گفتوگو با بازیگر نمایش «سانتیمتر» حاضر در فجر 37
هر نقش و نمایش اجتماعی، شرایط و ویژگیهای خاص خودش را دارد
ایران تئاتر: نمایش«سانتیمتر» به کارگردانی مرتضی شاهکرم روز هشتم(۲۹ بهمن) سیوهفتمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر ساعت ۱۶ و ۱۸ در بخش مسابقه تئاتر ایران دو در تالار استاد انتظامی خانه هنرمندان ایران به صحنه می رود٬ به همین بهانه گفتوگو با بازیگر نمایش را بازنشر می کنیم.
نمایش سانتی متر یک نمایش اجتماعی رئالیستی در باره مسائل و چالشهای طبقه پایین جامعه و زندگی در محیط های آپارتمانی کوچک است. مسعود شامیحاتونی هنرمند مستعد و خونگرم جنوبی در نقش عارف شخصیت محوری نمایش، بازی جذاب و تاثیر گذاری از خودش ارائه میکند.
مسعود شامی بیش از یک دهه است که در تئاتر و تلویزیون در حوزههای نظیر کارگردانی، بازیگری، نویسندگی و تولید فعالیت میکند. مانی(محمد کورشنیا) نهمین جشنواره استانی تهران؛ چیزایی هست که مزه میدهد(علی نوریان) دهمین جشنواره سراسرس تئاتر تهران؛ درختها(مهرداد کورش نیا) بیست و هفتمین جشنوارهبین المللی تئاتر فجر؛ رویای شیشهای(سعید حسنلو- مسعود هاشمی نژاد) تئاتر محراب؛ چند برش کوچک از کیک تولد الیاس(مسعود هاشمینژاد) سیامین جشنواره بین المللی تئاتر فجر؛ مجلس شبیهخوانی جولیوسسزار(اصغر گروسی) اداره تئاتر؛ خیانت(فاطمه عسکری) دانشگاه سوره؛ ادیپوس(امین اصلانی) ایوان شمس؛ وصیت( نیما نادری) کارناوال انفعال؛ مه(میلاد خرمنبیز) هجدهمین جشنواره بینالمللی تئاتر دانشگاهی ایران؛ آدمکُش(علی نوریان) جشنواره بین المللی تئاتر مریوان؛ درمانگاه(علی نوریان) دومین همایش تئاتر خیابانی استان قزوین؛ میراث (اصغر گروسی) دومین جشنواره استانی البرز و ...(بازیگر) من و نازی و چیزی شبیه زندگی(کارگردان) ؛ حوالی نیمه شب، خانه، سَفر به صِفر(نویسنده)؛ مرد مصلوب به گاو مرده(مسعود هاشمی نژاد، سعید حسنلو) جشنواره تئاتر دانشگاهی؛ چشمها (مسعود هاشمینژاد) جشنواره بین المللی تئاتر فجر؛ برادری (محمدکورشنیا) تئاتر استانی؛ بریدگیها(رضا شاهبداغی) مجموعه تئاترشهر، قشقایی؛ انسانم آرزوست(داود فتحعلیبیگی) سنگلج؛ دیدومک(ابراهیم گلهدارزاده) سنگلج؛ نوبت یعنی بعدی(مرتضی شاهکرم) جشنواره بین المللی تئاتر فجر؛ فاوست به روایت شرق(مریم میرعابدی،مریم رها) تئاتر محراب؛ تمام من همه عدو(مرتضی شاهکرم) جشنواره تئاتر فجر؛ و ... به عنوان مدیرتولید، دستیار کارگردان و برنامهریز از جمله کارهای مهم کارنامه کاری شامیخاتونی هستند.
وی در مناصب اجرایی نظیر کارشناس درگاه تئاتر ایران، دبیری اولین جشنواره نمایشنامهخوانی جوان(ساوجبلاغ)؛ دبیر کمیته بولتن، فیلم و عکس هفدهمین جشنواره استانی تئاتر(تهران) و عضو شورای نمایش شهرستان ساوجبلاغ؛ به فعالیت پرداخته و جوایزی را نیز به دست آورده است؛ جایزه اول بازیگری مرد از جشنواره منطقهای تئاتر فجر(رشت)؛ جایزه اول بازیگری از جشنواره استانی تئاتر خیابانی (قزوین)؛ جایزه دوم بازیگری از اولین جشنواره تئاتر استانی (البرز) و... از جمله جوایز دوران فعالیت کاریش محسوب میشوند. گفتنی است «سانتیمتر» نمایش برگزیده در ششمین جشنواره تئاتر شهر از فروردین و اردیبهشت امسال در سالن انتظامی خانه هنرمندان ایران و سالن استاد ناظرزاده کرمانی مجموعه ایرانشهر روی صحنه رفته است. سانتیمتر داستان خانوادهای هفت نفره را روایت میکند که موقتاً در خانهای سیوپنج متری مجبور به زندگی شدهاند. این محدودیت در زندگی آنها شرایط جدیدی را ایجاد میکند. در این نمایش پروا آقاجانی، ابتسام بغلانی، محسن پوشایی، سارینا رزاقمرندی، مسعود شامیخاتونی، مرتضی شاهکرم و ماهان عابدی ایفای نقش میکنند. دیگر عوامل نمایش سانتیمتر عبارتنداز: سرپرست (سامان خلیلیان)، مدیرتولید (مسعود شامیخاتونی)، دستیارکارگردان و برنامهریز (پروا آقاجانی)، مدیر اجرایی (علیرضا طاهریمقدم)، مدیرصحنه (فرید کیامرثی)، طراح صحنه (میلاد خرمنبیز)، طراح لباس (آرزو ذوالفقاری)، طراح نور (مسلم رضایی)، طراح پوستر و بروشور (مهدی دوایی)، مشاور رسانهای (میترا رضائی)، ساخت تیزر (امیر کامیابی- محمد علیپور)، موسیقی(آرمین داوودی)، عکس (پریسا خسروشاهین) میتوان اشاره کرد. با مسعود شامیخاتونی در باره بازیش در نمایش و ویژگیهای نقش عارف گفتوگویی انجام دادهایم.
