در حال بارگذاری ...
حمید رضا نعیمی در گفت‌وگو با ایران‌تئاتر عنوان کرد

درام از دل خون و کشمش بیرون می آید

ایران‌تئاتر: نمایش ریچارد روایتگر زندگی و منش انسانی قدرت طلب، خودکامه و خونریز است و حمید رضا نعیمی با اتکا به تجربیات دو دهه ایش در تئاتر به خوبی ابعاد مختلف شخصیتی این کاراکتر دیکتاتور ماب را در تالار عریض تالار وحدت با حدود ۷۰ بازیگر به نمایش در می آورد.

حمیدرضا نعیمی نمایشنامه نویس، بازیگر و کارگردان تئاتر و دارای مدرک کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی، کارگردانی و بازیگری است و در این دو دهه اخیر جزو تاثیرگذارترین نویسندگان و کارگردان های تئاتری است. شهر آدم شهر حیوان، خانه‌ کاغذی، گمسار، داستان‌های کارور، مکبث، قضیه‌ی تراخیس، چه گوارا، ددالوس و ایکاروس، کالون و قیام کاستلیون، روزنه، وعده‌گاه نهنگ‌ها، دختری با شنل ارغوانی، آوای سرخ، آژاکس، ترور، درخشش در راس، لیرشاه و فاوست ساعت مقرر از جمله کارهای مهم نوشتاری ، بازیگری و کارگردانی نعیمی محسوب می شوند. حمیدرضا نعیمی تا کنون جوایز متعددی از جمله جایزه ویژه‌ فیلمنامه‌نویسی برای فیلمنامه بلند داستانی مخمصه از یازدهمین جشنواره بین‌المللی روستا، جایزه اول نمایشنامه نویسی از دوازدهمین جشنواره سراسری دانشجویان برای نمایشنامه وعده‌گاه نهنگ‌ها، لوح تقدیر به عنوان نمایشنامه‌نویس فعال در روز جهانی تئاتر، جایزه‌‌ اول نمایشنامه‌ اقتباسی برای نمایش مکبث از بیست و سومین جشنواره‌ی بین ‌المللی فجر، جایزه‌ اول نمایشنامه‌نویسی از اولین جشنواره‌ سراسری نمایشنامه‌نویسی کودک و نوجوان برای نمایشنامه‌ قصه‌ی خوب خدا و جایزه‌ نمایشنامه‌نویسی برتر از سومین جشنواره تئاتر ماه برای امشب دیگر مهره‌های پشتم نی‌لبک می‌زنند را دریافت کرده است. نمایشنامه ریچارد سوم از سری نمایشنامه‌های تاریخی ویلیام شکسپیر، شاعر و نمایشنامه‌نویس شهیر انگلیسی است که حدود سال  ۱۵۹۳ میلادی به نگارش درآمده است. نمایشنامه ریچارد سوم، داستان تراژیک به قدرت رسیدن شاه ریچارد سوم و سقوط او را به تصویر می‌کشد. در اثر شکسپیر، ریچارد سوم مردی بدقیافه، گوژپشت، حیله‌گر و خشن و برادر پادشاه وقت از دودمان پلانتاجنت است که با خود عهد کرده به هر قیمتی شده صاحب تاج و تخت شود. ریچارد ضد قهرمانی است که راه شرارت در پیش می‌گیرد و با دسیسه و قتل رقبا، پس از مرگ شاه ادوارد، به سلطنت می‌رسد و در پایان نمایش نیز این پادشاهی شکست می‌خورد. این نمایشنامه، از پرشخصیت‌ترین نمایشنامه‌های شکسپیر است و ماجراهای آن براساس نحوه ظهور و سقوط شاه ریچارد سوم نوشته شده است. این نمایشنامه شامل پنج پرده، بیست و پنج صحنه، سی و سه شخصیت اصلی و ده‌ها شخصیت فرعی است که در زمان‌ها و مکان‌های متفاوتی می گذرد و همین آن را به دشوارترین اثر نمایشی شکسپیر تبدیل کرده است. ریچارد سوم مشهورترین و محبوب‌ترین نمایشنامه تاریخی شکسپیر است. این نمایشنامه بارها روی صحنه رفته و در سینما و ادبیات نیز موضوع اقتباس‌های فراوان بوده است. تئاتر ریچارد به نویسندگی و کارگردانی حمیدرضا نعیمی نیز یکی از این اقتباس‌ها است که در مرداد ماه ۹۷ با ۷۰ بازیگر و در تالار وحدت به روی صحنه رفته است و حامد کمیلی، شقایق فراهانی، بهناز نازی، فرید قبادی، کتانه افشاری نژاد، منوچهر علی پور، یعقوب صباحی، کامبیز امینی، رضا جهانی، محسن سالاری، ایمان سلگی اشکان دلاوری، امیرارسلان خالویی، محمد نیازی، عطا مقیمی، صالح لواسانی، امید شوندی حسین عارف، مجتبی بابایی فرد، عیسی حسینی، سپاس رضایی، فرهاد قدیم خانی، پرهام ابراری و اشکان شریعت به عنوان بازیگران، رضا مهدی زاده  به عنوان طراح صحنه،  ادنا زینلیان به عنوان طراح لباس، ماریا حاجیها به عنوان طراح گریم، نورالدین حیدری ماهر به عنوان مجری طرح، فریبرز دارایی و سارا حدادی و ایلیا شمس به عنوان همکاران روابط عمومی در این نمایش حضور دارند. با حمید رضا نعیمی در باره اجرای ریچارد گفت وگویی انجام داده ایم.

