گفتوگو با امین اکبرینسب، کارگردان نمایش مکبث:
نمایش مکبث، نگاهی آموزشی به مبحث بازیگری دارد
ایران تئاتر: اجرایی دیگر از نمایشنامه مکبث ویلیام شکسپیر با کارگردانی امین اکبری نسب را این شبها میتوانید در سالن استاد مشایخی به تماشا بنشینید. نمایش «مکبث» که از ۳ آبان ماه شروعشده تا ۱۸ آبان، در ساعت ۱۹ به روی صحنه میرود.
مکبث که کوتاهترین و بهزعم برخی مهمترین نمایشنامه شکسپیر است، در طی چهار قرن گذشته در اکثر نقاط جهان اجراشده و هر کارگردانی از نگاه خود به این تراژدی بزرگ و صاحبنام پرداخته است. ویژگی این اجرا از مکبث، استفاده از بازیگران در رده سنی نوجوان است؛ این بازیگران بااینکه اولین اجرای خود در منظر عموم را تجربه میکنند، سعی دارند از پسِ این نمایش سخت برآیند.
امین اکبرینسب، کارگردان نمایش مکبث در رشته نمایش تحصیلکرده و هماکنون در اداره تئاتر فعالیت میکند و مدیر اجرایی خانه نمایش است، هنر خود را در عرصههای مختلفی بهمانند بازیگری، نمایشنامهنویسی و کارگردانی محک زده است.
درباره رویکرد خود به نمایشنامه مکبث و تمهیداتی که در اجرا بهکاربردهاید بگویید؟
متن اجرای ما آدابته شده و خلاصهایی از همان متن اصلی نمایشنامه مکبث شکسپیر است اما به لحاظ اجرا فرم خاص خود را داریم و درواقع دخلوتصرف در ایده و فضای اجرایی است و سعی کردم نمایش را به تعبیری امروزی کنم. وجود اِلمانهایی مانند لباس نظامی و اسلحه و روان شدن دیالوگها در همین راستا است. در طراحی صحنه هم مینیمال و نمادین کارکردیم؛ صحنه کفپوشی سفید و پر از لکههای قرمز است که به القای خونریزی و خشونت در نمایش یاری میرساند.
نکته حائز اهمیت در این نمایش، مبحث آموزش و تئاتر آموزشی است. این بازیگران کمسنوسال، برای اولین بار است که در یک کار حرفهای حضور دارند. هرچند نمایش کمو کاستیهایی دارد اما از نظر من بهعنوان کارگردان راضیکننده است. مکبث در کل نمایشنامه سخت و سنگینی است و به همین دلیل، نزدیک شدن به آن، جسارت بسیاری میخواهد؛ چه برای کارگردان چه برای بازیگر؛ اما دلیل من برای انتخاب این متن، بالا بودن پتانسیل آن چه به لحاظ ساختاری و چه به لحاظ شخصیتپردازی است. بهطوریکه بچهها در مسیر تمرین، آموزش بازیگری هم دیدند؛ اینکه یک بازیگر چگونه متن را تحلیل کند و چگونه کاراکتر را از آنِ خود نماید و روی صحنه به نمایش بگذارد، لازمهاش انتخاب متنی درست و کامل است و این نمایشنامه جزو معدود متون دراماتیکی است که دارای چارچوب محکمی میباشد.
سعی کردهاید ایدههای خود را در اجرا به کار ببندید؛ اما خلاصه شدن متن و محاورهای شدن دیالوگها میتواند نشانی از تغییرات در متن باشد، همینطور تغییر نقش جادوگران به خدمتکاران. چه میزان در متن شکسپیر دخلوتصرفی داشتهاید؟
بهخاطر ضرورت اجرایی این تغییرات صورت گرفته اما همچنان نمیتوانم بگویم اقتباسی از متن شکسیپر داشتهام؛ ما به متن اصلی وفادار بودهایم و فقط آن را خلاصه و بهروزرسانی کردهایم. چرا که اگر متن را خلاصه نمیکردم اجرا حدود 3 ساعت زمان میبرد که این امکان برای ما میسر نبود. همچنین به این دلیل که قصد داشتم کل نمایش در یک مکان یعنی همان فرمانداری رخ دهد فضاهایی مانند جنگل و به تبع آن شخصیتهایی مانند جادوگران اثیری از نمایش حذف و خدمتکاران پیشگو اضافه شدند. درواقع من بهعنوان کارگردان هر زمان که با یک متن روبهرو میشم، سعی میکنم متن را با دیدگاهها و جهان درونی و بیرونی خود منطبق کنم تا تماشاگر نیز بهتر جایگاه خود و دغدغههای خود را در جهان نمایش پیدا کند.
در جهان نمایش مکبثی که میبینیم، جایگاه قدرت که درونمایه اصلی نمایشنامه مکبث است، کجاست؟
همانطورکه اشاره کردید، نمایش مکبث به جاهطلبی میپردازد و به رذالتهایی که یک انسان حاضر است برای رسیدن به قدرت به آن تن دهد. این جاهطلبی در شخصیتهای اصلی یعنی مکبث و لیدی مکبث به وضوح در نمایش دیده میشود. وقتی به مکبث اعلام میشود که قرار است پادشاه شود، اسیر شدن مکبث را در وسوسههای همسرش برای کشتن پادشاه دانکن و تصاحب مقام او، شاهد هستیم. همین جاهطلبی انسانها در همه دورهها، این نمایش را جهانشمول میکند. مکبث در هر زمان و در هر مکان که اجراشده بهروز بوده و توانسته حرف روز آن جامعه را مطرح کند.
از دیگر ویژگی های نمایش «مکبث» بگویید.
من و همه گروه اجرایی، سعی کردیم به روش صحیح نمایش را اجرا کنیم و برای هدایت بازیگران و شناخت نقشها، به اصطلاح در یک آزمایشگاه دست به تجربه زدیم؛ موردی که متاسفانه در اجرای دانشجویان و هنرجویان نمایش بسیار ضعیف است. مجری طرح نمایش مکبث، آموزشگاه بازیگری کودک و نوجوان پانیذ است. مکبث در پانزدهمین جشنواره تئاتر کودک، نوجوان و جوان آموزشگاه در شهریورماه گذشته، بهعنوان سومین اثر برتر شناخته شد و در زمینههای بازیگری، کارگردانی، موسیقی، لباس و گریم موفق به دریافت رتبه گردید. برای حمایت از این بازیگران تازهنفس که قرار است در آینده تئاتر کشور نقش ایفا کنند، به دیدن نمایش مکبث بیایید.