در حال بارگذاری ...
گزارش ایران تئاتر از نمایش های پرفروش تئاتر ایران در سال 96

پرچمداران تئاتر ایران در سالی که گذشت

ایران تئاتر- احمد عظیمی: با نگاهی به آمار فروش تئاتر ها در چند سال اخیر در می یابیم که گردش مالی تئاتر در این سال ها رشد قابل توجهی کرده است. رشدی که این روزها به زعم کارشناسان از هنرسینما به عنوان عرصه اقتصادی شاخص پیش افتاده است .

ایران تئاتر- احمد عظیمی:   تهران که در ابتدای دهه نود شبی بیش از 30 نمایش را در خود نمی دید در طی 5 سال این رقم را در مقاطعی از سال بیش از 100 نمایش در هر شب یافت و این رشد با همه نقدهایی که بر آن مطرح می کنند قابل توجه و مثبت ارزیابی می شود. در این میان با نگاهی به آمار فروش تئاتر ها در چند سال اخیر در می یابیم که گردش مالی تئاتر در این سال ها رشد قابل توجهی کرده است. رشدی که در مواردی قابل مقایسه با هنرهای دیگری مثل سینماست که از آن به واسطه پولساز بودن با نام هنر-صنعت یاد می کنند. از این رو تئاتر می تواند به عنوان بستری جدید برای جذب سرمایه گذارانی مطرح شود که به فرهنگ علاقه مند اند و می خواهند در عرصه هنر فعالیت داشته باشند. فرصتی که می تواند با بخش های مختلف قابل مقایسه باشد و از آنجا که این بستر هنوز بکر است، رشد و رقابت در آن راحت تر باشد. گزارش پیش رو پرفروش های تئاتر در سال 96 را بررسی می کند. هر چند نقص در اعلام آمار فروش آثار از سوی سالن ها باعث می شود تا اعداد و ارقام حدودی باشد اما فهمیدن اینکه کدام آثار پرفروش ترین های سال گذشته بودند چندان سخت نخواهد بود. به نظر می رسد با بررسی آمار سال گذشته از این حیث که فروش تئاترها در آن بی سابقه بوده است  باید این اتفاق را به فال نیک گرفت رقم خوردنش را گشایش دریچه ای نو در اقتصاد تئاتر دانست.

 

 

اعتراف و گیشه پر سر و صدا

بحث ایجاد جذابیت با حضور چهره های سینمایی در تئاتر مسئله ای نسبتا قدیمی است و در اولین بارها شاید زمانی که محمدرضا فروتن در نمایشی از دکتر رفیعی به روی صحنه رفت این پدیده به شکلی ویژه جلب نظر کرد اما حالا با گذشت سالها این اتفاق امر بدیهی در تئاتر و یکی از فرمول های فروش شده است. اتفاقی که به نظر الگو برداری شده از  تئاترهای خیابان برادوی است و در ایران جواب داده. هر چند حالا دیگر تنها نام ها نیستند که تماشاگر را به سالن می کشند بلکه علاوه بر آن کیفیت اثر و تولید با کیفیت نیز شرط است. به هر حال یکی از خبرساز ترین و پرفروش های تئاتر سال گذشته را باید نمایش اعتراف به کارگردانی شهاب حسینی دانست که پس از درخشش در فیلم اصغر فرهادی و جایزه بازیگری در جشنواره کن اعتبار و معروفیتش در سینما دو چندان شد و به تبعه آن خبر اجرای تئاتری با کارگردانی و بازیگری او در فاصله یکسال پس از این موفقیت جهانی همه را کنجکاو کرده بود که او در تئاتر چه توانایی هایی دارد. اگر چه این اولین بار نبود که حسینی در تئاتر کار بازی و کارگردانی می کرد و پیش از این نیز هم به عنوان بازیگر و هم کارگردان در چند نمایش نقش داشت. نمایش اعتراف چندان پر مخاطب بود که احتمالا حاشیه جنجالی فروش بلیط این نمایش در بازار سیاه را شنیده باشید. اعتراف که تابستان 96 در تئاتر شهر به روی صحنه رفت توانست رکورد پرفروش ترین نمایش قبل خودش یعنی "می سی سی پی نشسته میمیرد" به کارگردانی همایون غنی زاده را بشکند. اعتراف حدود چهل هزار نفر مخاطب و بیش از دو میلیارد فروش داشت. علی نصیریان دیگر بازیگر مطرحی بود که پس از چند سال دوری از صحنه تئاتر در این نمایش حضور داشت و حضور او را نیز می توان از دیگر دلایل موفقیت اعتراف دانست. هر چند به نظر می رسید شهاب حسینی در کارگردانی این اثر موفق نبوده است و با امکانات صحنه تئاتر نا آشنا است اما به هر تقدیر موفقیت او در جلب نظر مخاطبان آن هم بدون عجیب وغریب بودن و صرفا با اجرای اثری به شیوه رئالیستی می تواند قابل توجه باشد.

