صدیقی: با نویسنده دغدغه مندی رو به روایم

به گزارش ایران تئاتر در سیزدهمین نشست تئاتر کاغذی نمایش‌نامه مرثیه‌ای برای آقای «ع» نوشته سپیده قربانی به کارگردانی سمیرا آقایی نمایش‌نامه خوانی شد و سپس این اثر با حضور مهمانان این نشست موردبررسی قرارگرفت.
در این نشست ابتدا بهزاد صدیقی ضمن معرفی نمایش‌نامه مرثیه‌ای برای آقای «ع» گفت: نمایش‌نامه مرثیه‌ای برای آقای «ع» نخستین نمایش نام ای است که از سپیده قربانی منتشر می‌شود. نویسنده در این اثر آسیب‌هایی که در جامعه به آدم‌ها وارد می‌شود، موردبررسی قرار داده و به تصویر کشیده است. درواقع او درامی اجتماعی خلق کرده و کوشیده بخشی از زندگی این آدم‌ها را در اثرش بازتاب دهد.
در ادامه سپیده قربانی در خصوص نوشتن و خلق این اثر خود گفت: نمایش‌نامه مرثیه‌ای برای آقای «ع»، نخستین نمایش‌نامه‌ای است که منتشر کردم و درواقع نخستین نمایش‌نامه حرفه‌ای‌ام هست که به‌عنوان پایان‌نامه عملی دانشگاهی‌ام نوشتم.
این نمایش‌نامه نویس هم‌چنین افزود: داستان نمایش‌نامه مرثیه‌ای برای آقای «ع» در بستر یک روایت عاشقانه شکل می‌گیرد. در نوشتن این اثر تحت تأثیر آثار عباس نعلبدیان بودم. سعی کردم به صورتی حسی داستان درام را به مخاطب منتقل کنم.
مصطفی محمودی (منتقد، پژوهشگر و مدرس دانشگاه) نیز در ابتدای سخنان خود ضمن تشکر ویژه از برگزارکنندگان چنین نشست‌هایی در فرهنگسرای ارسباران که به همت و کوشش بهزاد صدیقی برگزار می‌شود، گفت: پس از خوانش این متن به نظرم رسید که نمایش‌نامه مرثیه‌ای برای آقای «ع» به دلیل حرف «ع» به ر. اعتمادی و عباس نعلبندیان فکر کردم که البته بیشتر به آثار نعلبندیان و فضای آثار او نزدیک است.
وی در ادامه سخنان خود گفت: اما پرسش من از نویسنده این اثر این است که نقطه مرکزی درام چیست و کجاست؟ آیا شخصیت احمد یا عشق مطرح‌شده در آن هست یا نه؟
سپیده قربانی در پاسخ به مصطفی محمودی گفت: من در این اثر تلاش کردم قصه آدم‌هایی را بنویسم که در خانه‌ای در زمان دهه اول ماه محرم زندگی می‌کنند و دررفت و آمد هستند. آدم‌هایی که در جامعه آسیب‌پذیر هستند و درعین‌حال تحت تأثیر فضای محرم هستند.
مصطفی محمودی در ادامه تصریح کرد: در این اثر شخصیت‌های واقعی در فضای واقعگرایانه نشان داده می شوند و ما یا واقعیت های اجتماعی رو به رو می شویم اما رابطه آدم‌ها با فضا و زمان محرم را به درستی متوجه نمی شویم و درک نمی کنیم. نمی دانیم محرم و تعزیه چه رابطه منطقی با شخصیت‌های این اثر دارند؟ ما فقط روایت و خط عشقی را بین شخصیت‌های اثر می بینیم. چون به لحاظ بیان روایی، نمایش‌نامه روایت خود را دارد و اصلا نیازی به بردن آدم‌ها در فضای مذهبی یا تعزیه نبود. از طرف دیگر در یک موقعیت و بستر اجتماعی قصه درام دارد جلو می رود. به همین دلیل چه نیازی بود که قصه درام این اثر در فضای محرم تأکید شود؟ می خواهم بگویم که استفاده از تعزیه در این درام پیش برنده نبود. شاید وجه دینی اثر را پر رنگ کرده باشد اما متأسفانه کلیشه ای و نچسب در آمده است.
 این منتقد تئاتر و مدرس دانشگاه در بخش دیگری از این نشست یادآور شد: حذف بخش هایی از اثر می تواند به این درام بیش تر کمک کند و نه تنها آسیب زننده نیست بلکه پیش برنده هم هست و چه بسا فضای درام را تلخ تر و عریان تر کند.
