در دپوتات، کمدی کلامی مدنظرمان نیست

اتابک نادری که سابقه درخشانی در حوزه کارگردانی، بایگری و مدیریت دارد؛ با تسلطش روی متن اجرای موفقی را در پیش روی مخاطب قرار داده است. وی فارغ التحصیل رشته بازیگری از دانشگاه آزاد اسلامی است. او علاوه بر فعالیت در تئاتر، سالها در سینما و تلویزیون به بازیگری پرداخته است. خانه پدری، هیوا، چشم عقاب، ترنج، متولد ماه مهر و عشق فیلم و از جمله حضورهایش در حوزه بازی تصویری هستند. در تئاتر هم نادری در نمایش های زیادی به عنوان بازیگر و کارگردان حضور داشته است؛ یک فیلم مستند داستانی، مرز، بچه فیل، هشتمین سفر سندباد، واینک یحیی، زندگی در میان آتش و تعبیریک رویا از جمله آثار مهم نادری درتئاترهستند. اتابک نادری سالها درمناصب مختلف تئاتری مثل مدیریت مجموعه تئاتر شهر و مدیریت امور استانهای مرکزهنرهای نمایشی فعالیت داشته است. نادری دو سال قبل بعد از 19 سال غیبت در حوزه کارگردانی نمایش دپوتات را براساس نمایش‌نامه به دنبال دروغگو نوشته  دیمیتری پسات‌هاس  نمایشنامه نویسی یونانی که توسط کریم عظیمی ترجمه و محمد نادری دراماتورژی شده است؛ روی صحنه برد. این اثر روایت‌گر داستانی در رابطه با یک نماینده مجلس آتن است که با وعده‌های دروغین خود به مجلس یونان راه یافته و اکنون به دنبال فردی است تا او را از این گرفتاری‌ها برهاند. در این اثرنمایشی که در تئاتر شهرزاد روی صحنه است؛شبنم قلی خانی، پندار اکبری، وحید نفر، غزاله جزایری، هادی عطایی، یاشار نادری، قاسم روشنایی و اتابک نادری بازی دارند. با اتابک نادری در باره مضمون و تم نمایش گفت وگویی انجام داده ایم .

 

چه عواملی باعث استقبال تماشاگران از نمایش دپوتات در اجرای قبلی اش شده که تصمیم به باز تولیدش گرفتید و چرا زودتر از این نسبت به بازتولید نمایش اقدام نکردید؟

مهم ترین دلیل شلوغی وضعیت کاریم بود. بعد از اجرای اول دپوتات در دو سریال بازی داشتم و بازیگران نمایش هم درگیرکارهای دیگری شدند. بعد از این مدت مدیریت تئاتر شهرزاد از من دعوت کرد و برای نوروز فرصت اجرا را به دست آوردیم. به نظر من مهم ترین عامل توفیق یک نمایش انتخاب درست متن و سوژه نمایش نامه است. در سال های اخیر حتی در سینما اغلب موضوعات نمایش‌ها و فیلم‌ها شبیه به هم شده است؛ مثلث های عشقی، روابط دختر و پسری و جدایی زن و شوهرها محور اصلی بیشتر اجراها و فیلم‌ها هستند. در سینما هم خیلی از کمدی های متفاوت مورد توجه مخاطب قرار گرفته است. من سراغ سوژه ای در نمایشم رفتم که به روابط انسانی و اجتماعی به صورت رئالیستی در زیر متنی از کمدی پرداخته است و این روابط هم در  قسمت‌هایی از نمایش مورد نقد و چالش قرار گرفته است. شاید همین  مسئله باعث استقبال مخاطب از دپوتات شده است. متن نمایش نامه هم(بحث روابط انسانی و اجتماعی) به نظرم جهان شمول است و می تواند در هر جامعه ای رخ بدهد. خوشبختانه نمایش هر نوع تماشاگری از تمام اقشار جامعه داشته است.

 

به نظر می رسد در سال های اخیر عزم جدی برای اجرای نمایش در ایام نوروز به وجود آمده است؟

 بله، ایام تعطیلات پتانسیل مناسبی برای اجرای نمایش دارد و باید از آن استفاده کرد. مردم در شهرهای مختلف به سفر می روند و در عصرها و شب‌ها هم نیاز به خوراک فرهنگی دارند و باید به این مسئله توجه کرد.

 

با توجه به تغییر سالن اجرای نمایش چه تغییراتی در کار اعمال کردید؟

تغییرات جزیی در حد میزانسن ها انجام شد، در طراحی لباس ها بازنگری انجام دادیم.

