در حال بارگذاری ...
گفت‌وگو با کارگردان نمایش «افرا یا روز می‌گذرد» حاضر در فجر 37

افرا؛ متنی از روابط بین انسان ها

ایران تئاتر: نمایش«افرا یا روز می‌گذرد» به کارگردانی سهیل ساعی روز ششم(۲۷ بهمن) سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر ساعت ۱۷ و ۲۰ در بخش مسابقه تئاتر ایران(دو) در تالار دکتر ناظرزاده کرمانی مجموعه ایرانشهر به صحنه می رود٬ به همین بهانه گفت‌وگو با کارگردان نمایش را بازنشر می کنیم.

افرا از جمله آثار بیضایی است که مخاطبان تئاتر در دهه های اخیر از آن اخبار زیادی شنیده اند زیرا در میان ده ها نمایشنامه ای که او نوشته، افرا جزو معدود نمایشنامه های اجرا شده بیضایی به کارگردانی خود اوست. از سوی دیگر کم کاری این نویسنده و کارگردان تاثیرگذار باعث شده است تا نمایش های زیادی نباشند که بشود به کارگردانی بیضایی به یاد آورد و افرا به عنوان اثری امروزی جزو آثار خوب اوست. زنان در آثار او به ندرت شخصیت به معنای خاص دارند و همواره نمادی از زن در تاریخ ایران هستند؛ دردهای آنان درد تمام زنان و مسائلشان مسائل بنیادی این بخش ار جامعه را در بر می گیرد. حتی در نمایشنامه هایی مثل شب بیست و یکم که شخصیت های تاریخی همچون ارنواز و شهرناز(دختران جمشید) حضور دارند باز هم بیضایی با روایت های تاریخی کار زیادی ندارد و آنها را در حد نیازش استفاده می کند. او به عنوان نویسنده سعی می کند تفکر و نگاهش به مهجور ماندن تفکرات و حقوق نیمی از جامعه ایرانی را در طول تاریخ بررسی کند و به عنوان یکی از پیرنگ های نمایشنامه هایش استفاده کند. از سوی دیگر در آثار دیگری که کارکترهای زن در آن وجود ندارند یا کمتر اند نیز این اشارات وجود دارند. افرا نیز نمادی از جامعه زنان جوان امروز است که تحصیلکرده اند و جویای هویت خود اند اما قربانی جامعه ای می شوند که جایی برای آنان در شمایل جدید ندارند بلکه از او تصویری سنتی انتظار دارند. این اثر به تازگی در تماشاخانه سنگلج  به کارگردانی سهیل ساعی به روی صحنه رفته بود.

سهیل ساعی از فارغ التحصیلان کلاس های بازیگری حمید سمندریان است. لیسانس بازیگری و فوق لیسانس کارگردانی دارد. در جشنواره دانشگاهی جایزه بازیگری و کارگردانی دارد.  تیغ کهنه، بازی استریندبرگ، آخرین بازی، چهار حکایت از چندین حکایت رحمان، آرش، طبیب اجباری را کارگردانی کرده و در نمایشهایی همچون بی بی بیدل، سومین شنبه ی هفته، یازده و یازده دقیقه، در مه بخوان، تهران زیر بال فرشتگان، رفقا رقبا، آندورا، ننه دلاور، خاطرات هنرپیشه نقش دوم و... را بازی کرده است. او خود را متعلق به مکتب حمید سمندریان می داند و  بخشی از توانایی اش در تئاتر را مرهون شاگردی این استاد بزرگ.

  •  
  • چه شد به فکر اجرای این نمایشنامه افتادید؟

چندین سال بود که به این نمایشنامه فکر می کردم و می خواستم آن را اجرا کنم. بالاخره امسال نوبت اجرایی برای ما مهیا شد. برای این اجرا به مدت دو ماه به صورت فشرده تمرین کردیم تا به اجرا برسیم

  •  
  • چه وجوهی در متن وجود داشت که آن را مناسب اجرا در این زمان دیدید؟

من بیش از هر چیزی لزوم اجرای افرا را برای جامعه تئاتر احساس می کردم. در این روزگار کمتر کسی سراغ چنین اثری می رود. این متن تفکر عمیقی را پشت خود دارد. از سوی دیگر حرف این نمایشنامه هنوز هم حرف زمانه ماست. بیضایی در این اثر از چیزی صحبت می کند که ما همیشه با آن روبرو بوده ایم و خواهیم بود. افرا  بیشتر در مورد انسانیت حرف می زند. متن از روابط بین انسان ها حرف می زند و حق هایی که در این روابط از یکدیگرپایمال می کنند. این مسئله هیچ وقت از اهمیت نمی افتد و به همین دلیل است که بعد از گذشت بیش از 15 سال تازه است و حرفش همان چیزی است که در جامعه هست.