بازی در نمایش های اجتماعی رئالیستی که به مسائل روزمره زندگی آدمها می پردازد دارای چه ویژگیهایی است؟
هر نقش و یا نمایش اجتماعی شرایط و ویژگیهای خاص خودش را دارد. اما در موقعیتی که قرار است نقشی رئالیستی را بازی کنید که وجوهات مشترک زیادی با آن ندارید، این وظیفه بازیگر است که خودش را به نقش نزدیک کند و مختصاتش را مورد بررسی قرار دهد. این آدم (عارف) در نمایش روابطی خاص با هریک از اعضا خانواده، مادر و پدرش دارد که باید به تمامی آنها توجه کرد. در عین حال نوع گفتوگو، حالتهای مختلف حسی و رفتارهای این جنس از شخصیتها را باید مورد بررسی قرار داد. بازیگر باید آنقدر به نقش نزدیک شود تا تماشاگر او در قالب نقش باور کند، نه به عنوان یک بازیگر در حال کار.
بازی در نقشی که به لحاظ موقعیتی و شخصیتی از خود بازیگر دور است، آیا یک فرصت است و یا یک چالش ؟
چالش بزرگی است، واین چالش برای من همیشه جذاب بوده، چرا که بازیگر را به سمت شناخت بیشتر از قابلیتهای خود و مسیرهایی که باید لایههای پنهان یک نقش را درک کند، رهنمون میسازد. من تلاش کردم خودم را در موقعیتهایی که نقش با آن در داستان درگیر میشود قرار بدهم و رفتارهایش را بررسی کنم و ببینم اگر خود من در این شرایط قرار میگرفتن چه واکنشی نشان میدادم. به نظرم بازی در این نقش امکان مناسبی است تا شکل بهتری از خود ارائه دهم.
برای ایفای نقش عارف به سراغ مابه ازهای بیرونیش هم رفتید؟
سوای تفاوتهای شخصیتی که بین من و عارف وجود داشت، نقاط مشترکی هم با این نقش داشتم. مهمترین ویژگی مشترک نوع رابطه حمایتی عارف از پدرش است که در مورد من هم مصداق داشت. مثلا همیشه در اکثر موارد و چالشهای مختلف زندگی، تلاش کردهام به عنوان یک همراه در کنار پدر و خانوادهام باشم. درباره سوال شما هم باید اشاره کنم در طول تمرینات مدام شخصیت عارف را بررسی میکردم تا بتوانم به درستی زیستش کنم.
آیا شرایط زیست باعث شده که عارف بسیار پختهتر از سن و سالش عمل کند؟
شرایط زندگی در موقعیتهای مختلف از آدمها شکل جدیدی را میسازد و این امر خیلی موثر است. عوامل بیرونی و بحرانها باعث شده شخصیت عارف پختهتر از سن و سالش به عنوان یک حامی در کنار خانوادهاش قرار بگیرد. عشق یکی از مهمترین ویژگیهای از خودگذشتن است و این نوعی عبور از خامی و رسیدن به مرزی از یختگیست. نکته مهم درباره عارف این است که به دلیل مرگ پدر و مادرش در خانهی عمویش بزرگ شده و عارف او را به چشم پدرش نگاه میکند. شاید این امر موجب افزایش این عشق میان او عمویش( پدرش) است.
آیا نبودن و فقدان پدر و مادر عارف روی شخصیتش تاثیرات زیادی داشته است؟
بله، گویی در داستان عمو در زمان مرگِ برادرش او را به فرزندی قبول کرده. پدر دو فرزند دختر داشته و هنوز پسرکوچکش انگار به دنیا نیامده و به همین دلیل علاقه زیادی به عارف دارد و به او مثل یک تکیهگاه نگاه میکند. عارف در هر صورت بسیار با تجربهتر از سن و سالش رفتار میکند (شاید برای اینکه بهتر بتواند موقعیتهای مختلف را مدیریت کند). آدمهایی از جنس عارف دیگر خواه هستند و حتی نزدیکانش را بیشتر از خودشان دوست دارند و عشق در درونشان پر رنگ و زنده است.
آیا عارف را می توانیم مثل تمام آدمهای واقعی آدمی خاکستری با طیفی از رفتارهای خوب و بد بدانیم؟
آدمی تشکل شده از جهان روشن و تاریکیهاست. هیچ آدمی خوب و یا بد مطلق نیست و بسته به شرایط، واکنش مثبت و منفی نشان میدهد. نکته مهم دیگر در این بحث این است که من قرار است در مدت یک ساعت نمایش تمام ابعاد شخصیت عارف را نشان بدهم و طبیعی است در این زمان محدود نمیتوان به تمام این لایهها پرداخت. عارف بر اساس تحلیلهای موجود و مختصات قصه رفتارهایی بروز میدهد که من سعی کردم بر اساس کنشها، واکنش داشته باشم. آدمی که با عشق و از خودگذشتن سلوک درونی را فهم میکند کمتر تن به تاریکی میدهد. در هر صورت عارف آدمی است که حواسش به همه چیز زندگیشان مثل کمبود جای زیست و مسائل اقتصادی است و در عین حال مثل یک حامی برای خانوادهاش هم عمل میکند. من در بازی تلاش نکردم که چهره مثبت صرفی از این آدم نشان بدهم تا عارف آدمی اهل سلوک دیده شود.
گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی