اولویت اصلی من در تئاتر، عروسک گردانی است

سعید ابک از بازیگران و عروسک گردان‌های با تجربه نمایشهای کودک و نوجوان است. او از سال 1375 کار خود را با بازی در نمایش «ماجرای سیب» حسین زکی زاده شروع کرد و از آن سال تاکنون عمده فعالیت خود را در عروسک گردانی و حضور در نمایشهای کودک نوجوان سپری نموده است. حضور در نمایش «گل» به کارگردانی جعفری مهیاری و شرکت در فستیوالهایی چون بیست و سومین دوره فستیوال تئاتر کراکف-لهستان(2010)، سی امین دوره جشنواره ترومسو دیالوگ - نروژ(2011)، هفدهمین دوره فستیوال تئاتر کودکان و نوجوانان بورسا - ترکیه (2012)، بیست و هفتمین دوره فستیوال تئاتر کودکان و نوجوانان نابولیس- تونس (2012) و نهمین دوره فستیوال تئاتر نامور – بلژیک (2013) با این نمایش و نیز حضور در نمایش «گروفالو» که برای وی دریافت جایزه سوم بازیگری دومین جشنواره تئاتر شهر  1392 و جایزه اول بازیگری در بیست و یکمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان 1393 را به هرماه داشت را باید از جمله آثار معروف این بازیگر مطرح نمایشهای کودک و نوجوان بدانیم.

سعید ابک در هفدهمین جشنواره تئاتر عروسکی تهران-مبارک در دو نمایش «منو نمی بره» کاری از زهرا صبری و «پسر جنگل» کاری رامین کهن به روی صحنه رفت و به خوبی توانست نظر مخاطبان را به خود جلب کند.

ایران تئاتر در حاشیه جشنواره، گفت و گویی با ایشان انجام داد:

در دو نمایش «منو نمی بره»اثر سرکار خانم زهرا صبری و «پسر جنگل» کاری از جناب آقای رامین کهن نقش آفرینی کرده اید. در نمایش منو نمی بره چند نقش متفاوت خروس ، پدر و قاسم که در بازی در بازی ها تلفیق می شدند و نقش خان دایی که در انتهای نمایش به روی صحنه می آمد داشتید که بسیار حضوری درخشانی بود، در نمایش آقای کهن نیز در نقش عروسک گردان پلنگ سیاه حاضر شدید که قابل توجه است .در این دو نمایش با دو کارگردان متفاوت کارکردید، سرکار خانم صبری باتجربه و رامین کهن جوان و در پی تجربه. تفاوت نسل گذشته و جدید را چطور دیدید؟

کار کردن با خانم صبری متفاوت است. ایشان شکل عجیبی از کار را چه در حین اجرا و چه در تمرین دارند و همه اش آموزش است. جالب است بدانید هر روز تمرین با ایشان با روز قبل کاملا فرق می کند و روزی نیست که با یک طرح جدید نباشند. این موضوع باعث می شود که اولا بازیگر هر روز خود را به روز نگه دارد و ثانیا به خاطره ایده های متفاوتی که دارند، کار متفاوتی برای ارائه داشته باشند. واقعا کار کردن با ایشان یک افتخار است. یکی از خصوصیات بارز سرکار خانم صبری که اجرا را هم برای خودشان و هم برای بازیگر سخت می کند، بازی با اشیاء است. اینکار نیازمند تمرین مستمر است و گاهی یک نمایش 6ماه کار می برد اما اجرای منحصر به فردی را در معرض دید مخاطب می گذارد که ارزشمند است.

رامین کهن نیز از کارگردانان حرفه ای است هر روز هم پیشرفت می کند. واقعا وقتی مروری بر کارهایش ایشان داشته باشیم می بینیم کارهایش همیشه با پیشرفت قابل توجهی روبرو بوده اند. من از سال 1386 با ایشان آشنا شدم. ایشان کارگردانی بسیار حرفه ای و پرتلاش است و همیشه با افراد حرفه ای و با تجربه همکاری کند مثلا در نمایش موش تا موش که من بازی دهنده عروسک بودم، خانم هنگامه مفید، آقای محمد رضا مالکی، خانم مرضیه برومند و ... حضور داشتند. در این نمایش نیز با اینکه فرآیند تمرین برای رسیدن به جشنواره با عجله همراه بود اما چون از افراد حرفه ای استفاده کرد خوب از کار در آمد. به عقیده من هنرمندان تئاتر عروسکی عمدتا فعال و پرتلاش هستند و کارهای خوبی نیز برای صحنه آماده می کنند.