 

آثار بیضایی معمولا کارهای سنگینی  هستند و زمان اجرا نیز طولانی می شوند. از سوی دیگر حالا باب شده که تئاتر ها خیلی طولانی نیستند. چطور ریسک اجرایی به این سنگینی را پذیرفتید؟

در ابتدا این ترس وجود داشت که زمان اثر طولانی شود اما در کارگردانی اثر سعی کردم تا آنجا که می شود این زمان کمتر شود اما با این شرط که به متن ضربه ای نخورد. خوشبختانه مخاطبانی که تا کنون داشته ایم از این مسئله انتقادی نکرده اند و همین امر موجب شد تا ترس ما بریزد و متوجه شویم اثر در این وجهش موفق بوده است. مخاطب در طول اجرا کار را لحظه به لحظه دنبال می کند و این مایه خوشنودی ماست که هنوز چنین آثاری مخاطب دارد. الان باب شده که آثاری با زمان کوتاه تولید می شود و بیشتر از یک ساعت نیستند اما به نظرم دلیل آن چیزی نیست جز کمبود وقت و مشکلات زیاد مردم است.  در این چند سال کارهایی بوده است که حدود دو ساعت زمان اجرای اثر بود و خوشبختانه خسته کننده هم نشده اند. فکر می کنم این مسئله بیشتر روانی باشد و اگر اجرا کیفیت لازم را داشته باشد زمان مسئله مهمی نیست.

  •  
  • در مورد متن آیا تغییراتی در اجرا داشتید؟

نه حذفیاتی به آن اندازه نداشتیم اما در شکل کارگردانی و ریتم اثر سعی کردم به صورتی نمایش را پیش ببرم که حوصله مخاطب سر نرود.

 

در متن مسئله ای وجود دارد که به نظر خلاف فرم عادی نمایش است. در این متن همه چیز روایت می شود و اکنونی وجود ندارد. تاکید هم بر روایت است نه عمل و اکنون. در تئاتر عمل بسیار مهم است اما در اینجا چنین رویه ای وجود ندارد شما با این فرم چه کردید؟

زمانی که این متن نوشته شد فرم آن عکس العمل دیگران را برانگیخت. این اثر پر از مونولوگ است و حتی زمانی که بازیگران با هم دیالوگ می گویند باز هر کدام به صورت جداگانه و مونولوگ وار این حرف را می زنند. اثر تلفیق عجیبی است. تلفیقی که خود آقای بیضایی هم به آن تاکید دارند؛ ما داریم از گذشته حرف می زنیم اما این گذشته در حال دیده می شود. این مسئله و صحنه ای کردن آن برای ما به عنوان گروه اجرایی سخت بود. منطق این فرم در پایان اثر با وارد شده نویسنده ملموس می شود. او به عنوان پسر عمویی که در نمایشنامه وجود ندارد وارد داستان می شود و راهگشای کار می شود. در متن هم از ابتدا شخصیت ها یا دارند اعتراف می کنند یا به شخص سومی توضیح می دهند که ما در پایان در می یابیم این شخص سوم خود نویسنده است. اگر موقعیت کلی اثر را بازجویی در برابر نویسنده بدانیم که شخصیت ها را به اعتراف وا داشته توجیه کلی این روایت ها قابل قبول می شود. به همین دلیل است که بازیگران مخاطب را نگاه می کنند و با او حرف می زنند.