 

اجرا در سالن های خصوصی فرصت است و یا یک چالش؟

بخش خصوصی هزینه هایی برای نگهداری مجموعه اش دارد و باید دخل و خرجش متوازن باشد و به همین دلیل فروش نمایش یک اصل مهم است و به نظرم باید در ایام نوروز برای سالن های خصوصی  حمایت ها وسوبسیدهایی قائل شد؛ تا اجرای نمایش در ایام نوروز نهادینه بشود. این کار در بحث تبلیغات میدانی و توجه سازمان فرهنگ هنری شهرداری به اعمال تخفیفات ویژه هم باید انجام بشود. درنوروز روزهای مناسبتی زیادی در تئاتر وجود دارد.

 

با توجه به اینکه جزو مدیران تئاتری هستید، برای رونق اجراها در نوروز چه کارهایی انجام داده اید؟

در بخش مدیریتم(استان ها) دو سال است که به این قضیه توجه دارم  و ستادهای نوروزی استان ها در تیر ماه برگزار شد تا برنامه ریزی برای اجرای نمایش در ایام نوروز انجام بدهند و خوشبختانه در این حوزه کارهای مثبتی انجام شده است.

 

یکی از موضوعات محوری نمایش بحث دروغگویی است؛ طرح این موضوع چقدر برایتان حائز اهمیت است؟

به قول حضرت مولانا بزرگترین گناه دروغگویی است. اینکه شما بلد باشید دروغ نگوئید هیچ گناهی مرتکب نخواهید شد. من با این نگاه به سراغ این موضوع رفتم و درنمایش آدمها به سمت دروغگویی رفته اند .

 

حتی شخصیت کشیش که باید نماد راستگویی باشد به دروغ گویی می پردازد؟

 بله و آدم هایی که می خواستند بردیگران تاثیر گذار باشند در نمایش در ورطه دروغگویی می افتند و متوجه تقلبی بودنشان می شویم. در این میان دو شخصیت نمایش که عشق پاکی دارند صادقانه برخورد می کنند و اهل دروغگویی نیستند.

 

درپایان نمایش هم این دو نفر به هم می رسند؟

 بله، این ویژگی در متن اصلی نمایش نامه وجود نداشت و برای جذابیت بیشتر برای مخاطب این مسئله را به نمایش اضافه کردیم.

 

آیا تا به حال از آثار دیمیتری پسات‌هاس  نمایشی در ایران اجرا شده بود؟

نه، برای اولین بار ما از آثار این نویسنده در نمایش  دپوتات رونمایی کردیم. کریم عظیمی مترجم نمایش نامه از دوستانم بود و موقعی که متوجه شد من به دنبال متنی برای اجرای نمایش هستم، این متن ترجمه شده را در اختیارم قرار داد و با خواندنش برای اجرا انتخابش کردم و در برنامه آینده ام اجراهایی از این نویسنده را مد نظر دارم.

 

آیا قهرمان اصلی نمایش تئودر است؟

تئودر هم در ابتدا آدم صادقی به نظر می رسد و در طول نمایش متوجه می شویم که او هم دروغگویی انجام داده تا پته سیاستمدران را روی آب بریزد. تئودر روزنامه نگار است اما با عنوان دیگری ورود پیدا می کند و با گفتن یک دروغ دهها دروغ دیگر هم می گوید. تلاش کردم مطرح کنم که هدف وسیله را توجیه نمی کند و  عملکرد شخصیت های نمایش را قضاوت نکردم؛ طرح موضوع کردیم و قضاوت را بر عهده مخاطب قرار دادیم. نمایش ما قهرمان محوری ندارد و همه شخصیت‌ها را در یک ردیف قرار دادیم.

 

تجربه نشان داده مخاطب ایرانی علاقه زیادی به کمدی کلامی در آثار نمایشی دارد. در نمایش دپوتات هم چند باری به سراغ استفاده از کمدی کلامی رفته اید؟

در بحث استفاده از کلام در نمایش فقط ایجاد خنده مد نظرمان نبود و تلاش کردیم به موقعیت کمدی در نمایش برسیم؛ بنابراین کمدی کلامی مد نظرمان نبود. یکی از دو تا شخصیت‌های نمایش جنبه تیپیک و کاریکاتوری داشتند تا فضای نمایشی جذابی در کنار سایر شخصیت‌ها که جدی و رئال هستند در نمایش به وجود بیاید. در موقعیت های درون نمایش اتفاقات بامزه ای رخ می دهد. اگر  بیس اصلی نمایش را روی کمدی کلامی استوار می کردم کار به سمت کمدی های سبک می رفت و اغلب مخاطبان نمایش در گذشته به تفاوت های نمایش دپوتات با نمایش های کمدی صرف اذعان داشتند.

 

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی