یک یادآوری در حاشیه سفر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عراق
نیازهای تخصص کشورهای منطقه در عرصه فرهنگ و هنر را دریابیم
ایران تئاتر- علی اکبر عبدالعلی زاده : وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کشورمان به عراق فرصتی است مغتنم برای توسعه روابط فرهنگی و ارتقاء سطح همکاری های دوکشور در عرصه هنر و زیر ساخت های فرهنگ و هنر است . بی شک توجه به نیازهای تخصصی کشورهای همسایه از جمله نیاز به رسانه های هنری تسریع کننده این روند باشد.
شاید درگذشته در اینکه ایران با جغرافیای سیاسی امروز در عرصه فرهنگی نباید در جستجوی برتری نسبت به دیگر کشورهای ایران فرهنگی باشد با دیده تردید نگاه میشد اما امروز با توجه به ظرفیتهای زبانی ، منابع ، خاستگاه تاریخی و اندیشهای موجود در کشورهای دیگر این عرصه پهناور بیشک ایران با جغرافیای فعلی منبع و منشأ همه فرهنگ غنی ایران نیست و کشورهای ایران فرهنگی هریک در جایگاه تاریخساز خود مولد بخشهای مهمی از فرهنگ و هنر و جهانبینی ایرانی هستند.
هنر و فرهنگ ایران امروز از تعامل مستمر با کشورهای ایران فرهنگی غنیتر میشود
بهیقین در یک برنامه کلان ساختار نظام فرهنگی کشور در مسیر پیش رو با این نگاه فراتر از اشتراک فرهنگی به دنبال انطباقهای فرهنگی است .
لازم است ایران امروز سرچشمه منابع ادبی ، تاریخی ، دیوانی و... را بهدرستی در کشورهای همسایه خود جستجو کند ،همچنان که افغانستان یا همان خراسان بزرگ مهد قوام و توسعه زبان پارسی و اندیشه عرفانی در جهانبینی ایران است ، عراق مهد زایش دیوانسالاری و توسعه مدنیت این فرهنگ است و دیگر کشورها بهزعم صاحبنظران عرصه فرهنگ هریک میتواند در بازشناسی فرهنگ کشورمان نقض کلیدی بازی کنند.
برای ما نیز لازم است در تعامل با کشورهای دیگر ضعفهای بیانی و گویشی و ساختارهای شخصیتی و اجتماعی خود را بازشناسی کنیم ، اینگونه است که ایران نیز تشنه تقویت روابط فرهنگی با دیگر کشورهاست.
همچنان که پیشازاین نیز گفتهام در دیپلماسی فرهنگی امروز در منطقه ضروری است اهمیت همه کشورها را یکسان میبینیم. همانقدر که ایران مهم است، عراق ، تاجیکستان ، افغانستان و...مهم هستند.
حتی به کاربران تشابه فرهنگی یا اشتراک فرهنگی کار غلطی است امروز ما باید به دنبال انطباقهای فرهنگی باشیم ه قرنهاست از آنها دورافتادهایم. کشورهای حاضر در ایران فرهنگی کاملاً از یک فرهنگ بهره میگیرد حتی اگر حکومتهای منطقه گاهی به لحاظ سیاسی باهم زاویه پیدا کنند مردم و هنرمندان این کشورها میتوانند با اتکا به خودشناسی فرهنگی زمینه همگرایی را فراهم کنند.
از برگزاری نشست های مشترک تخصصی غافل نشویم
برای اهل نظر واضح است که ویژگیهای جهانبینی ایرانی فقط شامل ایران با جغرافیای فعلی نیست،تأثیرات ایران فرهنگی در این انسجام توانسته تا شرق دور برود تا جایی که اشتراک فرهنگی عمیق با چین و ژاپن و کره جنوبی و ... پیدا کند . بهنحویکه همین انسجام فرهنگی باعث شده اندیشمندان و فرهیختگان ژاپنی همواره اعلام کنند ایرانیان تمدن را به ژاپن دادهاند. نکتهای که امروز برای خود ایرانیها باورکردنی نیست. بهیقین با نشستهای فرهنگی مشترک و اجرایی کردن توجه و توسعه روابط فرهنگی بین ایران با این کشورها ظرفیتهای ایران فرهنگی دوباره احیا میشود.
