از تماشای تئاتر بر دوش پدر تا مشهور شدن به خاطر عشق به تئاتر

روزهای برگزاری جشنواره تئاتر فجر برای همه آنهایی‌که جزو تماشاگران و مخاطبان جدی تئاتر هستند و در طول سال حداقل یکی دو نمایش در هفته می‌بینند، به احتمال زیاد دیدن جمعیتی که هر روز مقابل سالن‌های تئاتر جمع می‌شود یک حس مشترک به وجود می‌آورد. حس یا نوعی حسرت با تِم آرزو. خواسته‌ای که احتمالا با پیشوند «ای کاش» آغاز می‌شود و به دنبالش آرزو می‌شود که چه خوب بود که  شرایط به شکلی بود که حداقل یک سوم این جمعیتی که در روزهای جشنواره  مقابل سالن‌ها می‌بینیم را در روزهایی که خبری از جشنواره نیست نیز مقابل سالن‌های تئاتر می‌دیدیم. اگر اینچنین نباشد احتمالا این سوال پیش می‌آید که چگونه می‌توان بخشی از این جمعیت علاقه‌مند به تئاتر را در روزهایی که جشنواره‌ای برگزار نمی‌شود هم باز در سالن‌‌های تئاتر دید.

در همین راستا و در حالی‌که کاروان سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر آرام آرام به نیمه راه خود می‌رسد به میان مردم رفتیم درباره جشنواره نظرشان را جویا شدیم.

پسرک بر دوش پدر تئاتر می‌بیند

مقابل تئاترشهر هنگام تماشای نمایش خیابانی «ویروس» با مرد جوانی که پسرک 7،8 ساله‌اش را بر دوش خود نشانده تا بهتر بتواند اجرا را ببیند، سر صحبت را درباره تئاتر و برگزاری جشنواره باز می‌کنم و نظرش را درباره این رویداد تئاتری می‌پرسم. مرد جوان خودش را فتاح‌پور معرفی می‌کند و می‌گوید که به خاطر پسرش در زمان‌هایی که در محوطه تئاترشهر تئاتر خیابانی اجرا می‌شود به اینجا می‌آیند. فتاح‌پور که 44 ساله و حدود ده سال است که ساکن تهران شده در پاسخ به این سوال که آیا در طول سال هم به دیدن تئاتر می‌آید یا فقط در زمان جشنواره تئاتر می‌بیند، می‌گوید: من و همسرم خیلی اهل تئاتر دیدن نیستیم ولی یک بار به طور اتفاقی از پارک دانشجو رد می‌شدیم که یک تئاتر خیابانی (خیمه شب بازی) اجرا می‌شد. از آن روز به بعد چون متوجه علاقه پسرم به تئاتر شدم هر وقت برنامه‌ای باشد حتما یا خودم یا همسرم پسرمان را برای دیدن تئاتر به اینجا می‌آوریم.

این همشهری جوان با بیان اینکه یک بار از طیق مدرسه پسرش را تالار هنر برده‌اند، افزود: به نظرم اگر کسانی که هم سن و سال ما هستند از کودکی تئاتر می‌دیدند الان راحت‌تر می‌توانستند با این هنر ارتباط برقرار کنند.

او همچنین درباره جشنواره تئاتر فجر نیز اضافه کرد: من و خانواده‌ام امسال سومین سال است که برای دیدن تئاترهای خیابانی جشنواره فجر به اینجا می‌آییم ولی امسال به نظرم کیفیت نمایش‌ها خیلی بهتر است اکثر  نمایش‌ها هم فضای شادی دارد.

مشهور شدن میان فامیل به خاطر علاقه به تئاتر

بعد تماشای نمایش «هنر» به کارگردانی وحید رهبانی هنگام خروج از سالن چهارسو مجموعه تئاترشهر با خانمی 44 ساله و خانه‌دار که از تماشای نمایش «هنر» به ویژه به خاطر بازی داریوش فرهنگ بسیار لذت برده بود، درباره جشنواره تئاتر فجر گفت: من به همراه دخترم در طول سال هم سعی می‌کنیم تئاتر ببینیم ولی در جشنواره تئاتر فجر سعی می‌کنیم تماشای نمایش‌های خارجی را از دست ندهیم.

او که تا روز سوم جشنواره دو نمایش ایرانی و یک نمایش خارجی دیده، تنوع و تعداد زیاد نمایش‌های امسال در جشنواره را یکی از ویژگی‌های این دوره می‌داند و می‌گوید: البته تعداد زیاد نمایش‌ها باعث شده که انتخاب کردن کارها کمی مشکل بشود اما از طرفی دیگر دست تماشاگران برای انتخاب بازتر است.

این خانم خانه‌دار و دوستدار تئاتر آرزو می‌کند که ای کاش همه مردم بیایند و تئاتر ببینند، می‌گوید: من خودم تا 28 سالگی اصلا هیچ تئاتری ندیده بودم و اولی نمایشی که دیدم 28 سالم بود. اما انقدر تئاتر برایم جذاب بود که از آن سال تا امروز به خاطر علاقه‌ام به تئاتر در میان فامیل معروف شدم.

دختر این خانم هم در ادامه صحبت‌های مادرش نکته‌ای را درباره تئاترهای خیابانی مطرح می‌کند، و می‌گوید: به نظرم  باید تئاترهای خیابانی در طول سال هم اجرا بشود چون جایی مثل چهاراه ولیعصر همیشه جمعیت زیادی در حال رفت و امد هستند و اگر تئاتر خیابانی در این جا در هر زمان اجرا بشود مثل این روزها مطمئنا با استقبال مواجه می‌شود. ضمن اینکه مردمی که شاید خیلی تئاتر را نشناسند از طریق تئاتر خیابانی با این هنر آشنا می‌شوند.

