گروتسکی از فلسفه مخرب مدرنیته که غرب با علمش برای دنیا ساخته است

گویی جابز دارد در لحظات آخر تمامی زندگی گذشته خود را می‌بیند و عملکرد خود را در بزنگاه‌های زندگی و تصمیماتی که گرفته و کارهایی که کرده را چون فیلم به تماشا می‌نشیند.

 نویسنده اما درونیات او را نیز نشانمان می‌دهد. تعارض‌هایی که در جابز وجود داشته و همین تعارضات و کشمکش‌های درونی در مواجه او با زندگی و عالم هستی و آفرینش و اعتقادات و خدا و...، جابز را جابز کرده است. و او را به جایی رسانده که الآن هست. جابز در خیال تغییر دنیا خود را چون پیامبری می‌دیده که به او الهام می‌شده و وظیفه‌اش تغییر دنیا بوده است. ساخت دنیایی مدرن از تکنولوژی و تکنیک و علم و ریاضیات و کامپیوتر و...  

مهران رنجبر از مواجه دنیای مدرن با دنیای سنتی نیز می‌گوید. آنجا که دو نوازنده موسیقی یکی با ویولون و دیگری با یک موبایل آهنگی را می‌نوازند. این صحنه کاملاً تقابل سنت و مدرنیته  و شکست  و عقب نشینی دنیای سنتی و به طریق اولی افکار و عقاید سنتی را نشان می‌دهد.

رنجبر از تأثیر مخرب دنیای مدرنی که غرب  برای جهان ساخته می‌گوید. دنیایی که همه چیز را از جمله انسانیت، معنویت، اعتقادات، ایمان، نوع دوستی، حتی هوا پاک و تمیز را زیر پاهای آهنین خود له می‌کند.

این تقابل سنت و مدرنیته تبدیل به نظرات و نحله‌های فلسفی شده و به دنیا و یا جهان دوم و سوم سرایت پیدا کرده است و در دانشگاه‌ها نیز تدریس می‌شود. از همه فاجعه‌بارتر رخنه در تفکرات  به اصطلاح روشنفکری منورالفکرها است که با رفتن به سوی نحله‌های مدرن و تجددگرایی برای خود نام و نانی را دست پا می‌کنند.

این تعارضات فلسفی در ذهن استیو جابز هم آرام‌آرام شکل می‌گیرد و ریشه می‌دواند. او به دنبال آرامش درونی و یافتن پاسخ سؤالات خود در رابطه با انسان و هستی و معنویت و خدا حتی به مذاهب هندو نیز روی می‌آورد.

اما همچنان در این تعارض گیر می‌کند و نمی‌تواند از آن رهایی یابد. هرچند که در روزها و لحظات آخر به بیهودگی همه کارهایش پی می‌برد؛ ولی دیگر دیر شده است و فرصتی برای جبران نیست. چرا که او مسیر تاریخ و زندگی بشر را به سوی دیگری تغییر داده است.

سیب او نیز در کنار  دو سیب مهم و تأثیرگذار دیگر در آفرینش و دنیای معاصر یعنی سیب حوا و سیب نیوتن قرار می‌گیرد. کشیش درجایی از نمایش به او می‌گوید که تو شیطانی و جابز عملاً در اواخر عمر به این نکته پی می‌برد.

 نمایش در واقع یک گروتسک است. گروتسک تلفیقی است از چندین سبک هنری رئالیسم، سورئالیسم، نگرش‌ها و تئاتر آنتوان آرتو، کمدی و طنز، کاریکاتور، اکسپرسیون و در جاهایی ابزورد و البته سیال ذهن، پس می‌بینیم که سبک و سیاق پیچیده‌ای است.

در نمایش استیو جابز از منظر کارگردانی مهران رنجبر با شناخت از سبکی که در نظر دارد تا حدودی توانسته به این مهم دست یابد. چه در بازی‌ها، چه فضاسازی‌ها، چه طراحی لباس به ویژه لباس فرزین محدث و چه در نورپردازی که بخش مهمی از فضاسازی دراماتیک نمایش را به عهده دارد.

اما از اینها که بگذریم باید از بازی‌ها یاد کرد. مهران رنجبر در نقش استیو جابز توانسته بازی یک دست و قابل قبولی را ارائه دهد. هرچند که نوع  بیان و آکسان گذاری‌هایش می‌توانست  متفاوت‌تر باشد که با ساختار شخصیت و موقعیت‌های مختلفش به لحاظ درونی و بیرونی و حس و حال و کنش و واکنش‌ها و تحول‌های حسی بهتر همسو گردد.

فرزین محدث اما به پختگی دوران بازیگری‌اش رسیده. باید گفت او یکی از بهترین نقش‌های دوران بازیگری‌اش را ایفا نموده است.

محدث با بازی دربازی و ارائه تیپ شخصیت‌های مختلف قدرت بازیگری‌اش را به نمایش می‌گذارد. او با رعایت قوالب گروتسک بازی همسو با سبک سیاق نمایش و آنچه که کارگردان مد نظر داشته ارائه می‌دهد. فرزین محدث  می‌تواند یکی از کاندیداهای بالقوه بازیگری تئاتر فجر امسال باشد.

  او با کاریکاتور گونه بازی کردن با تلفیقی از رئال، سورئال و لحظات اکسپرسیون که در بازی‌اش متبلور است  کمدی و طنز گروتسک را به درستی و دراماتیزه شده به صحنه می‌کشد. از این رو باید به او تبریک گفت.

 در نهایت  باید گفت شاهد تئاتری بودیم که تا لحظه آخر ما را با خود همراه می‌کند. هرچند که در مقوله درام می‌توانست بهتر از اینها عمل کند و روند دراماتیک ماجرا را چه به لحاظ درونی یعنی لایه‌های زیرین و چه بیرونی یعنی شکل و فرم اجرایی و ساختار اجرا دراماتیزه شده تر به صحنه بکشد.

این البته نیاز به یک دراماتورژی در اجرا را دارد. اما باید گفت همه اینها چیزی از قابلیت‌های بالقوه و بالفعل متن و اجرا و کارگردانی نمی‌کاهد. به مهران رنجبر بابت نمایش قابل تأمل و تعمقی که رویکرد مخرب فلسفی غرب و دنیای مدرن را نشانمان می‌دهد و حرف امروز را می‌زند خسته نباشید می‌گویم.