هنرمندی که برای کودک کار می کند باید دغدغه مند باشد

زیبا برجی فلاح کارگردان جوان تحصیلات خود را در رشته حسابداری پشت سر گذاشته ‌است، این در حالی است که او از دوره دبیرستان با سرودن شعر، کار خود را در حوزه کودک آغاز کرد و مدتی نیز در رادیو جوان با نوشتن آیتم‌های نمایشی به فعالیت پرداخت. این پیشینه سبب شد تا بتواند جوایز متعددی در حوزه نویسندگی و نمایشنامه نویسی کسب کند. خانه جادوگر و کلاغه به خونه‌اش نرسید از جمله آثار برگزیده زیبا برجی فلاح هستند که قرار است به زودی وارد بازار کتاب شوند. سفر به شهر قصه ها، تام تام و شب اسرار آمیز از جمله آثار نوشتاری برجی فلاح هستند که روی صحنه اجرا شده است. متن نمایش‌ ردپای نی‌نی نو جزو 10 اثر برگزیده بخش نمایش‌نامه‌نویسی جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان است، این نمایش سال قبل در ششمین جشنواره تئاترشهر به صحنه رفته بود و در این جشنواره ضمن کاندیدشدن در بخش های طراحی لباس و موسیقی و تقدیر از نویسندگی و کارگردانی و تقدیر از بازیگری مرد نمایش، موفق به دریافت تندیس بهترین طراحی دکور و دریافت تندیس بهترین بازیگر کودک شد. نمایش ردپای نی‌نی نو قصه دختری به نام نگار است که به زودی صاحب یک برادر می‌شود؛ این موضوع موجب شده او خود را در خطر ببیند و فکر کند ممکن است نی نی تازه وارد جای او را در خانه پر کند. به همین دلیل وارد دنیای خیالات شده و با نی نی خیالی درگیرمی‌شود. ترانه کوهستانی، امیرعدل پرور و بهمن داداشی و بازیگر کودک هلیا نصرالهی در این نمایش بازی می‌کنند. انتخاب آهنگ و تنظیم موسیقی: رامین عبداللهی، طراح گریم:لیلا پریشان، طراح نور: علی اشرف سمائی، روابط عمومی:روشنک کریمی و روژین ستاری، مدیر صحنه: علیرضا حسین پور، طراح پوسترو بروشور: رضا پورتراب زاده، طراح صحنه مجتبی مهدی و طراح لباس روشنک کریمی هستند. این نمایش همه روز در تالار هنر روی صحنه می رود. با زیبا برجی فلاح درباره اجرای نمایشش گفت وگویی انجام داده ایم.

به عنوان هنرمندی شناخته می شوید که بیشتر در حوزه نویسندگی فعالیت کرده اید؛ بر اساس چه ویژگی هایی به سمت کارگردانی تئاتر رفتید؟

کارگردانی جزو دغدغه های کاریم بوده است؛ اما علاقه داشتم در تئاتر کارم را با نویسندگی شروع کنم.

یکی از چالش های تئاتر کودک نسبت به تئاتر بزرگسال این است که کمتر جدی گرفته می شود و مورد نقد و بررسی قرار می گیرد، چقدر به این مسئله اعتقاد دارید؟

دغدغه مهم من از سال های قبل تر تئاتر کودک است و به این مسئله فکر نکردم که کار بزرگسال بیشتر مورد توجه قرار می گیرد؛ معتقدم اگر نمایشی واجد ویژگی های استاندارد و خوب باشد، مخاطب خودش را پیدا می کند و مورد نقد و بررسی هم قرار می گیرد.

آیا هنرمندی که در حوزه تئاتر کودک فعالیت می کند، باید کودک درون قوی داشته باشد؟

هنرمندی که برای کودک کار می کند باید دغدغه مند باشد. نکته حائز اهمیت تفاوت میان طرز فکر کودکان و بزرگسالان است. اما اگر بتوانیم با یک کودک ارتباط برقرار کنیم می توانیم به درستی در کارهایی که اجرا می کنیم حرف دل بچه ها را بزنیم. مدتها است در زمینه نمایش خلاق در مهد کودک ها فعالیت می کنم و بنابراین با روحیاتشان آشنا هستم. به واسطه این رابطه نزدیک با غم هایشان ناراحت و با شادی هایشان شاد می شوم و کودک درونم زنده است.

در مصاحبه ای عنوان کرده بودید که در نمایش رد پای نی نی نو به حرف روز( فرزند دوم ) پرداخته اید. اما چند سالی است که تک فرزندی در خانواده های ایرانی رسم شده است؟

حرفتان درست است. من موضوعی مطرح کردم که دغدغه عده ای از بچه ها است که صاحب خواهر و یا برادری می شوند. شما وقتی قصه ای به طور مثال در باره یک کودک خجالتی می نویسید، همه بچه ها که صرفا خجالتی نیستند که بخواهید به همه شان تعمیم بدهید. درآن مصاحبه منظورم از ارائه حرف روز این بود که در جامعه ای که به سمت پیشرفت می رود کودکان در خانواده با چه چالش هایی مواجه خواهند بود. الان دیگر نمی شود در نمایش های کودکانه فقط روی مسواک زدن  بچه ها زوم کرد. باید حرف ها و نکات جدیدی را مطرح کرد. خیلی ها نسبت به این کار و متنش جبهه گیری می کردند و اذعان داشتند باید همچنان به کودکان بگوییم که نوزدان را لک لک ها به خانه ها می آورند و نباید برای کوکان این سن و سال مطرح کرد که نوزاد از شکم مادر بیرون می آید.

آیا دیدن نمایش می تواند برای کودکان جنبه های تربیتی و آموزشی داشته باشد؟

باید توجه داشت که مخاطب امروزی تئاتر کودک و نوجوان، مخاطبان آینده تئاتر بزرگسال هستند. اگر از کودکی آموزش‌های خاص خود را آغاز کنیم و فرهنگ سازی را از کودکان و نوجوانان آغاز کنیم، فردای بهتری خواهیم داشت. قصه‌ها، آدم‌ها را می‌سازند، خوب و بد را یاد می‌دهند. درواقع می‌توان گفت، نمایش است که انسان را تربیت می‌کند. اگر بتوانیم قصه‌ها و نمایش‌های تخصصی در حوزه کودک و نوجوان اجرا کنیم و برای کودکان و نوجوانان تئاتر خوب و ارزشمند تولید کنیم، برآیندش وجود کودکان  و بزرگسالان فرهنگی تر و جامعه ای پویاتر خواهد بود.

آیا مخاطب اصلی نمایش فقط کودکان هستند؟

این نمایش بیشتر مخصوص مخاطبان خردسال و کودک است و البته پدر و مادرها نیز در این نمایش مخاطب قرار داده شده‌اند. ماجرای آن درباره دختر بچه‌ای است که زندگی بسیار خوبی دارد و از طرف خانواده خود حمایت می‌شود و یکباره متوجه می‌شود که مادر او باردار است و به زودی شخص دیگری به عنوان خواهر یا برادر وارد زندگی آن‌ها می‌شود. این امر سبب می‌شود تا شخصیت داستان با خیال پردازی‌هایی روبه‌رو شود و تصور کند که ممکن است از حمایت‌ها و دوست داشتن‌های پدر و مادر نسبت به او کاسته شود و این درام ماجرا را رقم می زند که دیدنش برای والدین هم یک نیاز است.

استقبال مخاطبان از نمایش چگونه بوده است؟

استقبال خوب و راضی کننده است و دیدن هر روزه تماشاگران کودک برایم خیلی جذاب است و در ضمن واکنش کودکان و والدین بعد از اجرای نمایش پر از نکات جدید است و برخی از والدین بچه ها از من به عنوان کارگردان و نویسنده نمایش تشکر می کنند و می گویند این موضوع دغدغه روز ما بوده است و دیدن نمایش باعث شده در نوع برخودشان با فرزندانشان مسائل جدیدی را مد نظر قرار بدهند.  شنیدن این نظرات و حرف ها و انرژی که از آن ها می گیرم ، خیلی لذت بخش است و خستگی را از تن من و گروه خارج می کند.

گفتگو از احمد محمد اسماعیلی