در حال بارگذاری ...

راهنمای تئاتر دیدن در پایتخت

ایران تئاتر- رضا آشفته:این روزها تعداد تئاترهای حال حاضر تالارهای پایتخت دارد بیشتر از همه زمان های پیش از این می شود؛ هم اینکه آمار برخی از روزها به ۱۳۰ اجرا می رسد و در کمترین حالت ممکن ۷۰ نمایش در حال اجرا هست، یعنی اینکه اتفاق میمونی البته فقط به لحاظ کمی به وقوع پیوسته است.

این روزها تعداد تئاترهای حال حاضر تالارهای پایتخت دارد بیشتر از همه زمان های پیش از این می شود؛ هم اینکه آمار برخی از روزها به 130 اجرا می رسد و در کمترین حالت ممکن 70 نمایش در حال اجرا هست، یعنی اینکه اتفاق میمونی البته فقط به لحاظ کمی به وقوع پیوسته است. اما دیدن این همه کار برای هیچکس میسر نیست؛ یعنی در خوشبینانه ترین حالت ممکن یک نفر می تواند شبی یک کار به طور متوسط و در ماه 30 کار ببیند البته اگر هزینه زمانی و مالی چنین رکودشکنی ای را داشته باشد که مطمئنا هم از حوصله افراد دیدن این همه کار بیرون هست و هم در ماه برای هیچکس سی نمایش در خور تامل و تماشا وجود ندارد.

بنابراین بهتر دیدم برای چند وچون گزینش آثار یک راهنمای تماشای تئاتر در پایتخت برایتان داشته باشم. یعنی یک گزارش تحلیلی که به هر مخاطبی کمک می کند که در تهران و در طول ماه اگر به تئاتر عقیده دارد و دوست دارد که از بودنش هم لذت ببرد و هم از لحاظ فرهنگی و فکری خود را در تئاتر تقویت کند، باید دید هر مخاطب در چه موقعیتی قرار دارد و چه نوع علایقی دارد که به همین نسبت بتواند آثار مورد نظرش را در برخی تالارهای پایتخت خیلی زودتر بیابد.

 

کودکان و نوجوانان

با آنکه جمعیت ایران جوان هستند و بیشتر گروههای سنی شامل خردسالان، کودکان و نوجوانان می شوند متاسفانه هنوز نسبت درستی بین تولیدات نمایشی برقرار نیست و به همین میزان به لحاظ کمی هنوز با کمبود تولید برای این گروههای سنی روبرو هستیم.

در تهران همیشه تالار هنر و تالار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در پارک لاله نمایشی بر صحنه دارند و می شود با رصد کردن برنامه این دو تالار حتما بچه ها را برای دیدن تئاتر به این دو تالار برد. به ویژه در روزهای تعطیلات تابستانی که این یک امر مهم و حیاتی است. البته در تالار گوشه نیاوران، و دیگر فرهنگسراهای وابسته به شهرداری تهران نیز به طور هرازگاهی تولیدات نمایشی برای بچه ها اجرا می شود که این ها را هم می شود در تیوال و اخبار سایت های رسمی پیگیری کرد.

 

تئاتر آزاد

یک اکثریتی هستند که دوست دارند فقط به دیدن تئاترهای خنده آور و شاد و سرگرم کننده بروند. البته نسبت به گذشته تعداد این تالارها با افزودن سالن های سینما و برخی از خانه های فرهنگ و فرهنگسراها افزایش یافته است. اما از گذشته همچنان تئاتر گلریز، دماوند، بلوار، قیام، سینما پیام و فردوسی، بولینگ عبدو، و... کارشان تولید کمدی هایی است که در رده نمایش های فارس محسوب می شوند و هدفی جز شادی آور بودن ندارند و اینها اغلب در طول سال با چنین نمایش هایی با انبوه مخاطب مواجه می شوند.