اجراهایتان نشان می دهد که با علاقه مندی خاصی کار نمایش عروسکی انجام می دهید. چه شد که به کار کودک و در بخشی خردتر، به کار عروسک گردانی تئاتر کودک علاقه مند شدید؟

من به صورت اتفاقی به تئاتر کودک وارد شدم. اولین کاری که در سال 1375 بازی کردم، کار کودک بود. در ادامه نیز کارهای کودک به من پیشنهاد شد. همین موضوع عاملی شد تا به حوزه کودک علاقه پیدا کنم. به مرور چون در کانون پرورش فکری کار می کردم با دیدن عروسکهای آقایان کامبیز صمیمی و بیژن نعمتی شریف که به نوعی باید از آنها به عنوان طلایه داران این عرصه یاد کنم، به دنیای عروسکی علاقه مند شدم و در ادامه نیز با حضور در کنار اساتیدی همچون آقای دادشکر، سیمین امیریان و ... آموزش دیدم و با مطالعه و تماشای کارهای عروسکی، توانستم در این حوزه خودم را به جامعه نمایش عروسکی اثبات کنم. علاقه مندی ام به کارهای عروسکی به اندازه ای است که امروز اولویت اصلی من عروسک گردانی است و بدان عرق دارم.

عمده کارهای عروسکی شما در حوزه کودک است. دنیای کودک با دنیای بزرگسال چه تفاوتی دارد؟

دنیای کودکان بسیار زیبا و در عین حال عجیب و غریب است. مثالی هست که بازیگر با نفس مخاطب زنده است، باور کنید در طول بازی صدای نفس مخاطب کودک را می شنوم و از آن لذت می برم. همین موضوع کار مرا سخت می کند چون کودک دنیایی که با عروسکها برایش خلق می شود را باور می کند و برای درهم نریختن این حس، نیاز است بیشتر فکر کنیم و از جان مایه بگذاریم. من با وجودی که به خیلی از اتفاقاتی که در تئاتر کودک می افتد نقد دارم اما از این محیط دل نمی کنم و همواره تلاش دارم به آن سمتی بروم که کودک دوست دارد و با وجودی که پیشنهادات متعددی برای حضور در کار بزرگسال دارم، این حوزه در اولویت من بوده و هست.

سالهای زیادی است که در حوزه نمایشهای عروسکی کار می کنید، جایگاه تئاتر عروسکی ایران را در جهان چگونه می بینید. به عبارتی هنرمندان ایران حرفی برای گفتن در این حوزه دارند؟

به جرات می توانم بگویم که ما در برخی بخشها یک سر و گردن بالاتریم. ما به لحاظ ساخت عروسک و تکنیک هنرمندان خلاق زیادی داریم. تنها مشکل تئاتر عروسکی نداشتن مکان اختصاصی است. در حال حاضر شیوه های متعددی در حوزه عروسکی وجود دارد اما جایی برای اجرا نیست. این نیازمند یک سیاستگذاری است. جناب آقای غریب پور با تلاش مستمر خود توانست سالن فردوسی را برای آثار ماریونت و نخی فعال کند اما سوال اینجاست که هنرمندان بقیه آثار عروسکی مثل سایه بازی، دستکشی، میله ای و ... برای اجرا چه باید بکنند. ما نیاز به حمایت داریم. مسئولان باید پای کار بیایند و از کارها حمایت کنند. چه ایرادی دارد تئاتر شهر هر سال چند اجرا را به کارهای عروسکی اختصاص دهد. تالارهای کانون پرورش فکری و تالار هنر مختص کودکان است، چه ایرادی دارد ما یک سالن هم برای نمایشهای عروسکی بزرگسال داشته باشیم. واقعا خیلی از هنرمندان عروسکی جایی برای اجرا ندارند. آیا نباید بزرگانی مثل بهروز غریب پور، زهرا صبری و ... هر سال چند اجرا داشته باشند و از تجربیاتشان استفاده شود. اینها نیاز به سیاستگذاری دارد.

به عقیده من نیاز است تا تئاتر عروسکی حمایت شود. وقتی حمایت صورت گرفت و جوانان در کنار بزرگان این حوزه کار به روی صحنه بردند آن موقع می توان جایگاه ارزنده ایران در جهان را به رخ کشید.

جشنواره عروسکی تهران مبارک را چطور دیدید. آیا این جشنواره انتظارات هنرمندان را برآورده کرد؟

متاسفانه در این دوسه روز درگیر اجرای نمایش بودم و هنوز فرصت تماشای اجراها را نداشته ام اما آنگونه که از دوستان شنیدم کارها با نظم خاصی انجام می شود. عوامل اجرایی همگی در خدمت جشنواره هستند و نمایشهای خوبی نیز حضور پیدا کرده اند. فکر می کنم یک قدردانی خوبی باید از سرکار خانم برومند و تیم اجرایی داشته باشیم. تنها ویترین تئاتر عروسکی همین است و به نظرم گروه اجرایی به خوبی از عهده اجرایش برآمدند.

در حال حاضر در کنار این دو نمایش که به روی صحنه بردید، کار دیگر نیز برای اجرا دارید؟

بله کار جدیدی را خانم صبری مدتی است شروع کرده اند که چون هنوز به مسیر اصلی نرسیده ایم در موردش صحبت نمی کنم. کار دیگری نیز با نام «پدران» به نویسندگی و کارگردانی مهدی فرشیدی سپهر از 11 شهریورماه در تالار هنر برای نوجوانان آماده کرده ایم که کار بسیار بی نظیر و متفاوتی است. 35 بازیگر دارد و از کودک 4 ساله تا مرد 47 ساله در آن ایفای نقش می کنند.