نمایش‌های تک‌شخصیتی، همیشه برایم جذاب بوده است

همه چیز درباره آقای ف، روایتگر زندگی، بیچارگی، فقر و تنهایی یک مرد آوازه‌خوان است، مردی که در مجالس عروسی می‌خواند و به ازای درآمد ناچیزی که نصیبش می‌شود، زندگی‌اش را می‌گرداند. او حالا به دلیل سرفه کردن و خش‌دار شدن صدایش دیگر نمی‌تواند در مجالس عروسی بازار گرمی کند، پس به دنبال سر هم کردن یک داستان است تا از طریق درصد گرفتن جانبازی و شیمیایی شدن بتواند آب باریکه‌ای را به زندگی‌اش تزریق کند. آرش عباسی بیش از یک دهه است حضور جدی در تئاتر دارد و به عنوان نویسنده، بازیگر و کارگردان، نمایش‌های موفقی خلق کرده است و نگاه و نگره مولف گونه‌ای در آثارش قابل رویت و دیده شدن است. عاشقی، زیرزمین، داستان عامه پسند، یک سبد فحش برای شمسی خانم، نویسنده مرده است، آفتاب از میلان طلوع می کند، آناکارنینا، حرکت خون در رگ‌های خشکیده، قصه های غم انگیز فرنگیس خانم، پیچ تند، نقل سرخ، پدرانه، ورود آقایان ممنوع، لابی، بعضی وقتها خوبه آدم چشم‌هاشو ببنده، حریم، تهران ساعت 22، نامه های باد، همه چیز درباره آقای ف، بچه تابستان، به گل نشستگان و امن ترین جای دنیا، آثار مهم کارنامه نویسندگی، بازیگری و کارگردانی آرش عباسی محسوب می شوند. از عباسی کتاب های زیادی مثل زیرزمین که مجموعه سه نمایشنامه  پدرانه و باد که می‌نویسد است، منتشر شده است. وی همچنین جوایز متعددی از جمله جایزه نخست نمایشنامه‌نویسی در جشنواره ماه و نشان عالی رادیو برای نمایشنامه باد که می‌نویسد، جایزه نخست نمایشنامه‌نویسی جشنواره تئاتر رضوی برای نمایشنامه پدرانه و جایزه نخست نمایشنامه‌نویسی جشنواره عاشورائیان را برای نمایشنامه نقل سرخ از آن خود کرده است.  همه‌چیز درباره‌ی آقای ف به نویسندگی و کارگردانی آرش عباسی و تهیه‌کنندگی محمد قدس با بازی احمد مهرانفر که پیش از این سال 88 در تئاتر شهر به روی صحنه رفته بود پس از گذشت 9 سال اینبار در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر به روی صحنه  رفته است. همه‌چیز درباره آقای ف نمایشی با حال و هوای طنز است و داستان فردی را روایت می کند که با معضلات اجتماعی مواجه می شود. از دیگر عوامل این نمایش می‌توان حضور رها جهانشاهی مجری طرح و مدیر تولید، محمدصادق زرجویان گرافیست و عکاس و ایلیا شمس مدیر روابط عمومی اشاره کرد. قابل اشاره است چهارسال قبل نمایش همه چیز درباره آقای ف با نقش‌آفرینی بهنام شرفی توسط  هادی عزیزی شهریور 93 روی صحنه اجرا شد و به عنوان اثر برگزیده سومین جشنواره سراسری تئاتر تک نفره موفق به کسب رتبه اول کارگردانی و رتبه اول بازیگری و تقدیر از نمایشنامه‌ را از آن خود کرده است. نمایش همه‌چیز درباره‌ی آقای ف خرداد و مرداد در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر به روی صحنه می‌رود. با آرش عباسی در باره اجرای نمایشش گفت وگویی انجام داده ایم.

 

براساس چه ویژگی های بعد از 8 سال دوباره نمایش همه چیز در باره آقای ف را بازتولید کردید و در این اجرای جدید چه تغییراتی را به وجود آوردید؟

مهم ترین تغییری در نمایش  ناخواسته و به دست اوضاع و احوال زمانه رخ داده است. در این 9 سال جامعه و آدم های ایرانی تحولات زیادی داشته اند. این تحولات در بخش های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی قابل مشاهده است. تمام ما ایرانی ها نسبت به یک دهه قبل سبک زندگیمان دستخوش تغییرات عجیب و غریبی شده است. موقعی که مشغول بازنویسی نمایش نامه بودم به این مسائل توجه کردم. من تمام چیزهایی که مربوط به زندگی آدم دهه نودی است را به کار اضافه کردم. یکی از رسالت‌های تئاتر اجتماعی به روز بودنش است.

 

آیا در زمان  اجرای نمایش هم تغییراتی به وجود آمد؟

بله، در تمرینات و اجرای سه شب اول زمان نمایش نزدیک به 100 دقیقه بود و بعد شروع کردم به کم کردن زمان نمایش.

 

آیا این رویکرد به این دلیل بود که در سه شب اول اجرا مخاطبان واکنشی نشان داده بودند؟

نه، شاید این مسئله به دلیل نگاه سخت گیرانه من انجام شد. در این روزگار با توجه به شتاب زندگی و کم حوصله شدن مردم که در طول مدت روز مشغول کارهای مختلفی هستند؛ دیگر دیدن نمایش طولانی برایشان جذابیتی ندارد. نکته مهم برای من در تئاتر بازنویسی و بازنگری است و همچنان هم این بازنگری ادامه دارد و هر شب بعد از خاتمه اجرا می نشینم و چیز جدیدی را به متن اضافه می کنم.

 

نمایش همه چیز در باره آقای ف در 9 سال قبل در کارگاه نمایش که سالن بلک باکسی است اجرا شد. آیا با توجه به تغییر سالن نمایش و اجرا در ایرانشهر در فضای کارگردانی هم تغییراتی انجام دادید؟

نه، فرمت سالن استاد سمندریان هم بلک باکس است و از همه مهم تر  نمایش من دیالوگ محور و تک نفری است و درگیری آقای ف با دیگران از طریق مکالمه تلفنی دیده می شود.

 

به نظر می رسد به اجرای نمایش های تک نفره و یا کم شخصیت علاقه خاصی دارید؟

بله، این علاقه و اصرار من به کارهای تک نفره به دوران دانشجویی‌ام باز می‌گردد. اولین نمایشنامه‌ای که نوشتم متنی بود به نام یک سبد فحش برای شمسی خانم؛ یک نمایشنامه تک نفره که حاصل دوران تنهایی و زمان دانشجویی‌ام بود. در نمایشنامه بعدی‌ام نیز به نام قصه‌های غم انگیز فرنگیس خانم به تنهایی یک دختر پرداختم که باز نمایشی تک نفره است و پس از آن نمایشنامه یک نفره دیگری به نام یک سبد فحش برای فرنگیس خانم که روایت یک مرد تنها را بازگو می‌کرد. در نمایش همه چیز در باره آقای ف،  فرهاد واقعاً آدم تنهایی است. او باید به تنهایی در آن خانه محقر با مشکلاتش بسازد. آدم‌های اطرافش یا به او دستور می‌دهند یا چیزی از او طلب می‌کنند یا او را به دروغگویی تشویق می‌کنند و هیچ کدام واقعاً وارد زندگی او نمی‌شوند. این آدم با تنهایی‌اش می‌تواند در توهم یک زندگی ایده‌آل به سر ببرد. این تنهایی است که باعث می‌شود او خود را یک هنرمند بداند در حالی که جامعه چنین نگاهی به او نداشته و او را یک خواننده درجه چندم مجالس عروسی می‌داند.

 

در نمایش های تک شخصیت و مونولوگ، زمان دیالوگ ها و جنس آنها به عنوان بیس اصلی نمایش قابل ارزیابی و اهمیت است؟

همینطور است و من همیشه چه در نوشتن و چه در تمرینات و اجرا به این مسائل دقت کافی داشته ام. برای من مونولوگ همواره جذاب بوده است. اما شرایط اجرای مونولوگ برایم اولویت تعیین کننده ای است. علی رغم نوشتن متن های متعدد مونولوگ، باز هم علاقه  دارم در کارم پیشرفت کنم. در این چند ساله بالای نود درصد از نمایش های مونولوگی که دیده ام جای نقد داشتند و نگاهی که به مونولوگ وجود دارد روایت گری صرف است و اینکه بازیگر روی به روی تماشاگر بیاستد و با او حرف بزند را قبول ندارم.  من هیچگاه نگفته ام همه چیز در باره آقای ف نمایش مونولوگ است. بلکه از واژه نمایش تک شخصیته استفاده می کنم و در اصل این شخصیت حرف هایش را برای مخطب واگویه می کند و دیالوگ هایش با اشخاص غایب در صحنه است.

 

 

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی