گفت و گو با احسان شایان فر کارگردان «Idle art» در فجر36
اجرایی که دروغ نگوید می تواند وارد اجتماع شود
«Idle art» نمایش از احسان شایانفر، چهارشنبه ۴ بهمن، ساعت ۱۱ و ۱۵ در بخش «تمرین اجرا» سی و ششمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر به صحنه رفت.
احسان شایانفر کارگردان نمایش «Idle art» که 4 بهمن ساعت 11 و 15 در تتاتر آفتاب به صحنه رفت؛ درباره ی فضا و نمایشنامه ی اثرش اینچنین توضیح داد: «اینجا و اکنون» جستجویی در مفهوم اینجا و اکنون است؛ نمایشنامه ندارد و چیزی که ما اجرا کردیم مبتنی بر نمایشنامه نیست بلکه بیشتر اسکیس هایی ست بر مبنای ایده ی اجرایی با نگاه به جریان های معاصر.
او درباره ی جریان های معاصر گفت: مقصود از کلمه معاصر آنچه در صد سال اخیر گذشته نیست بلکه منظور جریان های موثر پس از جان کیج، آلن کاپر و ژرومبل است که به حضور در اینجا و اکنون میپردازد.
این نویسنده تئاتر درباره ی آنچه که مخاطب برای اجرای «اینجا و اکنون»می تواند انتظار داشته باشد گفت: تلاش ما بر این خواهد بود که بر اساس تکنیک ها چند اتود داشته باشیم و علاوه بر آن با تماشاگر صحبت کنیم و بازخورد مستقیم داشته باشیم.کار دو سانس داشت ولی این دو سانس یکسان نبود. چیزی در این تمرین اجرا فیکس نشده و هر چیز و هر حرکت بر اساس این سوال که در آن لحظه بستر اتود چه نیازی دارد رخ می دهد.
شایانفر در رابطه با هدف اصلی این اجرا اضافه کرد: «اینجا و اکنون» توضیح دور شدن از بازنماییست. دور شدن از ترس مواجهه با ناشناخته ها و در لحظه اجرا کردن. این است که ما در این لحظه و در این مکان حضور داشته باشیم و تظاهر نکنیم که اینجا جای دیگری ست و ما انسان دیگری هستیم بلکه ما همین هستیم. اینجا سالن آفتاب، ساعت 11 صبح است.
کارگردان «اینجا و اکنون» در رابطه با انتخاب این تئوری و علاقه ش به آن توضیح داد: سعی ما برای دروغ نگفتن به تماشاگر فقط منحصر به تمرین نیست. ما در اجرا به تماشاگر دروغ نمی گوییم.،اگر اشتباهی کردیم پنهان نمیکنیم؛ در واقع اجرایی که در فرایند خودش دروغ نمی گوید، پنهان کاری نمیکند و خودش را سرکوب نمیکند به عنوان مثال اگر ریتم اجرا افتاد آن را پنهان نمیکند، این اجرا میتواند وارد اجتماع شود.
با توجه به رخ دادن لحظه ای این اجرا در بخش تمرین اجرای جشنواره فجر شایانفر درباره تمریناتشان گفت: ما برای کار یک سری متریال های حرکتی در اختیار داریم. چند حرکت هنوز فیکس نشده داریم و در حول و حوش آن ها با یک ایده ی مرکزی برای هر اتود تمرین کرده ایم. یکی از اجراهای من 4 اجراگر داشته و این تمرین اجرا با یک اجراگر اجرا شد. البته این به معنی تک اجراگر بودن کار نیست. فروغ جلیلیان، محسن خدری، حمیدرضا جمشیدی، پروین سلجوقی 4 اجراگر کار برای سه اتود مختلف هستند. اجراگران موسیقی امید دولت خواه و صنم معروف خانی هستند. اجراگر دیگر حمید صالحی است که پشت یک لپ تاپ نشسته و تکست هایی خواهد نوشت که برخی در لحظه به ذهنش خطور کرده و محتوای کلی برخی از پیش تعیین شده است.
این کارگردان درباره ی تجربه های قبلی اجراییش گفت: پس از چند اجرا سمت و سوی علاقه ی من به این سمت امروز گرایش پیدا کرد. صداقت در اجرا به معنی تمرین نکردن نیست؛ به این معنی ست که چیزی به نام اشتباه وجود ندارد. اگر مرتکب اشتباه شویم آن را پنهان نمیکنیم، اعتراف میکنیم و اصلاحش میکنیم و اگر امکان اصلاح آن وجود نداشت فکر دیگری برای آن می توان کرد.
او افزود: تمامی تلاش من دور شدن از بازنمایی است و این منحصر به اجراهای در لحظه مثل اجرای «اینجا اکنون» نیست؛ بلکه حتی در تئاترهای تمرین شده بهتر است روی اشتباهاتی که هر لحظه ممکن است رخ بدهد سرپوش گذاشته نشود، جمع کردن اشتباه از افتخار یک بازیگر نباشد و اینکه تماشاگر نتوانست بفهمد یک اتفاق تعمدا بوده یا سهوا نقطه مثبت یک کار نباشد.
احسان شایانفر درباره ی بخش ترای اوت جشنواره فجر اینگونه نظر داد:کار های زیادی از جشنواره را ندیدم ولی به نظرم بخش ترای اوت یک اتفاق خوب در جشنواره امسال است حتی اگر امسال، آثار وارد شده به این بخش جشنواره، آثار خوبی نباشند و اصلا با مفهوم ترای اوت سنخیت نداشته باشند. مسلما سال های آینده به آن مفهومی که بخش ترای اوت در نظر داشته نزدیک تر خواهد شد.
او درباره جشنواره فجر امسال میگوید: قطعا جشنواره امسال به نسبت جشنواره های پیشین جشنواره خوبی است از آنجایی که تیم بسیار خوب و نقد پذیر و شنونده ای تشکیل داده اند و علاوه بر این در حوزه ی کاری خود از بهترین ها هستند.
شایانفردر پایان بیان کرد: رفتن جشنواره به سمت اینکه در بخش مدیریت با یک هنرمند طرف باشیم اتفاق بسیار خوبی است. یک هنرمند قطعا به این مسائل دید بهتر و درست تری دارد.