محبوبه تفضلی در گفتوگو با ایرانتئاتر بیان کرد
به بازی در آثار کلاسیک علاقه خاصی دارم
ایرانتئاتر: یک مرد و سه دخترش و چالش تصمیم شتابزده پدر و قضاوت در باره دخترانش درام نمایش درخشان شکسپیر را رقم می زند. کردلیا در این اثر نماد صداقت، معصومیت و رو راستی است که به واسطه صداقتش ازسوی پدرش طرد می شود. محبوبه تفضلی که پیش از این هم در نمایش مفیستو حضور درخشانی را تجربه کرد، در نقش کردلیا معصومیت و صراحت لهجه این شخصیت را به درستی ارائه می کند.
محبوبه تفضلی در سالهای اخیر در نمایشهایی نظیر امشب فقط برای تو، خاطرات هنرپیشه نقش دوم، به خاطر پدرم و خوشبختی در ادسا به بازی پرداخته است. نمایش شاه لیر روایتگر زندگی شاه لیر، یکی از بزرگترین و ارزندهترین نمایشنامههای تراژیک ویلیام شکسپیر است. شاه لیر شخصیت اصلی این نمایشنامه است که سه دختر دارد و پس از تصمیمی نابخردانه سرزمینش را تنها بین دو دخترش تقسیم میکند. این تصمیم لیر بر اساس باور کردن تملق و چاپلوسی دو دختر بزرگتر و عدم پذیرش صداقت و شجاعت دختر کوچکتر گرفته شده است، که در نتیجه به تبعید دختر کوچکتر، جنگ میان دو دختر دیگر و دیوانه شدن خود او میانجامد. در نمایش لیر شاه مهدی سلطانی، الهام پاوه نژاد، بهاره رهنما، خسرو شهراز، رحیم نوروزی، محمدصادق ملک، ناصر عاشوری، محمدرضا علی اکبری، حمیدرضا هدایتی، محمد صدیقی مهر، محبوبه تفضلی، یلدا قشقایی، سجاد بابایی، محمد صادقی، امیرحسین سرداریان، حسین ابراهیمی، سعید عظیمی، سپاس رضایی، افشین حسنلو، فربد غفاری، محمد پیرالیاس، رضا ایزدخواه، منصور تمیزی فر، حمیدرضا جهانگیری، سعید مصطفایی، میلاد پاک سرشت، حامد عباس پور، حامد آرامی، مجید قنبری، سارا خسروی و الهام قندهاری بازی دارند. نادر مشایخی به عنوان آهنگساز و رهبر گروه موسیقی، ماریا حاجیها به عنوان طراح گریم و قاسم جعفری به عنوان مشاور کارگردان حضور دارند. نمایش شاه لیر آذر ماه در سالن اصلی تئاتر شهر در حال اجرا است. با محبوبه تفضلی در باره حضورش در نمایش شاه لیر و ایفای نقش کردلیا گفتوگویی انجام دادهایم.
در نمایش مفیستو با مسعود دلخواه همکاری موفقیت آمیزی داشتید؛ همکاریتان در شاه لیر در یک نقش کلاسیک و مشهور چگونه شکل گرفت؟
از طریق فراخوان دکتر دلخواه برای حضور در نمایش مفسیتو انتخاب شدم. به شیوه کاری دکتر دلخواه علاقه دارم و نقش اریکا بورکنر هم نقش جذابی بود. بر اساس همان حضور موفقم بود که ایشان برای نقش کردلیا از من دعوت به همکاری کردند.
شیوه هدایت دکتر دلخواه هم ویژگیهای خاص خودش را دارد؟
دکتر دلخواه چارچوب را مشخص میکند و بعد بازیگر را آزاد میگذارد تا نقش را اتود بزند و تمرین کند؛ به هیچ وجه محدودیتی برای بازیگر ایجاد نمیکند، بعد از خاتمه این پروسه است که ایشان بازیگران را کارگردانی میکند.
دلیل اصلی چنین رویکردی از سوی دکتر دلخواه به دلیل بازیگر بودنش است؟
بله، او جنس بازیگری را میشناسد. سر تمرینات مفسیتو ایشان همه نقشها را ابتدا برای بازیگران بازی میکرد و نشان داد که چه بازیگر توانمندی است. در شروع تمرینات شاه لیر هم با علاقه و انرژی زیادی تمرینات را شروع کردم. تمام بازیگران دوست دارند در رزومه کاریشان نام نمایشهایی مثل هملت، شاه لیر و غیره وجود داشته باشد. حسن دیگر کار کردن با دکتر این است که من به عنوان بازیگر سر کار، هم به لحاظ اخلاقی امنیت دارم و هم به لحاظ حرفهای که این بسیار ارزشمند است.