 سپس بهزاد صدیقی در خصوص این نمایش‌نامه گفت: نمایش‌نامه مرثیه‌ای برای آقای «ع» می تواند با یک بازنویسی خوب تبدیل به اثر محکم تری شود اگر نویسنده به بازخورد مخاطبان خود توجه کند. از طرفی لازم است نویسنده از برخی صحنه ها کم کند؛ زیرا به‌عنوان مثال نمایش‌نامه می تواند با حذف بسیاری نریشن ها که در بعد از پایان هر صحنه نوشته شده، هم به ریتم اجرایی و متن اثر خود کمک کند و هم از تطویل شدن درام جلوگیری کند.
او هم‌چنین گفت: دو شخصیت اصلی (احمد و منیر) نیاز به پرداخت و پردازش بیشتری دارند؛ زیرا در شکل کنونی خیلی تیپ و سطحی هستند. اساسا پرداخت شخصیت و موقعیت این درام می تواند هم به نفع اثر و هم به نفع کارگردان و اجرا باشد.
صدیقی در پایان سخنان خود یادآور شد: ی مرثیه‌ای برای آقای «ع» نوشته سپیده قربانی به‌عنوان نخستین اثر نویسنده اثری قابل توجه و تأمل است و با توجه به این که آثار بعدی ایشان را خواندم و دیدم، دریافتم که اکنون با آثاری از نویسنده دغدغه مندی رو به روایم و نویسنده آن حرف های زیادی برای گفتن دارد. ضمن آن که سپیده قربانی در دیالوگ نویسی و روایت قصه نمایش‌نامه خود مسلط عمل کرده است.
در این نشست مصطفی محمودی سپس در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: کل داستان نمایش‌نامه در چند فلاش بک نوشته شده است. گویی همه درام در یک خاطره روایت می‌شود بنابر این نویسنده باید این خاطرات را پررنگ تر نشان بدهد؛ و یک توصیه هم می کنم با تو جه به این که قرار است این نمایش‌نامه در شهریورماه اجرای صحنه ای خود را آغاز کند، پیشنهاد می کنم که کارگردان آن خانم سمیرا آقایی در این نمایش به ایفای نقش نپردازد. چون به خصوص برای کسی مثل خانم آقایی که نخستین تجربه کارگردانی اش را پشت سر می گذارد، هر چقدر در بیرون و پشت صحنه برعوامل کارش نظارت داشته و مسلط باشد، به نفع اجرای خود حرکت کرده است.
سمیرا آقایی کارگردان نمایش‌نامه خوانی این اثر نیز در این نشست گفت: در ابتدا به نویسنده این اثر تبریک می گویم که با قلم خوب خود اثری در حیطه درام اجتماعی نوشت. تلاش می کنم در تمرین و برای اجرای عمومی این متن، آن را جلوتر ببرم و بهتر اجرا کنم.
وی هم‌چنین اضافه کرد و گفت: در گروه مان هدف های بزرگی داریم. همه نظرات دوستان را می پسندم. فکر می کنم نقد اگر درست اتفاق بیفتد در اجرای نمایش، سازنده و پیشبرنده است و می تواند بر مخاطبان واقعی و نیز کارگردانان و گروه های تئاتری سازنده و موثر باشد.
مصطفی محمودی در پایان این نشست گفت: در این نمایش‌نامه شناخت مای مخاطب از آدم‌های نمایش‌نامه مثل احمد بسیار کم است. درواقع نویسنده می باید شخصیت‌های اصلی نمایش‌نامه را بیشتر دراماتیزه کند. الان این دراماتیزگی چندان دیده نمی‌شود. البته چراهای دیگری در نمایش‌نامه وجود دارد که پاسخی به آن ها در متن این نمایش‌نامه داده می‌شود.
در پایان سیزدهمین نشست تئاتر کاغذی از طرف محسن سلیمانی، مدیر فرهنگسرای ارسباران و رئیس منطقه سه فرهنگی هنری، به رسم یادبود و تقدیر و تشکر، به هر یک از مهمانان این نشست لوح تقدیر اهدا شد.
گفتنی است سلسله نشست های تئاتر کاغذی با هدف معرفی و بررسی نمایش‌نامه های منتشرشده جدید ایرانی ماهی یک بار در فرهنگسرای ارسباران برگزار می‌شود.