 

کنسرت-نمایش سی؛ تئاتر یا موسیقی

اثر همایون شجریان و سهراب پورناظری که به کارگردانی علی اصغر دشتی اجرا شد به نظر پر مخاطب ترین اثری است که سال گذشته در حوزه موسیقی و تئاتر به روی صحنه رفت اما باید قبول کرد که شکل اجرایی اثر به گونه ای بود که بار موسیقی در آن سنگین تر می نمود و نمی توان موفقیت آن را صرفا به حساب تئاتر بودنش گذاشت.از سوی دیگر شیوه اجرایی و حضور تاثیر گذار بازیگران تئاتر و سینما آن را به مخاطبان تئاتر و تئاتری ها مربوط می سازد. با همه این حرف ها اما این اثر یکی از آثار نمایشی پرمخاطب سال 96 به حساب می آید. بازیگرانی از تئاتر مثل صابر ابر، سحر دولتشاهی، مهدی پاکدل، بانیپال شومون و همچنین بهرام رادان از سینما در این نمایش حضور داشتند و کارگردانی آن نیز بر عهده علی اصغر دشتی بود. همچنین متن توسط نغمه ثمینی نوشته شده بود. برطبق آمار غیر رسمی منتشر شده این نمایش در مجموع 120 هزار تماشاگر داشته است و توانسته بیش از 11 میلیارد تومان فروش داشته باشد. این حجم از مخاطب برای یک نمایش بی سابقه است. هر چند شکل اجرای این اثر آن را به یک کنسرت نزدیک تر می کند. این نمایش در هر شب می توانست تا چهار هزار نفر را میزبانی کند واین در حالی بود که نزدیکی به ماه محرم جزو محدودیت های زمانی این اثر بود. به نظر می رسد اگر اجرای این کنسرت -نمایش ادامه پیدا می کرد حجم بیشتری از مخاطبان به دیدن این اثر می رفتند.

 

الیور توئیست؛ یک رکورد تازه

زمانی که خبر اجرای اثری به کارگردانی حسین پارسائی در رسانه ها مطرح شد شاید هیچ کس فکرش را هم نمی کرد که این نمایش پرفروش ترین نمایش تاریخ تئاتر ایران باشد. پارسائی نامی آشنا در بین تئاتری هاست و به خاطر ریاست مرکز هنرهای نمایشی و تئاتر شهر بیشتر به عنوان یک مدیر تئاتری از او یاد می شد. هر چند در طی این سال ها همواره کارگردانی تئاتر را نیز از یاد نبرده است و معمولا سعی می کرد هر سال اثری در تئاتر برای اجرا داشته باشد. در چند سال اخیر هم معمولا آثاری موضوعی را در سالن های حوزه هنری به صحنه می برد. این آثار که معمولا پروژه هایی بزرگ و پر بازیگر بودند از پارسائی کارگردانی ساخت که "تئاتر معیار" را خوب بشناسد و بتواند با طراحان مختلف و آهنگسازان همکاری داشته باشد. به نظر می رسد این تجربه ها حالا و در "الیور توئیست" بروز کرد و مخاطبان تئاتر را دسته دسته به تالار وحدت کشاند. هر چند نباید از یاد برد که پارسائی نیز در این اثر از فرمول همکاری با ستاره های سینما و تئاتر برای جذب مخاطب استفاده کرده است اما با توجه به کیفیت و بزرگی  این پروژه به نظر می رسد تولید حرفه ای الیور توئیست بیش از هرچیز خود نمایی می کند و در همه بخش ها اعم از طراحی صحنه و لباس، نور، گریم، موسیقی، گروه بازیگران و تبلیغات با اثری قابل توجه از حیث ویژگی های حرفه ای و هنری روبرو هستیم. در این اثر که به واسطه موزیکال بودن برای تمامی قشرها مناسب می نماید سعی شده داستانی پر کشش که جذابیتش سال هاست در سینما، تئاتر و ادبیات ثابت شده به روی صحنه بیاید و برای این همه ویژگی ها چه اثری بهتر از رمان ماندگار چالز دیکنز که با همین نام جزو آثار پرطرفدار ادبیات جهان به حساب می آید و پیش از این نیز بارها نسخه های سینمایی و تلویزیونی آن را دیده ایم. امیرکاوه آهنین جان، مهناز افشار، آتیلا پسیانی، ستاره پسیانی، سعید چنگیزیان، هوتن شکیبا، داریوش موفق و نوید محمدزاده نقش های اصلی این نمایش را بر عهده داشتند که توانستند طی ۴ ماه اجرای عمومی و بعضا ۲ سانس در یک روز بیش از ۷۵ هزار تماشاگر  در صد  اجرای عمومی داشته باشند و این یعنی یک رکور تازه و فروشی حدود 14 میلیارد تومان!

