من عنایتم یک شخصیت چند وجهی از هواداران امیرکبیر

میرنادر مظلومی از جمله بازیگرانی است که کوشیده است بر اساس دیدگاه خود نسبت به جهان پیرامون نقش‌هایی که می‌پذیرد را تجزیه و تحلیل کند. او در نمایش «فین جین» به کارگردانی ابوالفضل حاجی علی خانی تلاش دارد در مقام بازیگر جوانب و اتفاق‌های موردنظر را با توجه به رویداد تاریخی در حواشی و متن زندگی امیرکبیر از طریق شخصیت عنایت پیش روی مخاطب قرار دهد. از جمله نمایش‌هایی که این بازیگر تجربه کرده است باید به «تماشاچی محکوم به اعدام»، «پایان بازی»، «غروب روزهای آخر پاییز»، «هام»و... اشاره داشت. حال به بهانه حضور مظلومی در نمایش «فین جین» با وی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

اهمیت نمایش «فین جین» را در چه می‌دانید؟

اهمیت نمایش «فین جین» در ابتدا جدا از بحث سرگرمی مربوط به شناخت زندگی سردار بزرگ ایرانی به نام امیرکبیر است. در واقع این نمایش بیانگر شرح اتفاقات تاریخی در زمان این سردار است که در گذر زندگی او از کودکی تا زمان قتلش شاهد آن خواهیم بود. در ادامه شاید بتوانم بگویم دیگر مهم این اثر در آن است که معرفی چنین شخصیت مهم در تاریخ معاصر ایران به مخاطب در فضای حال ضروری جلوه می‌کند. البته بازگویی اینکه چه اتفاق‌ها و رویدادهایی پیرامون این شخصیت رخ داده می‌تواند قابل توجه باشد.

حال با آگاهی که نسبت به اهمیت وجود این شخصیت دارید تصور می‌کنید تا چه اندازه دانستن آن مسائل در بازیگری شما برای نقشی که برعهده دارید تاثیرگذار بوده است؟

بازیگری در نمایش‌هایی که مضمون تاریخی دارد کار بسیار سخت، مشکل و طاقت فرسایی است و نیروی زیادی را برای رسیدن به آن شخصیت طلب می‌کند. زیرا هر کدام از شخصیت‌ها به حتم برای خود شناسنامه‌ای دارند و از آن مهمتر بیانگر شرح واقعه‌ای در برهه‌ای از تاریخ معاصر کشورمان به شمار می‌روند. در نمایش «فین جین» هر کدام از شخصیت‌ها در شش تیپ به ایفای نقش می‌پردازند. لذا بازیگری در این نمایش جدا از آنکه باید با شش تیپ مختلف رو به رو باشم نکته دیگری هم دارد که باید با تلاش زیاد برای باورپذیری آن نقش تلاش زیادی را به خرج بدهم. البته مطالعه کافی درباره مسائل مربوط به نمایش نیز باعث شده است که درک بهتری را به دست آورم.

مزایای متن نمایش «فین جین» که در برهه ای از تاریخ معاصر ایران روایت می‌شود چیست؟

مزایای متن این نمایشنامه فارغ از روایت تاریخی به فضای کمدی اثر مربوط است که از سوی نویسنده و کارگردان آن مورد استفاده قرار گرفته تا مخاطب بتواند بیشتر از قبل به آگاهی دست پیدا کند. البته باید بگویم یکی از دلایل پذیرش بازی در این نمایش آن است که بیشتر ترغیب به کشف و شهود درباره نقشی بودم که قبول پذیرفتم. حال علاقه شخصی خودم به امیرکبیر نیز از دیگر مزید بر علت بوده است. البته جنس دیالوگ‌ها از دیگر داشته‌های متن به شمار می‌آید زیرا که دو لحن متفاوت یعنی عامیانه و ادبی را در خود جای داده بود و این نکته سبب شد که با دقت بیشتری به آن بپردازم به طوری که احساس این دارم که در یک زمان دو نمایش را بازی می‌کنم. حال طراحی روایت مناسب در متن از ابتدا تا انتهای آن مزیت دیگر نمایشنامه به حساب می‌آید.

سبک کمدی از مواردی است که دو وجه متفاوت را برای بازیگر در صحنه به وجود می‌آورد. از تبعات سبک استفاده شده در این نمایش بگویید.

نمایش «فین جین» با احترام به شخصیت امیرکبیر، نقش‌های دیگری دارد که از زبان کمدی بهره گرفته است که بر اساس تیپ‌های مختلف که طراحی شده است فراهم می‌آید. البته این سبک باتوجه به کارکردش می‌کوشد تا فارغ از بحث جذابیت‌های بصری، مفاهیم مورد نیازی رادر راستای محتوای اثر به مخاطب منتقل کند تا او بتواند در مقام قضاوت قرار بدهد. حال باید یادآور شوم که استفاده از سبک و زبان کمدی باعث می‌شود تا لحن روایت صریح و روان ارائه داده شود.

تجربه بازیگری در هر کدام از سبک‌ها اصول و لازمه‌های خود را دارد. حال تجربه حضورتان در فضای کمدی چگونه بوده است؟

تصور می‌کنم بازیگری در فضای کمدی این امکان را برای بازیگر فراهم می‌آورد تا بتواند با خلاقیت خود و با استفاده از ابزارهای مختلف لحظاتی برای مخاطب عجیب و در جایی دیگر قابل باور جلوه کند. من در نمایش «فین جین» کوشیده‌ام تا مرز بین واقعیت و خیال را به طور موازی در کنار هم پیش ببرم تا به درستی نقشم را ایفا کنم.

شخصیت عنایت در نمایش از جمله شخصیت‌هایی است که علاقه مند به هنر سینما است. تحلیل این شخصیت از دیدگاه شما که این نقش را ایفا کرده‌اید چیست؟

شخصیت عنایت از دیدگاه من شخصیتی چند وجهی است. زیرا او با شخصیت در هم ریخته‌ای که دارد تلاش می‌کند به آرزوهای بزرگی که به آنها نرسیده و در سر دارد برسد. این شخصیت باتوجه به موقعیت جغرافیایی و محله جنوب شهر که در آن زندگی می‌کند علاقه مند است به عنوان بازیگر وارد سینما شود اما دست روزگار باعث می‌شود که شغل هنروری را در پیش بگیرد.

برای باورپذیری این نقش چه نکاتی را لحاظ کرده‌اید؟

باید بگویم برای باورپذیری این نقش از وجود نمونه‌های شخصیت عنایت در جامعه اکنون استفاده کرده‌ام. در واقع تلاشم بر این بوده است تا برای رسیدن به این تیپ یک شناسنامه درونی که مربوط به گذشته او است و یک شناسنامه بیرونی که به نوع فیزیک و عادت‌های این شخصیت ارتباط دارد را برای نقش در نظر گرفته‌ام. البته باتوجه به نوع و سبک کار کوشیده‌ام تا در راستای متن پیش بروم.

هماهنگی بین بازیگران این نمایش که چند نقش را ایفا می‌کنند چطور شکل گرفته است؟

در ابتدای نمایش هر شخصیت یک نقش را ایفا می‌کند. اما به اقتضای روایت در طول نمایش هر کدام نقش‌های دیگری که برعهده دارند را ایفا می‌کنند. البته از دیگر نکات شکل گرفتن این هماهنگی به نوع ارتباط بین نقش‌ها با یکدیگر بستگی دارد که محوریت داستان یعنی زندگی امیرکبیر سبب آن می‌شود تا ریتم موزون و روان پدید آید. البته جنس دیالوگ‌ها در نمایش مکمل شده است تا این هماهنگی‌ها روال خود را طی کرده و از محدوده طراحی شده از سوی کارگردان خارج نشود.

کارگردانی این نمایش با در نظر گرفتن اتفاق‌های متفاوتی که در خود دارد در حوزه بازیگری آن چگونه صورت گرفته است؟

اولین نکته این است که نویسنده و کارگردان نمایش شناخت کافی از فضای هنرهای نمایش ایرانی و تاریخی دارد. در نیمه ابتدایی نمایش روایت بر اساس فضای ذهنی او شکل گرفته و نیمه دوم آن بر اساس مصداق‌های تاریخی که مربوط به زندگی امیرکبیر بوده طراحی شده است. معتقدم در این اثر کارگردان کوشیده است تا بازیگر بتواند با آگاهی کامل به نقش موردنظر برسد. استفاده از خلاقیت و نوع لحن بازیگر از دیگر مواردی است که برای بهتر جلوه دادن نقش کارگردان از آن سود برده است. البته باید یادآور شوم که فضای کاملا ایرانی در دقت هدایت این نمایش بسیار اثرگذار بوده است.