 

 

از وضعیت اجرای ریچارد احساس رضایت دارید؟

نمایش و تئاتر به عنوان یک اثر فرهنگی موثر که در جامعه باعث روشنگری و ارتقای سطح تفکرات مردم قرار می گیرد نیازمند حمایت جدی مدیران فرهنگی در بخش های مختلف است. متاسفانه از سوی بنیاد رودکی حمایت جدی برای انجام تبلیغات محیطی برای اطلاعات یافتن مخاطبان انجام نشده است. حتی سازمان فرهنگی هنری شهردازی هم علی رغم پیگیری های ما اقدامی برای در اختیار قرار دادن بلیبوردهای تبلیغاتی برای معرفی نمایش انجام نداد و با هزینه شخصی در فضای مجازی اقدام به تبلیغات انجام دادیم که کار محدودی است و جا دارد از این نمایش پر بازیگر و پر هزینه که بعد از سه ماه تمرین و با روزی11 ساعت کار روی صحنه رفته است حمایت جدی تری صورت بگیرد. در هرصورت در این نمایش در حدود 120 نفر درگیر اجرا بودند و اگر داعیه از تولید ملی و اشتغال زایی برای جوانها داریم؛ چرا از این نمایش حمایتی برای معرفی بهتر انجام نمی شود. به نظرم سالن هایی نظیر وحدت، ایرانشهر، حافظ و دیگران باید بخشی از درآمدهایشان را اختصاص به داشتن بلیبوردهای تبلیغاتی ثابت در سطح شهر کرده و از نمایش های در حال اجرا حمایت کنند. معتقدم برای اینکه حال مردم را بهتر کنیم باید آنها را ترغیب کنیم که به دیدن تئاتر و فیلم بروند.

 

به چه دلیل آدم های خودکامه و دیکتاتوری مثل هیتلر، ریچارد سوم و ...علی رغم داشتن این خصلت‌ها برای نویسندگان و کارگردان‌ها دارای جذابیت هستند و از زندگی و سرنوشت آنها فیلم و تئاتر ساخته و اجرا می شود؟

به طور حتم درام از دل خون و کشمش بیرون می آید. آدم های خوبی موقعی می توانند محور و کانون یک اثر دراماتیک قرار بگیرند که قربانی بشوند. اگر قربانی نباشند و همه چیز در صلح و صفا باشد، به طور حتم درامی جذاب و درست شکل نمی گیرد و همه با هم خوبند. زمانی که موقعیتی را می بینید که آدم خوبه با آدم بده تقابل پیدا می کند آن وقت است که درام شکل می گیرد.  تمام شخصیت هایی که به عنوان بدهای معروف می شناسیم، بد به مفهوم مطلق نیستند و همه چیز نسبی است.

 