 

شیرهایِ سنت شکن خان بابا سلطنه

اساسا نبود آمار مشخص فروش و مخاطبان نمایش ها  یکی از اشکالات جدی ساختار تئاترِ ماست. مسئله ای که باعث می شود به صورت روشن مشخص نباشد که تئاتر در یک نگاه کلی چه مسیری را در دوران مختلف طی کرده است. این مسئله در تئاتر های دولتی وضع بهتری دارد اما به نظر می رسد سالن های خصوصی اساسا علاقه ای به انتشار آمار در مورد استقبال مخاطبان ندارند و برای یافتن آثار پر مخاطب این سالن ها باید دست به حساب کتاب انگشتی زد. با همین روش به نظر می رسد که نمایش "شیرهای خان بابا سلطنه" اثر افشین هاشمی یکی از پر تماشاگران سال گذشته باشد. این نمایش که در دو دوره اجرا رفته است و در سال 97 هم اجراهایش را از سر گرفته، بیش از صد اجرا داشته است. با توجه به ظرفیت سالن شاره 1 پردیس تئاتر شهرزاد به نظر می رسد جمعیتی بیش از 25 هزار نفر تاکنون مخاطب این نمایش بوده اند. با یک حساب سر انگشتی به نظر می رسد این نمایش بیش از 700 میلیون تومان فروخته باشد و این یعنی بدعتی تازه در فرمول های تولید تئاتر در سال های گذشته. افشین هاشمی که خود از تئاتری های سرشناس است توانسته با گروهی یک دست و خوش انرژی به این موفقیت دست پیدا کند زیرا با نگاهی به اسامی بازیگران و سبک کار در می یابیم که او خارج از چارچوب های تعریف شده تئاتر این روزها حرکت کرده است. هاشمی به سراغ تئاتر سنتی ایرانی رفته آن هم درشرایطی که این نوع آثار معمولا از لحاظ جذب مخاطب پر ریسک به نظر می آیند و بنابر آنچه که مد است احتمال موفقیتشان پایین است. از سوی دیگر او برای جذب مخاطب دست به دعوت از "سلبریتی" ها نزده و با توجه به نیاز اثرش بازیگرانش را برگزیده است. بازیگرانی همچون گلاب آدیینه یا مونا فرجاد نیز بیش از آن که سرشناس باشند با توجه به نیاز نقش انتخاب شده اند. همه این نکات دلیلی است بر آگاهی افشین هاشمی در مورد تئاتر و به ویژه تئاتر ایرانی که به نظر میرسد سال هاست اثر پر مخاطبی در این سبک در میان پرچمداران تئاتر وجود نداشته و ادامه اجراهای شیرهای خان بابا سلطنه در سال جدید خبری خوش به حساب می آید.

 

نسل نو؛ سلام! سلام!

در میان آثار متعددی که در طی سال گذشته اجرا شدند و به عنوان پر فروش ها مطرح شدند آثاری از نسل جدید تئاتر ایران وجود داشتند که توانستند نظر بسیاری از مخاطبان را به خود جلب کنند. این آثار اگر چه شاید از لحاظ رقم فروش و استقبال عددی و رقمی تماشاگران، رقبای زیادی در تالارهای بزرگتر داشته باشند اما به نظر می رسد با توجه به محدودیت تعداد اجراها و گنجایش سالن هایی که در آن اجرا رفته اند و از نظر تراکم مخاطب در هر اجرا باید این آثار را جزو نمایش های پرتماشاگر سال گذشته دانست. آثاری مثل «بی پدر» به کارگردانی سید محمد مساوات، "پسران تاریخ" به کارگردانی اشکان خیل نژاد و "زندگی در تئاتر" به کارگردانی محمد برهمنی. پسران تاریخ در دو نوبت در چهارسو و سالن سمندریان مجموعه تئاتر ایرانشهر به روی صحنه رفت و در هر دو دوره توانست مورد توجه مخاطبان قرار بگیرد. همچنین زندگی در تئاتر هم در دو نوبت اجراهایش با استقبال خوب مخاطبان همراه بود. نمایش"بی پدر" از دیگر نمایشهای سال 96 بود که اگر چه در سالن قشقائی و با گنجایش کمتری نسبت به دو اثر دیگر به روی صحنه رفت اما به نظر می رسد تمدید های چند باره و تراکم تماشاگران نشان از توجه ویژه مخاطبان به این اثر دارد.

 




نظرات کاربران