مطالب مرتبط

مدیرکل هنر‌های نمایشی مطرح کرد

دنبال رشد محتوا و فرم تئاتر کودک و نوجوان هستیم
مدیرکل هنر‌های نمایشی مطرح کرد

دنبال رشد محتوا و فرم تئاتر کودک و نوجوان هستیم

کاظم نظری مدیرکل هنرهای نمایشی می‌گوید تنها دلیل عدم حضور گروه‌های تئاتر کودک و نوجوان در جشنواره تئاتر فجر برگزاری جشنواره تخصصی تئاتر کودک و نوجوان بود و اداره کل هنرهای نمایشی به دنبال رشد محتوا و فرم این رویداد هنری و همچنین تئاتر کودک و نوجوان است.

|

گفت‌و‌گو با داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر

بهرام جلالی‌پور: ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است
گفت‌و‌گو با داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر

بهرام جلالی‌پور: ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است

بهرام جلالی‌پور، داور بخش دانشجویی چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر، با بیان اینکه ضعف امروز تئاتر ما، نمایشنامه است و باید نمایشنامه نویسی به یک شغل خودکفا با درآمد مکفی تبدیل شود تا نمایشنامه نویس تمام وقت خود را به خلق آثار جدید اختصاص دهد، گفت برگزیدگان این جشنواره جزو ...

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

«خودپرواز» و طرح موضوع عدم مناسب‌­سازی خودپرداز بانکی برای نابینایان
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

«خودپرواز» و طرح موضوع عدم مناسب‌­سازی خودپرداز بانکی برای نابینایان

کارگردان نمایش «خودپرواز» قشر توان‌خواه جامعه را که شامل نابینایان نیز می‌­شود، دارای مشکلات فراوانی دانست و معتقد است این مشکلات باعث می­‌شود تا برخی از این عزیزان به جای مشارکت در فعالیت‌­های اجتماعی، به انزوا کشیده شوند. او موضوع عدم مناسب­‌سازی بانکی و خودپرداز ...

|

کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 
کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر جشنواره گفت

کیانوش احمدی: امیدوارم نگاه عادلانه جشنواره در انتخاب و داوری آثار ادامه‌دار باشد 

کیانوش احمدی، کارگردان حاضر در بخش تازه‌های تئاتر بر رویکرد عادلانه چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در انتخاب آثار و داوری آن‌ها تاکید کرد. 

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

لقمان بحرانی: «آشپزخانه فنلاندی­‌ها» نمایشی انتقادی درباره مردم، جامعه و دولت است
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش فراگیر جشنواره تئاتر فجر

لقمان بحرانی: «آشپزخانه فنلاندی­‌ها» نمایشی انتقادی درباره مردم، جامعه و دولت است

کارگردان «آشپزخانه فنلاندی‌­ها» نمایش خود را دارای فضایی کمدی-فانتزی می­‌داند که در درون مایه خود انتقادهایی را نیز درباره مردم، جامعه، دولت و تعاملات بین آن‌ها دارد.

|

گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش هویت ملی جشنواره تئاتر فجر

میثم حبیبی: «همه خواب بودیم» روایتی متفاوت از زندگی حاج قاسم سلیمانی است
گفت‌وگو با کارگردان حاضر در بخش هویت ملی جشنواره تئاتر فجر

میثم حبیبی: «همه خواب بودیم» روایتی متفاوت از زندگی حاج قاسم سلیمانی است

کارگردان نمایش «همه خواب بودیم» می‌گوید ما می‌خواهیم جریانی مستندگونه از زندگی و آنچه آن شب برای خانواده حاج قاسم رقم خورده را برای مخاطب روایت کنیم.

|

گفت‌وگو با حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»

برخوانی یک اتفاق تاریخی
گفت‌وگو با حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»

برخوانی یک اتفاق تاریخی

حامد مکملی، نویسنده و کارگردان نمایش «آریوبرزن»، اثری که از طریق ورود به بخش تازه‌ها وارد مسابقه تئاتر ایران چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر شده است، می‌گوید این نمایش یک برخوانی از داستان سردار بزرگ پارسی است که در برابر اسکندر مقدونی ایستاد و برای سرزمینش جان ...

|

در گفت‌وگو با کوروش شاهونه، کارگردان نمایش «هیدن» مطرح شد

چشم‌های بینایی که حقیقت را کتمان می‌کنند
در گفت‌وگو با کوروش شاهونه، کارگردان نمایش «هیدن» مطرح شد

چشم‌های بینایی که حقیقت را کتمان می‌کنند

کوروش شاهونه، یکی از نویسندگان و کارگردان نمایش «هیدن»، از جمله آثار حاضر در بخش مسابقه تئاتر ایران چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر می‌گوید این اثر بر پایه اندیشه چشم‌های بینایی که حقیقت را کتمان می‌کنند بنا شده است. حقیقتی که می‌تواند به کل روابط جوامع انسانی ...

|

نظرات کاربران