در این رهگذر نباید از برگزاری نشستها و فرصتهای تخصصی غافل شد .یکی از بهترین اقدامات صورت گرفته در سالهای اخیر برگزاری نشست مدیران هنرهای نمایشی کشورهای غرب آسیا در آبان ماه 1395 در تهران بود . اقدامی که آغازی امیدبخش را در مسیر تقویت روابط فرهنگی رقم زد . این روند میبایست باقوت و بهصورت مستمر صورت پذیرد . لازم است ما بهعنوان کشور مؤثر در منطقه همچنان برای توسعه ارتباط رسانههای فرهنگی در حوزه تخصصی تئاتر استقبال کنیم . یک از نکاتی جالبتوجه در نشستهای مشترکی که با مدیران دیگر کشورها داشتم شگفتی آنها از وجود منابع تخصصی بهویژه امکان رسانهای در ایران بود . به یاد دارم نمایندگان افغانستان از این میزان نمایشنامه فارسی منتشرشده در ایران ذوقزده شده بودند و میگفتند ما در افغانستان با کمبود متن فارسی مواجهیم .
همینطور توجه آنها به ظرفیتهای درگاه تخصصی ایران تئاتر ازنظر خبری و وجود بانکهای اطلاعات تخصصی به حدی بود که در نشستهای متعدد پذیرای آنها شدیم . ما دریافتیم چنین ظرفیتی در هیچیک از کشورهای منطقه موجود نیست و آنها دریافتند میتوانند از این تجربه بهرههای متعدد ببرند . درنهایت به این جمعبندی رسیدیم که هنرمندان و مدیران هنرهای نمایشی کشورهای منطقه درگاه ایران تئاتر را پایگاه انتشار اخبار و اطلاعات تئاتر کشورهای خود بدانند و راههای ایجاد همکاریهای پایدار را تقویت کنند.
پنجرهای به تئاتر ایران برای مخاطبان جهانی
یکی از این مدیران،احمدحسنموسی ساعدی، مشاور هنری بخش سینما و تئاتر وزارت فرهنگ و گردشگری عراق بود که برای توسعه همکاریهای رسانهای در این حوزه تخصصی از سایت ایران تئاتر بازدید کرد.
بعدازاین که بخشهای مختلف و متنوع این سایت را در حوزه تولید محتوی و بانکهای اطلاعاتی و تخصصی برای مهمانان معرفی و توضیحاتی را درباره نحوه فعالیت و ساختار این رسانه ارائه کردم و از نزدیک باهم کاران ایران تئاتر ، نحوه انجام کار و ساختار اجرایی این رسانه آشنا شد.
گفت: "من بسیار لذت بردم. در این سایت تعریف و اطلاعات کاملی و شگفتآوری درباره تئاتر ایران وجود دارد. وارد شدن به این سایت ، ورود به شناخت تئاتر ایران است. از طریق ایران تئاتر میتوان با تئاتر ایران آشنا شد و این درگاه برای مخاطبان جهانی یک پنجره برای آشنایی با تئاتر ایران در گستره بینالمللی است.
مسلماً کیفیت فراگیر این سایت حاصل برنامهریزی و تلاشهای موثریک گروه منسجم است . از دستاندرکاران سایت تشکر میکنم و امیدوارم بخش عربی نیز زودتر راهاندازی شود تا ما هم از این سایت استفاده کنیم."
دست ما کوتاه و خرما بر نخیل
نکته آخر را با یک تأسف تاریخی همراه میکنم زیرا این دست ظرفیتها درعینحال که سرمایهای گرانبهاست و رقبای فرهنگی ما حاضر هستند برای دستیابی به آن هزینههای گزاف کنند ولی معمولاً از سوی جری آنهای مؤثر داخلی و حتی هنرمندان و فرهیختگان چندان جدی گرفته نمیشود . همچنان که دیدار و ارتباط ما با مدیران کشورهای غرب آسیا نیز به همین دیدارها خلاصه شد و دست ما کوتاه ماند و خرما بر نخیل . روزمرگی و نبود منابع مالی و مسیرهای ناشناخته تداوم ارتباطات رسمی و... در این میان دلایل عقلی کافی برای این نقصان است .
حالا اما سفر سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کشورمان به عراق نویدبخش رخدادهای تازه در عرصه ارتباطات فرهنگی با کشورهای ایران فرهنگی است . باشد که به سرانجامی پایدار و مستمر برسد . انشا الله