بازی در این نوع نمایشهای کلاسیک با بازی در نمایش روز و اجتماعی چه تفاوتهایی دارد؟
روزهای اولی که وارد کار بازیگری شدم، کارگردانی به من گفت که چهره شیکی دارید. من تلاش کردم این تصویر را از بین ببرم و کمتر سراغ ایفای نقشهای کلاسیک رفتم و تمرکزم روی نقشهای رئالیستی بود؛ البته به بازی در آثار کلاسیک علاقه خاصی دارم.
آیا رویکرد مدرن دکتر دلخواه در خوانش متن شاه لیر در جنس بازی بازیگران هم تأثیراتی داشت؟
این نمایش تلفیقی از کار مدرن و کلاسیک است؛ شما در این نمایش هم شمشیر میبینید وهم کت و شلوار و المان های روز.
کردلیا و کنت دو شخصیتی در شاه لیر که صادق و رو راست هستند و با شخصیتهای مکار و دو روی داستان دچار چالش میشوند؟
اولین درس بازیگری هم صداقت است. کردلیا هم بر اساس صداقتش حرفهایی را مطرح میکند که به مذاق خیلیها خوش نمیآید. کردلیا شخصیت شجاعی دارد و هیچ وقت خودش را درباره بیان نظراتش محدود نمیکند. در جامعه ما هم متأسفانه این صداقت کم رنگ شده است.
به دلیل طرح چنین مسائل جهان شمولی است که همیشه آثار شکسپیر نو و پویا هستند؟
بله، کردلیا تاوان صداقتش را میدهد و از دربار پدرش طرد میشود و جایی در نمایش عنوان میکند: ما نخستین کسانی نیستیم که با داشتن بهترین نیت دچار بدترین حادثه شدهایم. کردلیا میخواهد تاکید کند که لزومی به تملق و چاپلوسی نیست اما به نتیجهای نمیرسد.
یک نوع لجاجت و سر سختی در درون کردلیا وجود دارد که مانع میشود در برخی موارد با سیاست بیشتری با قضایا برخورد داشته باشد؟
کردلیا میخواهد شیوه درست ارتباط را به پدرش گوشزد کند. همه ما در دوران جوانی جاهایی با والدین چالشهایی داشتهایم. کردلیا علی رغم اینکه از دو خواهرش جوانتر است اما یک پختگی دارد که طرحش میکند. او با توجه به نوع رفتار خواهرهایش از آنها ناامید است و بعد از طردش از دربار به خواهرانش میگوید مواظب پدر باشند.
به نظر میرسد به دلیل تفکرات متفاوتش با خواهرانش رابطه خوبی ندارد؟
آدمهای باهوش تملقگوها را خوب میشناسند و به این دلیل با آنها دچار چالش میشوند. کردلیا دیالوگی دارد که برای من مهم است و میگوید: زمان، حیله گریهای پنهان را آشکار میکند. در تمام مشکلاتمان هم اگر به این اصل توجه کنیم میتوانیم از بحرانها عبور کنیم.
عشق، دوست داشتن و ازدواج با پادشاه فرانسه برای کردلیا چه جایگاهی دارد؟
پادشاه فرانسه تنها خواستگار کردلیا است که بعد از طرد شدنش از دربار توسط لیر شاه بازهم خواستار ازدواج با او است و این نظر کردلیا را نسبت به او جلب میکندو علاقهمندش میشود. خانمهای باهوش اول عشق راستین را میبینند و بعد باورش میکنند و به آن پاسخ مثبت میدهند و تمام زندگیشان را صرف این نمیکنند که کسی را دوست داشته باشند و بعد متوجه شوند طرف عشقی نسبت به آنها نداشته است. کردلیا زمانی که صداقت و علاقه پادشاه فرانسه را علی رغم طرد شدنش از دربار میبیند به عشقش اعتماد میکند و با او همراه میشود و بنابراین از سر ناچاری زن پادشاه فرانسه نمیشود. کردلیا آنقدر شخصیت قوی دارد که هیچگاه تن به مصالحه از سر جبر نمیدهد.
گفتوگو از احمد محمد اسماعیلی