شما ریچارد را شخصیتی خاکستری دیدید؟

 اعمال برخی ها باعث آرزدگی جهانی و ملیتی می شود. شما هیلتر را نمی توانید به هیچ وجه آدم خاکستری بدانید. آدمی که این همه فجایع انسانی و خون ریزی را به وجود آورد. اما زمانی که از منظر نمایشی به سراغ این نوع آدم ها می رویم دیگر نمی توانیم یک سویه به سمتشان برویم. امانوئل اشمیت اثری را با عنوان «هیتلر ه» نوشته است انگاری که می خواسته درباره دو تا هیلتر بنویسد. در این اثر که محمد همتی به فارسی ترجمه اش کرده است؛ نگاهی کاملا خاکستری به شخصیت هیتلر دارد و دو هیلتر را در کنار هم و به طور موازی طراحی و خلق می کند. هیلتر اول همان هیتلری است که بعد از قبول نشدن در دانشگاه به سمت نظامی گری می رود و مدراج رسیدن به رایش سوم را طی می کند و جهان را به خاک و خون می کشد، هیتلر دوم هیلتری است که در دانشگاه قبول می شود و به عنوان نقاش عاشق می شود و ازدواج می کند و زندگی دیگری را تجربه می کند. بنابراین در یک بزنگاه تاریخی یک اتفاق کوچک می تواند آدمی را تبدیل به دیکتاتور کند و یا او را تبدیل به مرد عاشق و هنرمندی کند. بنابراین شخصیتی که شکسپیر با وام گیری از تاریخ به نام ریچارد خلق می کند آیا در واقعیت همین گونه آدمی بوده؟ آدمی که زاده شده تا بکشد و نابود کند. به نظرم این نگاه و تخیل درام نویس است که تلاش می کند از این آدم یک هیولا بسازد. موجود ترسناکی که تماشاگر را مبهوت کند. شکسپیر قصد واقع گرایی نداشته است. او می خواهد نمایشی را مخاطب ببینید که تحت تاثیرش قرار بگیرد .

 

در این پروسه ممکن است اعمال درست ریچارد هم نادیده گرفته شده باشد؟

 همینطور است. بنابراین درام نویس به سراغ خلق کاراکترهای پیچیده و چند وجهی می رود و قضاوت را از آنها دور می‌کند تا به موقعیت جذابی می رسد. در میان شخصیت هایی هم وجود دارند که علی رغم بد بودنشان جذاب هستند و این جذاب بودن به معنای تایید رفتار و افکارشان نیست. زمانی که ریچارد سوم شکسپیر را خواندم  تلاش کردم در راهی حرکت کنم که این سوال را در ذهن متبادر کند که این ریچاردی که خلق کرده ام همان ریچارد واقعی است؟ ریچارد در نمایش من خاکستری است و او در نمایش ناگریز از کشتن می شود و از روی لذت طلبی کسی را نمی کشد. آدم های اطرافش آدم هایی هستند که برای کشتن او توطئه می کنند و عمل آنها باعث عکس العمل ریچارد می شود. بازی سیاست هم اساسا بازی بکش تا زنده بمانی است.

 

جایی در نمایش ریچارد خطاب به اطرافیانش می گوید من هیولا نیستم، شما تلاش کردید که من را به این سمت ببرید. آیا این جمله در حکم فرار روبه جلوی ریچارد است؟

این نوع آدم ها، آدم های خاصی هستند. کالیگولا، چنگیز، ریچارد و سایرین همگیشان خاص و ویژه بوده اند. این آدمها محصول زمان، مکان و آدم های دور و برشان هم هستند. این خیلی بد است که ما تصور کنیم در تحولات جامعه نقشی نداریم و خودمان را بی تفاوت نشان بدهیم. ماحصل چنین رفتاری بروز این نوع آدم‌ها و سایر جرائم اجتماعی مثل اختلاس می شود. از نمایش شوایک به بعد کمی نوک تیز انتقادم به سمت مردم برگشته است.

 

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی




مطالب مرتبط

به نویسندگی ماتئی ویسنی‌یک و کارگردانی سجاد یاری

نمایش «ریچارد کوتاهی، جهنم روده» در تالار چهارسو به صحنه خواهد رفت
به نویسندگی ماتئی ویسنی‌یک و کارگردانی سجاد یاری

نمایش «ریچارد کوتاهی، جهنم روده» در تالار چهارسو به صحنه خواهد رفت

نمایش «ریچارد کوتاهی، جهنم روده» که بر اساس نمایشنامه «ریچارد سوم اجرا نمی‌شود»، اثر ماتئی ویسنی‌یک و ترجمه اصغر نوری به نگارش درآمده است، به کارگردانی سجاد یاری‌، از دوشنبه 11 دی روی صحنه تالار چهارسو می‌رود. 

|

نقدی بر نمایش «فردریک» نوشته اریک امانوئل اشمیت و کار حمیدرضا نعیمی

بازی رو به پیش عشق و سیاست
نقدی بر نمایش «فردریک» نوشته اریک امانوئل اشمیت و کار حمیدرضا نعیمی

بازی رو به پیش عشق و سیاست

رضا آشفته: نمایش «فردریک» نوشته امانوئل اشمیت و کار حمیدرضا نعیمی که آذر و دی در سالن اصلی تئاتر شهر میزبان مخاطبان است، درباره تئاتر و به شیوه پسامدرن است که در آن زندگی یک بازیگر قرن نوزدهم فرانسه ...

|

نظرات کاربران