شهری که خانه هایش چون گورها تنگ است

زمانی که می گوئیم تئاتر آئینه زمان وجامعه خویش است حرفی است که به واقع باید به آن اعتقاد داشت. باید گفت در همین راستا می توان نمایش نامه سانتی متر را مصداق بارز همین مفهوم دانست.

سانتی متر با مسایل و مشکلات و معضلا ت روز حرکت کرده و دردسرها و چالش ها ومشکلات بخش بزرگی از خانواده ها را به صحنه می کشد. مسئله بی خانمانی وبی خانگی  و بی مسکنی یکی از مشکلات عدیده  جامعه امروز خانواده ها  بوده وهست اصلا در رفع همین مشکل بود که مسکن مهرمطرح واجرایی شد. طرحی که بیشتر از اینکه مشکل خانواده های بی خانه و بی مسکن را حل کند مشکل مجریان طرح  مسکن مهر را حل کرد و پول های هنگفتی رابه جیب و به حساب های بانکی آنها  و مافیا ودوستانشان درداخل وخارج سرازیر نمود.

مرتضی شاه کرم به طرح همین مشکل پرداخته وگوشه ای از زندگی خانواده ای را به صحنه کشیده که  تمام دارائیشان را در  تبدیل به پول نقد کرده و دریکی از همین بنگاههای مسکن یا تشکل ها وموسسه هایی  که برای مسکن ثبت نام می کنند و یا بانک هایی که در ساخت مسکن مشارکت می کنند و... می گذارند.

پدر خانواده از دامادشان هم پول گرفته و اکنون همه با هم زندگی می کنند. همه  منتظر اتمام مسکن چند اطاق خوابه اشان هستند و فعلا دارند دریک جای بیست سی متری زندگی می کنند. به طوری که حتی نمی توانند پاهایشان را دراز کنند. 

آنها از همه چیزشان چشم پوشی کرده اند و تا آماده شدن مسکن جدیدشان به صورت موقت در این خانهای کوچک و اجاره ای زندگی می کنند. پدر هربار به موسسه یا بانکی که پولشان را در آنجا گذاشته اند سر می زند اما آنها  همه اش وعده وعید می دهند و امروز فردا می کنند.

در نهایت موسسه، پول همه آن هایی که در مسکن سرمایه گذاری کرده اند بالا کشیده و فرار می کنند. پدر خانواده اما این را به خانواده نمی گوید و به آنها امید واهی میدهد یعنی نمی تواند واقعیت را به آنها بگوید. درنهایت داماد خانواده موضوع را می فهمد و پدر هم در آخرین مراجعه به موسسه یا بانک وقتی مطمئن می شود که دیگر پولشان از بین رفته و مسکنی در کار نیست سکته می کند و...

این گوشه ای از واقعیت تلخی است که هر روز در جای جای این مملکت اتفاق می افتد و کک کسی هم نمی گزد. پول هایی که در جلو پشم همه دزیده شده اند و توسط افرادی خاص بالا کشیده شده و یک آب هم رویش خورده اند و آروقش را هم زده اند. دولت نیز کاری از دستش بر نمی آید و عملا کاری نمی کند یعنی پای همه در این دزدی بزرگ گیر است.

شاه کرم با طراحی صحنه مناسب و کاربردی و دراماتیک و با طراحی میزان و حرکات برابر با خواست مفاهیم متن و زیر متن توانسته عمق این فاجعه  تراژیک را به مخاطبان انتقال دهد. فاجعه ای تراژیک که بستر طنز تلخ و گزنده خود را دارد وبه سوی نوعی گروتسک می رود. گروتسکی که فشار مضاعف اجتماعی، روحی، جسمی و فکری را تداعی کرده و نفس را تنگ می کند. به گونه ای که آدم ها را زنده زنده در شرایط  فشار قبر قرار می دهد.

بازیگران نیز همگی با بازی های مینی مالیستی که با طراحی  صحنه و حرکت و میزان همسو است توانسته اند مفهوم و معنا تراِژیک و فاجعه بار این واقعیت مهتوم جامعه را به صحنه بکشند.

باید گفت نمایش سانتی متر همان طور که از اسمش پیداست  تلویحا می گوید زمانی مردم  درآسایش هستند که در قبر تنگ قرار گیرند آنجا دیگر نیازی به هیچ چیزی ندارند چون دغدغه ای ندارند. درواقع در زندگی اشان نیز به جای خانه در گور بوده اند. زمانی که هفت یا هشت نفر در جایی سی متری زندگی می کنند یعنی به هر کدامشان پنج متر هم نمی رسد؛ چیزی اندازه یک قبر.

آدم های به اصطلاح زنده ای  که در آپارتمان های قوطی کبریتی درواقع گور خوابی مدرن را تجربه می کنند. شهری که مردمش فقط زنده اند و زنده مانی می کنند و نه زندگی، شهری که آپارتمان هایش جای نفس کشیدن هم ندارد، شهری که خانه هایش چون گورها تنگ است.

نمایش به لحاظ نوع طراحی حرکت کمی کند می نماید لازم است حرکات تکراری حذف گردند تا اینگونه از زایش  تکرار و کلیشه دردرون نمایش جلوی گیری شود؛ چرا که تکرار، تاثیر دراماتیک مفاهیم و مطالبی که گفته می شود را از بین  برده و کم می کند. ایضا باید به ریتم های درونی و بیرونی  توجه بیشتری شود تا  اجرا به زمان و ریتم مطلوب تری  دست یابد.

در نهایت باید گفت شاهد نمایشی تاثیر گذارو قابل قبولی بودیم. به مرتضی شاه کرم نویسنده وکارگردان نمایش وبازیگران که به درک خوبی از نقش هایشان رسیده بودند خسته نباشید می گویم.