 

تئاتر دانشگاهی

تالار مولوی از آغاز دهه 50 خورشیدی تاکنون مرکز تئاتر دانشگاهی بوده که در دو تالار اصلی و کوچک هم اکنون تولیدات استادان وابسته به دانشکده های تئاتری و دانشجویان تئاتر را به اجرا می گذارد. البته اکنون تالار خورشیدی در دانشکده سینما و تئاتر و تالار کوچک دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد نیز هرازگاهی تولیداتی را عرضه می کنند. با توجه به ازیاد دانشجویان تئاتری انتظار می رود که بر میزان این تولیدات افزوده شود. به همین دلیل نیز به طور پراکنده و هرازگاهی در بخش خصوصی یا تالار پلاتوی اجرای تئاترشهر نیز نمایشی هایی از این دست اجرا می شوند. این تولیدات اغلب نمی توانند همگانی باشند چون یا به لحاظ ساختاری در حد ممتازی نیستند و در مرحله فراگیری تکنیک ها و شیوه های اجرایی هستند و یا اینکه نوع نگاه و تفکر موجود در آنها نمی تواند خوراک خوبی برای مخاطبان عام به شمار آید مگر اینکه کسی بتواند به حالت بینابینی کار کند و ضمن توجه به ساختار و تفکر، وجه سرگرم کننده و یا لذت ناشی از تئاتر را نیز در اجرای اثرش لحاظ کرده باشد.

 

تئاتر ایرانی

متاسفانه تالار مشخصی برای تولیدات نمایش های ایرانی که برگرفته از روحوضی، نقالی، تعزیه و مانند اینها باشد رسما وجود ندارد و این شاید یک خلا بزرگ باشد. با آنکه تالار سنگلج قرار بوده که به چنین نمایش هایی بپرازد؛ شاید به دلیل کم بودن چنین تولیداتی و شاید به دلیل ارتباط نگرفتن و عدم شناخت مردم از سنت های نمایشی شان و شاید دور افتادن این تالار چندان استقبالی از این تالار و تولیدات این چنینی اش نمی شد که علی عابدی مدیر اسبق این تالار سعی کرد که به نمایش های متنوع تر بپردازد که بشود چراغ این تالار را همچنان روشن نگه داشت. اما به هر تقدیر باید که تالار یا تالارهایی با دو نگاه موزه ای و مدرن (تلفیقی و ترکیبی آثار نمایشی سنتی و مدرن) به دنبال بهره وری از این سنت های نمایشی باشند که ما پیوسته در تالارهایی همچنان با هنر نقالی و شیوه های گوناگونش و نمایش شادی آور ایرانی آشنا شویم، و مرکزی نیز برای تولید تعزیه در طول سال در نظر گرفته شود. البته به طور پراکنده هرازگاهی شاهد چنین اجراهایی در تالارهای پایتخت هستیم اما متمرکز شدن پیامد بهتری برای جریان تئاتر ملی ما خواهد داشت. به هر حال این نوع تئاترهای سنتی و سنت های نمایشی و آیین ها می تواند منبع الهام و سرچشمه ی ناب فرهنگی به شمار آید بنابراین نگهداری و  بودن شان یک ضرورت است.

 

تئاتر تجربی

تئاتر تجربی از آن انواع گونه های سردرگم در تئاتر ایران هست، در میانه دهه 40 خورشیدی کارگاه نمایش در یوسف آباد تهران با چنین تعریفی که در آنجا فقط تئاترهای تجربی اجرا شود، راه اندازی شد اما از سال 57 با تعطیل شدن این کارگاه هنوز هم خط و ربط مشخصی برای جریان تئاتر تجربی در نظر گرفته نشده است با آنکه اشخاصی یا مدعی آن هستند یا اینکه واقعا درصدد هستند که تئاتر تجربی کار کنند اما هیچ حمایتی از این جریان به طور رسمی و پیوسته نمی شود. در سالهای دهه ی 80 در کارگاه نمایش مجموعه تئاترشهر سعی شد که پر و بال دوباره ای به این جریان داده شود اما اختلافات موجود بین هنرمندان مانع از پیوستگی این روال تجربی شد.

به هر تقدیر تئاتر تجربی نباید مخاطب عام داشته باشد و به همین دلیل نیز به لحاظ مالی نمی تواند به طور مستقل روی پایش بایستد. بنابراین باید که مراکز مهم دانشگاهی و فرهنگی با صرف هزینه و دادن یارانه های حمایتی پیش برنده این جریان به طور پیوسته باشند. متاسفانه از همان آغاز نیز تعریف درست و استانداری برای تئاتر تجربی در ایران نبوده و این خود آغازگاه نقطه انحرافی از شکل گرفتن یک جریان به نام تئاتر تجربی بوده است. باید کارگردانان کار کشته و دارای تفکر و نیروی خلاقه و با نوشتن بیانیه و مانیفست های مهم هنری بتوانند پیش قراولان این جریان مهم هنری باشند که هنوز هم در این خصوص اقدامات موثری شکل نگرفته و به سرانجام نرسیده است.

 

تئاتر حرفه ای

شاید جدی ترین بخش تئاتر باید همین تئاتر حرفه ای باشد که در آن انواع سبک ها، شیوه ها و گونه های تئاتری در اختیار مردم قرار بگیرد. تئاتری که لذت بخش است و هم به لحاظ برخورداری از عناصر زیبایی شناسانه و ارائه ساختار و شیوه های اجرایی می کوشد رضایت همگانی را جلب کند.

در گذشته که تئاتر بیشتر دولتی بود تالارهای تئاتر شهر (اصلی، سایه، قشقایی، چهارسو و...)، تالار وحدت، حافظ، خانه نمایش با چنین هدفی در تولید و ارائه آثار نمایشی برای عموم مخاطبان می کوشیدند.

البته هنوز هم با راه اندازی تالارهای خصوصی، همین هدف را دنبال می کنند و در برخی از موارد نیز چتر حمایتی خود را برای آثار نمایشی گسترانیده اند. بعدها تماشاخانه ایرانشهر با رویکرد نیمه دولتی و نیمه خصوصی و زیر نظر شهرداری تهران راه اندازی شد و اما به تدریج در این ده سال تالارهای بسیاری با هدف خصوصی شدن تئاتر ساخته شده اند. تالارهای باران، تئاتر مستقل، شهرزاد، پالیز، دیوار چهارم، نوفل لوشاتو، مهرگان، و مانند اینها هدف شان ارائه تولیداتی است که حرفه ای گری در آنها اصل و اساس هست و تضمین فروش برای چنین جریانی حرف اول و آخر را خواهد زد. با آنکه هدف تولید آثار با کیفیت هست اما متاسفانه در این بخش به ویژه در این روزها که برگشت سرمایه نیز بسیار مهم شده است، گاهی اتفاقاتی می افتد که ما را دچار حیرت می کند. شاید افراط در این قضیه باعث شده که از اصل تئاتر دور بشویم. به هر حال استقرار تئاتر نیازمند صرف بودجه هست و همین انگیزه می شود برای عدول از استانداردهای مشخص.

 

نتیجه گیری

بهتر است تالارها مدیریت کلان و به هم پیوسته ای داشته باشند و بشود همچنان تئاتر را در صحنه های متعدد و متنوع دنبال کرد. شاید پرداختن به موضوعات به روز و اجتماعی در انواع تئاترها یک رکن باشد، برای استقرار شکل بهتر تئاتر حرفه ای. مردم اگر بدانند تالارها چگونه برنامه هایی دارند و در آن تئاتر به مفهوم حقیقی اش نزدیک باشد حتما از آن استقبال می کنند و حتما هم تضمینی برای بازگشت سرمایه و رونق یافتن تالارها و حضور مطمئن تر هنرمندان خواهد بود. شاید امروز با توجه به ازدیاد تالارهای خصوصی بشود، مدیریت هنری  در این تالارها را برای شناسایی مخاطبان و ارائه آثار در خور تامل و رونق تئاتر جدی گرفت و بازتاب این جریان همانا استاندارسازی هایی است که خود تئاتر را به شکل مستقل به استقرار و درآمدزایی مناسب نزدیک تر خواهد کرد.




مطالب مرتبط

نقدی بر نمایش «فردریک» نوشته اریک امانوئل اشمیت و کار حمیدرضا نعیمی

بازی رو به پیش عشق و سیاست
نقدی بر نمایش «فردریک» نوشته اریک امانوئل اشمیت و کار حمیدرضا نعیمی

بازی رو به پیش عشق و سیاست

رضا آشفته: نمایش «فردریک» نوشته امانوئل اشمیت و کار حمیدرضا نعیمی که آذر و دی در سالن اصلی تئاتر شهر میزبان مخاطبان است، درباره تئاتر و به شیوه پسامدرن است که در آن زندگی یک بازیگر قرن نوزدهم فرانسه ...

|

رسول خادم و پرویز پرستویی تماشاگر «در انتظار گودو» شدند

نمایش مازیار لرستانی نقد می‌شود
رسول خادم و پرویز پرستویی تماشاگر «در انتظار گودو» شدند

نمایش مازیار لرستانی نقد می‌شود

پرویز پرستویی و رسول خادم از نمایش «در انتظار گودو» به کارگردانی مازیار لرستانی در تئاتر شهر دیدن کردند. همچنین قرار است نشست نقد و بررسی این اثر نمایشی روز چهارشنبه 12 مهر در سالن مشاهیر تئاتر شهر با حضور کارگردان و منتقدان برگزار شود.

|

نظرات کاربران