر هفتم پاییز که یک اثر دفاع مقدسی است، به چه دلیل سراغ روایت زندگی محمود جهان آرا رفتید؟
چالش های این نوع کارها از سایر کارها بیشتر است؛ اما مصّر هستم تا ارادتم را نسبت به این قهرمان ملی نشان بدهم و در ضمن سه گانه ام در باره جنگ کامل شود. به نظرم اگر چنین جنگی در هر جای دنیا رخ می داد، محمل مناسبی برای خلق آثار نمایش و تصویری زیادی را به وجود می آورد. نمایش هفت عصر هفتم پاییز نمایش کم شخصیتی است. در این نمایش به سال های بعد از دوران جنگ (1369) پرداخته ام که بین دو دلداده خرمشهری چالشی رخ می دهد. بروز این چالش ارتباط مستقیمی با جهان آرا دارد که ده سال قبل از این به شهادت رسیده بود. برای نوشتن نمایش نامه از مستندات دهه شصت استفاده کردم. یک جورهایی بین این نمایش و نمایش تکه های سنگین سرب قرابت هایی وجود دارد و هر دویشان پرتره ای از آدم های جنگ است.

 

با توجه به صبر و تحمل تماشاگران این روزهای تئاتر به چه دلیل برای اجرای نمایش هفت عصر هفتم پاییز از ساختار مونولوگ استفاده کردید؟
برای بازتاب معنایی که در نمایش مورد استفاده قرار دادم از ساختار مونولوگ استفاده کردم. البته از شیوه های دیگری هم می توانستم استفاده کنم. این معنایی که ساختار مونولوگ به وجود می آورد برای من کاربرد بیشتری دارد. شکل گیری و اجرای این نمایش مبتنی بر خرد است. حتی اگر احساسات مخاطب را تحریک کند، بازهم از ایجاد خرد به او غافل نیست. من با مونولوگ در زیر ساخت معنایی اثرم کار داشتم. در این زمینه (مونولوگ نویسی و اجرایش) تجربیات زیادی دارم. بنابراین بدون ترس این ساختار را برای نمایش انتخاب کردم و از شکست خوردنش هم نترسیدم و فکر کردم علی رغم سختی هایش ارزش این را دارد که ریسک انجامش را به جان بخرم. در جامعه ای زندگی می کنیم که مونولوگ بر دیالوگ برقرار کردن رجحان و برتری دارد. قرار است اثر شبه عاشقانه ام در باره جنگ تصویری باشد از جامعه امروز ما و روابطش؛ بنابراین نمایش هفت عصر هفتم پاییز پینگ پنگ مونولوگ است. با توجه به اجراهای روز های گذشته نمایش و بازتاب نظرات فکر می کنم در کارم ناموفق هم نبوده ام.

 

نمایش  هفت عصر هفتم پاییز مثل اغلب نمایش های شما کم شخصیت (دو شخصیته) است. دلیل این رویکردتان چیست؟
واقعیتش نمی دانم این مسئله در کارهایم ریشه اش به کجا مرتبط است. از انجام چنین رویه ای به دنبال هدف خاصی نیستم و موقعی که طرحی برای نوشتن در ذهنم شکل می گیرد آگاهانه طوری طراحیش نمی کنم که کار سه شخصیته و یا دو شخصیته باشد. معتقدم در درام های این نوعی می شود متمرکزتر روی شخصیت پردازی کار کرد. البته اجرای نمایش های کم شخصیت هم دشواری های خاص خودشان را دارند. بابت این مسئله که کارگردان باید پهنای داستان را در قامت چند شخصیت محدود جانمایی کند. حسنش هم این است که مقدار ابعاد روان شناختی و شیوه نوشتن بهتر سر وشکل می گیرد و شخصیت برای پرداخت کامل فرصت و مجال بیشتری دارد. این اواخر مستند جنگی هم کارکرده ام (تکه های سگین سربی)  و در این حالت هم به بعد روانی شخصیتها نیز پرداخته ام.اگر تعداد شخصیتهای یک اثر نمایشی بیشتر باشد، شخصیت پردازی دشوارتر می شود. من در سال های دورتر نمایش نامه همه ی مصلوبان عیسی است را نوشته و اجرا کرده بودم که نمایش پر شخصیتی بود. نمایش رویاهای رام شده هم 12 – 13 شخصیت داشت.  

 

استفاده از دل نوشته های ادبی گونه محمود جهان آرا در بخش ویدیو پروژکشن نمایش به این دلیل بود که چهره متفاوت تری از او در پیش روی مخاطب قرار بدهید؟
تمام تلاشم را انجام دادم تا شخصیت متفکر جهان آرا را نشان بدهم. تمام نامه ها در متن در قالب صدا مورد استفاده قرار گرفته و من ترجیح دادم تصاویر مستندی را از وضعیت های مشابهی که در این نامه ها ترسیم شده پیدا کنم و اصرار هم داشتم که ریخت کهنه و چرکی داشته باشند.

 

یک جور تصاویری از جنس تصاویر دهه شصتی که در گذر زمان غبار گرفته اند را تداعی کند؟
 درست است. حتی صدای راوی علی رغم اینکه شفاف ضبطش کردیم با دستکاری های فنی کهنه به نظر می رسد. این رویه در اجرا یک نوع بیمه کردن نمایش برای نگه داشتن مخاطب و خسته نشدنش بود تا مخاطب مدام درگیر پینگ پونگ های مونولوگی در نمایش نباشد و این تصاویر را هم ببیند. درایین نمایش رویکردم به صحنه پردازی و استفاده از امکان حداکثری نور و تصویر به نسبت کارهای دیگرم اغراق آمیز و بیشتر است؛ بنابراین شرایطی برای نوازش چشمان مخاطب ایجاد شد.

 

این دست نوشته ها متعلق به محمود جهان آرا است و یا شما برای این نمایش نوشتید؟
منتظر این سوال بودم. همه این دست نوشته ها محصول نگاه من نمایش نامه نویس است و خودم نوشته ام.

 

شخصیت غلام رفیق و یار جهان آرا هم در واقعیت وجود تاریخی ندارد و زاییده ذهن شما است؟
بله شخصیت غلام وجود خارجی ندارد. حرف‌هایی که در این نامه‌ها و دست‌نوشته‌ها وجود دارد، منطبق بر شرایط زیست جهان‌آرا در آن دوران است و شرایط ذهنی نیست و اینکه جهان‌آرا با این ادبیات این حرف‌ها را بیان نکرده باشد  موردنظر است. خیال من به‌عنوان درام‌نویس فعال کار می‌کند البته نه برای جعل کردن، بلکه برای جور دیگر دیدن واقعیت.

 

گفت‌وگو از احمد محمد اسماعیلی




مطالب مرتبط

برگزیدگان جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه معرفی شدند

برگزیدگان جشنواره نمایشنامه‌نویسی چهارراه معرفی شدند

در آیین اختتامیه سومین جشنواره سراسری نمایشنامه‌نویسی اقتباسی چهارراه فاطمه داودی مازندرانی و مرجان فخار نویسندگان نمایشنامه «گنج پنجم» از دو استان تهران و مرکزی در رتبه سوم، مهدی یزدانی نویسنده نمایشنامه «خسرو شیرین شاپور» از استان تهران در رتبه دوم قرار گرفتند و دیپلم ...

|

نشستی با کارگردان و بازیگران نمایش «نوزده نودونه»

واکنش به رویدادهای جامعه، مهم‌ترین وظیفه هنرمند است
نشستی با کارگردان و بازیگران نمایش «نوزده نودونه»

واکنش به رویدادهای جامعه، مهم‌ترین وظیفه هنرمند است

کارگردان و بازیگران نمایش «نوزده نودونه»، با حضور در «ایران تئاتر»، از موضوع، شیوه اجرایی، فرم و ریخت این اثر اجرایی گفتند که این روزها در سالن چهارسو تئاتر شهر روی صحنه است.

|

«نوزده، نود و نه» در تالارچهارسو روی صحنه می‌رود

«نوزده، نود و نه» در تالارچهارسو روی صحنه می‌رود

 نمایش «نوزده، نود و نه»، به کارگردانی ایوب آقاخانی و تولید مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، با موضوع ایثار و فداکاری کادر پزشکی و پرستاری در دوره همه‌گیری ویروس کرونا، در مجموعه تئاتر شهر اجرا می‌شود.

|

کارگردان حاضر در بخش مسابقه تئاتر ایران مطرح کرد

حامد شفیع‌خواه: تنوع آثار و عدم انتخاب سلیقه‌ای از نکات مثبت جشنواره 42 فجر هستند
کارگردان حاضر در بخش مسابقه تئاتر ایران مطرح کرد

حامد شفیع‌خواه: تنوع آثار و عدم انتخاب سلیقه‌ای از نکات مثبت جشنواره 42 فجر هستند

حامد شفیع‌خواه، کارگردان حاضر در بخش مسابقه تئاتر ایران، تنوع آثار و عدم انتخاب سلیقه‌ای را از نکات مثبت چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر دانست.

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش میهمان جشنواره فجر

وحید نفر: «دور»؛ روایتی کمدی-تراژیک از تأثیر جنگ بر زندگی آدم‌هاست
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش میهمان جشنواره فجر

وحید نفر: «دور»؛ روایتی کمدی-تراژیک از تأثیر جنگ بر زندگی آدم‌هاست

وحید نفر، کارگردان نمایش «دور» که در بخش میهمان چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر حضور دارد، این اثر را روایتی کمدی-تراژدی از تأثیر جنگ بر زندگی آدم‌ها معرفی کرد.

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش مسابقه جشنواره تئاتر فجر

محمدحسین علیپور: بخش فراگیر اتفاقی نوین در عرصه تئاتر کشور است
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش مسابقه جشنواره تئاتر فجر

محمدحسین علیپور: بخش فراگیر اتفاقی نوین در عرصه تئاتر کشور است

کارگردان نمایش «برداشت آزاد» با بیان اینکه بخش فراگیر یک اتفاق نوین در عرصه تئاتر کشور است، می‌گوید کار کردن با افراد توان یاب نیازمند صبوری و تلاش بسیار است.

|

نظرات کاربران