سعید پورصمیمی و آواز قوی پرهیاهو

این حضور بزرگان و این واکنش پر هیاهو و اقبال همگانی دلالت بر اتفاقات بهتر در تئاتر خواهد داد چنانچه در سال گذشته نیز علی نصیریان با حضور در نمایشی به کارگردانی شهاب حسینی به نام اعتراف باعث فروش میلیاردی این نمایش شد؛ هرچند خود اجرا به دلیل ایجاد بازار سیاه و فروش بلیت میلیونی با حواشی روبرو شده بود اما این اقبال به ما گوشزد می کند که باید همچنان بر حضور این بزرگان تاکید کرد که گسست با ایشان به سود تئاتر و فرهنگ نخواهد بود. بنابراین باید این حضور را نه فقط به لحاظ کمی و اقبال مالی به فال نیک گرفت که در این برهه تاریخی که فرهنگ ایران تحت الشعاع مسائل و حواشی بسیار قرار گرفته است، این بزرگان که همانا ریشه در اصالت ها و فرهنگ ایرانی دارند، می توانند ما را متوجه هنر به مفهوم حقیقی اش کنند.

حضور استادان و بزرگان در تئاتر می تواند هم بر راهنمایی درست تاکید کند که هنرمندان جوانتر راه را بهتر و از آغاز بدانند که چگونه بپیمایند و هم اینکه می توانند با زدن مهر تایید بر کارهای درست و درمان در جذب مخاطب و مخلطب سازی موثر باشند.

اگر بزرگان دور باشند و با فاصله به تئاتر نظر بیندازند، از اینکه هم هستیم وضع فاجعه آمیزتر خواهد شد. ما در این دوره گذار که همه چیز دارد رنگ مستقل و خصوصی به خود می گیرد و انگار کمتر کسی می داند مفهوم تئاتر خصوصی چیست، دچار سردرگمی شده ایم و برای همین هم گروههای تئاتری به هر حربه و تمهیدی دست می زنند که تضمن کننده گیشه باشند بی آنکه دقیقا بدانند تئاتر اصلا هنر گیشه نیست! این بحرانی شدن وضعیت هست که می تواند در مواجهه با اهل تئتاتر که بیش از سه چهار دهه تئاتر را پیش روی داشته اند و با سرد و گرم آن آشنا هستند، بهتر بتواند به گفتمان مشترکی برسند که پیامدش برآیند متعادلی برای استقرار بهتر تئاتر باشد.

بطالت بازیگران

پورصمیمی چندی پیش در یک جشن که از او هم تقدیر می شد، با توجه به حضور کمی بازیگران در عرصه سینما و تئاتر گفت: حرفه بازیگری در سال های اخیر در سینما و تئاتر ایران ترقی کرده است و بازیگران جوان با سواد و بسیار مستعد شده اند ولی متاسفانه بیهوده می چرخند و باطل می گردند و فقط وقت تلف می کنند و جالب این است که نابازیگران فعال تر شده اند تا جایی که صنف نابازیگران درست شده است که من دلیل تشکل های این چنین را نمی دانم. البته این موضوعات را برای خودم نمی گویم چون هم وضع مالی خوبی دارم و هم کارهای خودم را در سینما و تئاتر به انجام رسانده ام اما سوالم این است تا زمانی که به دنبال نابازیگران هستیم چه بلایی سر جوانان مستعد در حرفه بازیگری می آید؟

بنابراین باید حضور این بازیگر در برنامه ها و جشنها و مثل اینها را یک ضرورت فرهنگی دانست که بتوانند با رویکرد انتقادی ما را دقیق تر در مواجهه با فرهنگ و هنر مسوول و متعهد گردانند چون اگر شیرازه هنر از دست این بزرگان هم بیرون برود دیگر خیلی سخت می شود هم این شیرازه را استوار کرد و هم وضعیت کنونی کلاف سردرگمی خواهد شد که به سختی می شود برای نظم بخشیدن به آن برنامه ریزی کرد و ایده پردازی هایی برای بهبود اوضاع در نظر گرفت.

اهمیت حضور

سعید پورصمیمی بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون بعد از گذشت ۱۰ سال با اجرای نمایشنامه خوانی «آواز قو» به تئاتر بازگشته است. بازیگر کهنه کاری که با کارگردان های به نامی چون حمید سمندریان، علی رفیعی، آربی آوانسیان، پرویز کیمیاوی، ناصر تقوایی، علی حاتمی، کیانوش عیاری و داود رشیدی همکاری کرده است.

سعید پورصمیمی آخرین بار، ده سال پیش در نمایش «شبی در کتابخانه» روی صحنه رفته بود.

پریزاد سیف، کارگردان نمایشنامه خوانی «آواز قو» که در آن به عنوان بازیگر نیز حضور دارد، اظهار کرد: ویژگی این نمایشنامه خوانی، ایفای نقش آقای سعید پورصمیمی بازیگر پیشکسوت تئاتر بعد از ۱۰ سال بر صحنه تئاتر است. این نمایشنامه از آثار مورد علاقه من است و امیدوارم بعد از اجرای نمایشنامه خوانی، برای اجرای عمومی آن هم اقدام کنیم.

نمایشنامه «آواز قو» توسط محمود بهروزیان و مرتضی کرامتی ترجمه و توسط نشر نیلا منتشر شده است. این نمایشنامه درباره یک بازیگر پیر از کار افتاده در یک سالن تئاتر است که یک شب در سالن تئاتر جا می ماند. او در طول شب تمام گذشته خود را روی صحنه مرور می کند.

سعید پورصمیمی (زاده ۹ اسفند ۱۳۲۲، تهران) بازیگر و کارگردان سینما و تئاتر ایرانی است. او فارغ‌التحصیل رشته بازیگری و کارگردانی تئاتر از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. وی که به استاد بازی در نقش‌های دوم معروف است موفق به کسب سه سیمرغ بلورین برای فیلم‌های ناخدا خورشید، تحفه‌ها و پرده آخر برای بهترین بازیگر نقش دوم گشته‌است. از او در دومین «جشنواره کمدی گل‌آقا» به عنوان پیشکسوت سینمای کمدی تقدیر به عمل آمد.

سعید پورصمیمی کارش را با تئاتر آغاز کرد. شروع کار بازیگری او از سال ۱۳۴۰ با تشکیل گروه بازارگاه به همراه عباس یوسفیانی، پرویز پورحسینی، اسماعیل پورحسینی، پرویز فنی‌زاده و… بود. او با گذراندن دوره‌های بازیگری و کارگردانی دانشکده هنرهای زیبا و گرفتن مدرک کارشناسی تئاتر در رشت، کارمند اداره تئاتر شد. بعد از آن کارمند واحد نمایش صداوسیما شد و کارگردانی نمایش‌های صحنه‌ای و تلویزیونی و نوشتن نمایشنامه به فعالیت خود ادامه داد. عمده کارهای او در زمینه بازیگری تئاتر، «آندورا»، «پژوهشی ژرف و سترگ»، «استثناء و قاعده»، «ریچارد سوم، «بازرسی»، «خسیس»، «هنر» هست. پس از آن که به صدا و سیما رفت، با نوشتن فیلمنامه و کارگردانی آثار تلویزیونی به فعالیتش در عرصه هنر ادامه داد و بالاخره در سال 1346 تله‌تئاتر «کتک‌خورده و راضی» نوشته آله‌خاندرو کاسونا را برای تلویزیون ساخت که هرگز پخش نشد؛ اما با این حال، از حرکت باز نایستاد و در تله تئاترهای «سماور ندیده‌ها»، «اومولوس گنگ» و «خمره» بازی کرد.

مراسم پایانی هجدهمین جشنواره تئاتر تجربه شنبه ۱۹ اسفند ۱۳۹۶ ساعت ۱۸ در تالار شهید آوینی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران در کنار اهدای جوایز برگزیدگان هجدهمین جشنواره تئاتر تجربه، مراسم نکوداشت استاد هما جدیکار، استاد سعید پورصمیمی و استاد پرویز پورحسینی، برگزار شد.

پیامد

می توان حضور سعید پورصمیمی در تئاتر را برای دیگر بزرگان و استادان تئاتر در مقام یک الگوی موثر و کارآمد در نظر گرفت که در این بلبشوی به وجود آمده و در این برهم ریختگی ها و نابهنجاری های ناشی از بی برنامگی ها به حضور ضرب العجلی تبدیل شوند و همه دلسوزانه هم تئاتر ببیند، هم تئاتر کار کنند و از همه مهمتر منتقد جریان فعلی باشند که پالایش دقیق و موثر در همین رویکرد انتقادی ممکن خواهد شد. نباید رودربایستی داشته باشیم که امروز همه ما باید نقاد و نقدپذیر باشیم برای اینکه رشته هامان پنبه نشود و ازاین نابسامان تر شدن وضعیت، نفعی برای هیچ از ما نخواهد داشت و هنر تئاتر نشان داده که بهتر از بقیه هنرها می تواند در فرهنگ سازی همگانی مفید واقع شود و این خود تنها دلیل موثقی است که می تواند فرآیند حضور و تاثیر  انتقادی و تحلیلی بزرگان را برای ایجاد برابری های لازم و کافی و استقرار تئاتر به عنوان اصلی فرهنگی به پیش بیندازیم. باید از این بزرگان دعوت کنیم که پیش قراولان تئاتر و فرهنگ باشند و همه چیز را رصد کنند و با برگزاری نشست ها و ایجاد برنامه های همگانی موجبات این مواجهه فرهنگی را فراهم کنیم. خانه تئاتر و مرکز هنرهای نمایشی و دیگر نهادهای فرهنگی باید که بر خود وظیفه بدانند که این حضور را مغنتم بشمارند و چشم پوشی از آن یک غفلت غیر قابل جبران خواهد بود.