ایران یک جذاب ترین بخش جشنواره است

رسول کاهانی از کارگردان‌های جوان و نوجویی است که با نمایش‌های «زبان اصلی»، «فرق ا وسط»، «اسکورسیزی»، «به اتفاق خانواده»، «لنگ ظهر» و «تحت تأثیر» در تئاتر به چهره‌ای شناخته شده تبدیل شده است. او تنها کارگردانی است که در سی و هفتمین جشنواره تئاتر فجر با دو اثر به عنوان کارگردان حضور دارد. نمایش «تحت تأثیر» او که مدت زیادی از اجرا عمومش نمی‌گذرد چندی پیش در فجر استانی اجرا شد و قرار است در فجر پلاس نیز به روی صحنه برود و نمایش «لنگ ظهر» او در بخش رقابتی ایران یک به رقابت با دیگر کارگردانان جوان می‌پردازد. به بهانه‌ی حضور در جشنواره با دو اثر با این نویسنده و کارگردان گفت و گویی داشته‌ایم.

 

حضور در جشنواره فجر چه اهمیتی برای عوامل یک نمایش می‌تواند داشته باشد؟

حضور در جشنواره بالاخره به نوعی یک جایگاه است که نمی‌توان گفت تأثیری در روند کاری هنرمند ندارد. نخستین اجرای من در جشنواره فجر «به اتفاق خانواده» بود. تا پیش از آن من در حوزه تصویر فعالیت داشتم و این مسئله باعث شد تا روند فعالیت من در تئاتر شکل حرفه‌ای تری به خود بگیرد. برای خود من امسال دبیری نادر برهانی مرند خود یک انگیزه جدی برای تلاش و حضور در جشنواره است ولی در کل جشنواره به دیده شدن اثر و تک‌تک عوامل کمک می‌کند و این مخصوصاً برای افرادی که آثار اولیه‌شان وارد جشنواره شده است می‌تواند کمک بزرگی باشد. 

با توجه به روندی که جشنواره فجر در چند سال اخیر در پیش گرفته است به عنوان یک کارگردان فکر می‌کنید که جشنواره پس از اجرای عموم اتفاق بهتری است یا پیش از آن؟

این شیوه برگزاری کنونی که جشنواره کارها اجرا رفته را بررسی می‌کند اتفاق بهتری است. پیش از این بستری برای تولیدات عجله‌ای و آثار نیمه کاره و در حد بازبینی فراهم می‌شد و کیفیت آثار پایین می‌آمد. حالا فرد بعد از چندین ماه اجرای عموم را رفته است و تنها یک روتوش تا جشنواره فاصله دارد. این روند بسیار جذاب‌تر و درست‌تر است. پیش از این یک سری کارها برای صرفاً جشنواره تولید می‌شدند و اغلب به اجرای عموم هم ختم نمی‌شدند و جشنواره خروجی نداشت.

 

چقدر حضور در جشنواره فجر دغدغه‌تان بوده است؟

در نخستین حضورم این مسئله برای من بسیار هیجان انگیز بود و دغدغه مند به آن نگاه کردم ولی با اینکه در آن سال موفق به دریافت جایزه نشدم هیجان آن از بین رفت. به‌هرحال آن طور که خیال می‌کنیم اتفاق خاصی در جشنواره‌ها نمی‌افتد و پروسه اجرای عموم بسیار جذاب‌تر از شرکت در جشنواره است.

آیا حضور در جشنواره با دو اثر را می‌توان یک اتفاق ویژه تلقی کرد؟

نه حقیقتاً. این مسئله چندان تفاوتی ندارد. اگر اجرا «تحت تأثیر» مربوط به چند ماه پیش بود به خاطر سختی حاضر کردن دو کار امکان نداشت بپذیرم. ولی اینکه اجرا جشنواره به دنبال اجرا عموم اتفاق افتاد پذیرفتم که در فجر استانی و فجر پلاس حاضر شوم. 

 

تجربه اجرای «تحت تأثیر» در یزد و کرمانشاه چگونه بود؟

من دومین باری بود که در یزد اجرا داشتم. پیش از این «زبان اصلی» را در یزد اجرا کرده بودم ولی اجرای عموم بود و نه اجرای جشنواره. به همین دلیل جنس تماشاچی در این تجربه متفاوت بود. اجرای یزد تجربه بی نظیری بود و ما با تماشاچی فهیمی سر و کار داشتیم. تنها مسئله‌ای که مشکل ساز بود سالن بود. سالنی شبیه یک پارکینگ بدون اتاق نور و فرمان. به نظر من یزد شهری است که پتانسیل بالایی دارد و در آن جا همه چیز به جز سالن درجه یک بود. البته به علت عجله بسیار و زمان کم فرصت گفت‌وگو با مخاطب پیش نیامد ولی کم و بیش افرادی بودند که بین دو اجرا یا پس از اجراها درباره کار از ما پرسش‌هایی داشتند و نظرشان را می‌گفتند. 

اگرچه ما با تماشاگر یزد ارتباط بهتری برقرار کردیم ولی کرمانشاه هم تجربه خوبی بود. سالن و امکانات بهتری داشت و فضا حرفه‌ای تر و به جشنواره بیشتر نزدیک بود.

داستان «لنگ ظهر» درباره چیست؟

بزرگ‌ترین دغدغه این نمایش 6، 7 ثانیه‌ای است که زلزله اتفاق می افتد. اینکه افراد در آن زمان به چه چیز فکر می‌کنند و در ذهنشان چه می‌گذرد. همه تلاش لنگ ظهر در تصویر این مسئله است.

 

ترجیح می‌دهید به عنوان یک نویسنده شناخته شوید و یا کارگردان؟

هرچند در چند سال اخیر تمرکز بیشتری بر نوشتن داشته‌ام ولی کارگردانی در اولویت من است. من حتی تلاش می‌کنم که این کارگردانی را در نوشتن هم اعمال کنم و به همین دلیل کم پیش می‌آید که متن‌های من را فرد دیگری بتواند کارگردانی کند.

 

برای «لنگ ظهر» چه استقبالی را در جشنواره پیش بینی می‌کنید؟

به نظر من جذاب‌ترین بخش جشنواره بخش ایران یک است. کارها بسیار نزدیک به هم‌اند و نمی‌توان روی کار ویژه‌ای دست گذاشت و پیش بینی کرد که چه اتفاقی رخ می‌دهد. خروجی‌های خوب جشنواره دانشگاهی نیز رقابت را سخت‌تر و جذاب‌تر کرده‌اند. اینکه چقدر اثر من مورد استقبال قرار بگیرد را نمی‌داند و هیچ پیش بینی‌ای نمی‌توانم بکنم. اگرچه فکر کنم «لنگ ظهر» اثری باشد که بتوان درباره ش حرف زد ولی در درجه اول امیدوارم بتوانم با مخاطب ارتباط برقرار کنم.