خانواده‌هایمان به جای ما تئاتر می‌بینند

دو مرد جوان و متشخص نزدیک ورودی ایستگاه مترو تئاترشهر ایستاده‌اند و با اینکه چند متر آنطرف‌تر نمایش شاد خیابانی «سلبریتی‌های گمنام» در حال اجرا است و تماشاگرانش هم سر و صدای زیادی بپا کردند، اما انگار نه انگار که اصلا اتفاقی افتاده، آنها در گوشی‌های موبالیشان غرق شده‌اند. به سراغشان می‌روم و درباره تئاتر و جشنواره تئاتر فجر از آنها می‌پرسم. واکنش سرد و بی‌میلی‌شان به پاسخ دادن کمی متعجبم می‌کند. مردی که قد بلندتر است و خودش را محمدرضا معرفی می‌کند گویا متوجه تعجب من شده، در کمال ادب می‌گوید که 45 سال سن دارد و فوق‌لیسانس مدیریت آخرین مدرک تحصیلی‌اش است. محمدرضا می‌گوید به خاطر شغلی که او و دوستش (صادق) دارند به هیچ وجه فرصت نمی‌کنند که برای دیدن تئاتر وقت بگذارند. صادق هم که 41 سال سن دارد و در رشته مدیریت مشغول تحصیل است با تایید حرف‌های همکار و دوستش میگوید: اگر ما خودمان فرصت نمی‌کنیم تئاتر ببینیم دلیل نمی‌شود که مخالف آن باشیم. در واقع ما نه تنها مخالف تئاتر و هنر نیستیم بلکه با توجه به شغلی که داریم موظفیم به همه کسانی‌که به نوعی به فرهنگ و هنر کشور خدمت می‌کنند، کمک کنیم. ضمن اینکه خانواده‌هایمان تلافی ما تئاتر ندیدن ما را با دیدن تئاتر مستمر نمایشها هم در جشنواره و هم در روزهای عادی درمی‌آورند.

کیفیت آثار آف استیج بهتر است از کارهای سالنی است

میلاد سالاروند 24 ساله، دانشجوی رشته نقاشی و از تماشاگران حرفه‌ای تئاتر است. با او هنگام تماشای نمایش خیابانی «درد دل روی خط حامل» گفت‌وگو کردم و نظرش را درباره جشنواره سی‌وششم تئاتر فجر پرسیدم. او با بیان اینکه به نظرش امسال آثاری که در بخش خارج از صحنه (آف استیج) اجرا می‌شوند کیفیت‌شان بهتر از کارهای سالنی است، گفت: من از روز اول جشنواره تا امروز هر روز یک کار خیابانی و دو کار صحنه‌ای دیده‌ام و به جرات می‌گویم که کارهای خارج از صحنه خیلی بهتر بودند. حتی از دوستانم هم که پرسیدم همین نظر را داشتند.

این دانشجوی اهل تئاتر در ادامه با بیان اینکه به طور کلی جشنواره تئاتر فجر را به خاطر اجرای نمایش‌های خارجی همیشه دنبال می‌کند، افزود: امسال حتی در نمایش‌های خارجی هم کیفیت کارهای خارج از صحنه بهتر از سالنی‌ها هستند. او همچنین اضافه کرد: بعنوان یک دانشجو امیدوار بودم که امسال تخفیف بیشتری به دانشجوها بدهند که خیلی با پارسال فرقی نداشت.

تعدد و تنوع آثار نقطه قوت جشنواره سی‌وششم

وقتی سوالم درباره تئاتر و جشنواره تئاتر فجر را با زوج جوانی که به گفته خودشان حدود سه سال است ازدواج کرده‌اند در میان گذاشتم، آنها با ذکر این خاطره که آشنایی آنها در سالن تئاتر اتفاق افتاده و به ازدواج ختم شده، مهم‌ترین ویژگی برگزاری جشنواره تئاتر فجر را تغییر حال و هوای شهر می‌دانند و می‌گویند: ما هم در طول سال و هم در جشنواره‌‌های مختلف مثل فجر، عروسکی مبارک، آئینی سنتی و... کارها را تا جایی‌که بتوانیم می‌بینیم.

این زوج جوان که هر دو لیسانس عمران هستند، یکی از ویژگی‌های جشنواره امسال را در اجرای آثاری می‌دانند که باعث می‌شود فضای جامعه شادتر و پُرنشاط‌تر بشود. آنها ضمن اینکه تعداد زیاد کارها و تنوع گونه‌های نمایشی را یک نقطه قوت می‌دانند اما خاظر نشان می‌کنند: مدیریت جشنواره‌ای به بزرگی جشنواره تئاتر فجر کار آسانی نیست و وقتی تعداد کارها بیشتر می‌شود قاعدتا مدیریت آن نیز سخت‌تر می‌شود و نیاز است که تدابیر ویژه‌تری اندیشیده شود. آنها که اصالتا اهل کرمانشاه و ساکن تهران هستند در پایان با بیان اینکه به خاطر گستردگی برنامه‌های جشنواره بی‌نظمی‌هایی به خصوص در بخش فروش بلیط وجود داشته اما اینها تقریبا اجتناب ناپذیر است و بالاخره با توجه به مشکلات زیرساختی تئاتر در کشور ما هر کسی مدیریت جشنواره را بر عهده بگیرد باز صد در صد همه چیز درست نمی‌شود.