تلاش دارم در کارگردانی از ویژگی های نمایش خلاق بهره ببرم

نمایش «شازده کوچولو» به کارگردانی آناهیتا غنی زاده از ۲۰تیرماه در تالار هنر به روی صحنه  رفته است. این نمایش براساس داستان «شازده کوچولو» اثر آنتوان دو سنت اگزوپری و به قلم بهرام جلالی پور به نگارش درآمده است .

غنی زاده ، مدرس و کارگردان و پژوهشگر تئاتر که آثاری همچون لاکی عجق وجق ، اسب و سیب و بهار ، سه تابلو مریم ، زیبای بی اعتنا و .. را کارگردانی کرده، مدیر مسئول آکادمی هنری راما است و پژوهش های متعددی در زمینه تئاتر خلاق برای کودکان و نوجوانان دارد.

گفتگوی ایران تئاتر با آناهیتا غنی زاده را به بهانه اجرای این نمایش در ادامه می‌خوانید.

 

گفتگو را از متن نمایش شروع کنیم.  نمایشنامه « شازده کوچولو» چطور شکل گرفت؟

سال 93 یا 94 بود که از دکتر جلالی پور خواستم تا متن اصلی شازده کوچولو نوشتۀ آنتوان دوسنت اگزوپری را در قالب یک نمایشنامه نگارش کنند. با توجه به اینکه آقای جلالی پور در دراماتورژی هم تخصص دارند، اشتیاق داشتم که متن نمایشنامه را بنویسند که خوشبختانه لطف کردند و پذیرفتند. این متن برای اجرا در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تصویب شد اما به دلیل شرایط اقتصادی امکان اجرا در این مرکز را پیدا نکردیم تا اینکه زمستان سال گذشته و با دعوت خانم مقتدی مدیر وقت تالار هنر اجرا در این مرکز را برنامه ریزی کردیم.

 

کار اجرایی  بر روی نمایشنامه چطور پیش رفت؟

طبیعی است که هر متنی در مرحله اجرا و با توجه به اقتضائات کارگردانی ممکن است دچار تغییراتی شود؛ این موضوع حتی در هنگام اجرای آثار بزرگان نمایش مثل چخوف و شکسپیر هم اتفاق می افتد و طبیعی است که کارگردان و گروه اجرایی در نهایت متن ها را از آن خود خواهند کرد. با این وجود شخصاً تاکید دارم که در مرحله کارگردانی با نویسندگان آثار تعامل داشته باشم. در مورد نمایش شازده کوچولو هم همین اتفاق افتاد و تمام تغییرات مورد نظر  نهایتاً در مشورت با نویسنده به بازنویسی دوباره متن توسط ایشان منجر شد. اعتقاد دارم که اعمال چنین تغییراتی در گفتگو و تعامل با نویسندگان همواره به نتیجه بهتری منجر می شود.

 

از بازخوردهای اجرای نمایش بگویید.

تا امروز  بیشتر از 25 اجرا را پشت سر گذاشته ایم واز آنجا که تاکید دارم بعد از هر اجرا در جمع تماشاگر و مخاطب حضور پیدا کنم و نظراتشان را جویا شوم، خوشبختانه بازخوردهای خوبی را دیده ام. با این وجود لازم است اشاره کنم؛ از آنجا که این نمایش در حقیقت مختص نوجوانان است ممکن است برای مخاطب خردسال آنچنان که باید جالب توجه نباشد، هرچند تمام تلاش ما بر این بوده تا این اتفاق نیفتد و نمایش برای این گروه سنی هم جذابیت داشته باشد.  نکته جالب توجه این است که اغلب آن هایی که به تماشای این نمایش نشستند از پیش با این اثر جاودان اگزوپری آشنایی داشتند و همین مسئله در ارتباط گیری بیشتر نمایش با مخاطب نقش بازی می کند. واقعیت این است که شازده کوچولو متن بسیار حساسی است و کار بر روی آن مثل راه رفتن روی طناب است. هماانقدر که امکان موفقیت اثری بر اساس این متن وجود دارد، امکان شکست را  هم  به همین اندازه می شود متصور بود. مسئله ای که مایل هستم در همین ارتباط بگویم این است که با توجه  به اینکه مخاطب اصلی این نمایش رده سنی نوجوانان هستند، نیاز به سالن اختصاصی برای این گروه از مخاطبین به شدت احساس می شود. مشکل اینجاست که سالن های نمایش کودک و نوجوان در ایران از هم تفکیک نشده اند که سبب بروز اختلال هایی در اجرای نمایش ها می شود. در این ارتباط باید این واقعیت را در نظر گرفت که  نوجوانان این تلقی را از خود دارند که دیگر از دنیای کودکی فاصله گرفته اند و اینکه مجدداً خود را مخاطب سالن هایی می بینند که در کودکی تجربه حضور در آن ها را پشت سر گذاشته اند تا اندازه ای در ذهنیت آنان نسبت به موقعیت اجتماعی شان خلل وارد خواهد کرد.

 

رویکردتان در کارگردانی این اثر چه سمت و سویی دارد؟

از آنجا که نزدیک به 25 سال است که در حوزه نمایش خلاق و 5 سال هم در زمینه تربیت مربی این شیوه فعالیت دارم، معتقدم که این شیوه یکی از بهترین راه ها در آموزش و پروش کودکان و نوجوانان است. از این جهت در اجراهایم همیشه به این فکر می کنم که چطور می شود از ویژگی های نمایش خلاق کمک گرفت. در اجرای شازده کوچولو هم همین دغدغه را داشتم که در نهایت در قالب نحوه حضور بازیگران در صحنه، همچنین در طراحی صحنه و لباس توانستیم جلوه هایی از این دست را شکل بدهیم. برای مثل چمدان هایی که در طول نمایش از شکلی به شکل دیگر در می آیند، یا عوامل صحنه که در گیر و دار تغییر دکورها در طول نمایش این سو و آنسو می روند از اتفاقاتی است که بر اساس چنین کارکردهایی پیش بینی شده اند.

 

در تئاتر کودک و نوجوان کشورما چنین کارکردهایی تا چه اندازه مقبولیت دارد؟

در هر حال لازم است گروه هایی که به طور جدی در این عرصه فعالیت دارند چنین اصالت هایی را برای گروه سنی مخاطب کودک و نوجوان قائل باشند. شخصاً از آنجا که مقوله آموزش و پرورش برایم بسیار جدی است دغدغه های جدی هم از این بابت دارم. نکته مهم در این ارتباط توجه به ویژگی های کودکان و نوجوانان امروز است که در تولیدات نمایشی ما برای این گروه ها بعضا نادیده گرفته می شود. واقعیت این است که کودکان امروز ما از نظر میزان آگاهی ها و سلایق با کودکان نسل های گذشته تفاوت بسیاری دارند. این مسئله ای نیست که بشود به سادگی از کنارش گذشت و ضرورت دارد با در نظر گرفتن این تفاوت ها تولیدات نمایشی مان را با سطح آگاهی های موجود متناسب و هماهنگ کنیم.