ایجاد فضای فعالیت هنرهای نمایشی باید شتاب بیشتری پیدا کند

به گزارش ایران تئاتر، سید عباس صالحی شب گذشته با حضور در تالار وحدت، میهمان نمایش «رستم و سهراب» شد که به نویسندگی و کارگردانی میرکمال میرنصیری و بازی 30 نفر از معلولان و مددجویان ساکن آسایشگاه کهریزک در بخش میهمان سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر حضور داشت. وی پس از اجرای این نمایش، با حضور در پشت صحنه دقایقی را به گفت و گو با هنرمندان این نمایش پرداخت.

ایران تئاتر در حاشیه نمایش «رستم و سهراب» گفت‌وگویی با وزیر فرهنگ و ارشاد در خصوص سیاستگذاری هایی که در حوزه تئاتر معلولان می تواند مفید باشد انجام داد:

اجرای نمایشی از رستم اسطوره شکست ناپذیری را در فرهنگ ملی توسط معلولان و توان‌یابان را چطور ارزیابی می کنید؟

نمایش خیلی خوبی بود نه از این باب که صرفا توسط کسانی که از آنها کمتر انتظار می رفت اجرا شد، بلکه نمایش بسیار قابل توجهی بود. جا دارد از همت جناب آقای میر نصیری تشکر کنم. همانطور که ایشان در لابه‌لای برنامه شان اشاره کردند، گاهی ما با این نگاه پای این نمایش ها می نشینیم که با ما فاصله ای دارند و بعد، حق به آنها می دهیم که باید با فاصله از ما نمایش اجرا کنند. اما طبعا ما باید انتظاراتمان و همچنین خود توان‌یابان انتظاراتشان را از خودشان بالا ببرند. آنها باید به این نتیجه برسند که می توانند مانند انسان های عادی و حتی بالاتر از آنها کارهایی را انجام دهند. همت هایی در درون ما انسان هاست که می تواند کارهای غیرممکن را ممکن کند. امشب نمایش خوبی را دیدم.

به عقیده شما، آیا در اجرای این نمایش، مولفه فرهنگ دیده می شد یا باید به آن فقط در حد یک اجرا توجه کنیم؟

این برنامه از قبل، حین و حتی بعد از برنامه، مالامال و سرشار از فرهنگ بود. فرهنگ به معنای فرهیختگی است. به این معنی است که  با اراده انسانی چیزی را محقق کنیم که به نظر ناممکن می آید و آن اتفاق که الان در این مسیر و در این کار تحقق پیدا کرد با همین نگاه تحقق پیدا می کند. کسانی که سال‌های متوالی خواستند که اسطوره ها را به تاریخ امروز بیاورند و از خودشان رستم های جدید بسازند.

یک گونه تئاتر درمانی آن هم به صورت حرفه ای وارد جشنواره فجر شده است. ورود این ژانر که تمرکزش بر درمان های روحی، ایجاد خود خودباوری، ارتقای اعتماد به نفس و ... بی شک نوید خوبی برای کشور است. چون نه تنها برای معلولان بلکه برای سایر افراد جامعه نیز می تواند موثر و مفید باشد. به عقیده شما آیا بهترین نیست این حوزه تئاتر با حمایت بیشتر و برنامه ریزی بهتر فعال شود؟

همانطور که اشاره کردید یکی از ارتباطات تئاتر درمانی با توان‌یاب ها و معلولان است اما ما در فضاهای اجتماعی خودمان نیز درگیر موضوعات مختلفی مثل افسردگی هستیم که تئاتر می تواند این فرصت را ایجاد کند که روان های آسوده تر داشته باشیم. تئاتر درمانی گرچه در حوزه معلولین یک حوزه مهم و جدی است اما امروز دایره های وسیع تری برای سلامت روان وجود دارد که بسیار می تواند به کمک آن بیاید. به نظر من اتفاقی که در حوزه توان یابان می بینیم به عنوان یک گام است تا تئاتر درمانی را در فضایی وسیع تر، شاخه های مختلف، سنین مختلف و مخاطبان متنوع تری گسترش دهیم.

هنرمندان توان‌یاب که تعدادی از آنها را امروز در این نمایش دیدیم، با مشکلات متعددی در بحث امکانات مادی و معنوی روبرو هستند که دامنه آن از سالن تمرین، سالن اجرا شروع می شود و تا مرز دیده شدن پیش می رود، آیا در سیاستگذاری ها در این خصوص تدابیر مدنظر دارید؟

حتما این اتفاقات خوبی که عزیزانی مثل آقای میز نصیری انجام می دهند ما را به این موضوع بیشتر متوجه می کند که معلولان را به عنوان انسانهای خلاق و فعال و بخشی از زندگی اجتماعی مان باور کنیم. به آنها بیشتر اعتماد کنیم و طبعا با این نگاه زمینه ها و زیرساخت هایی که می تواند آنها را در حیات اجتماعی خلاقانه و فعالانه نشان دهند، فراهم کنیم. همانطور که ملاحظه کردید بخشی از درخواست های معلولان ما در زندگی روزمره خودشان است اما یک افق بالاتر هم داریم که آنها در جامعه بتوانند خلاقانه و فعالانه حضور پیدا کنند و خودشان را عرضه کنند. خدمات ما هنوز در سطح نیازهای اولیه آنهاست. اینکه مثلا حمل و نقل و شرایط رفت و آمدشان در خیابان ها چگونه است. این گام های نخست و خیلی ابتدایی است. وقتی ما معلولان عزیز را در این فضای خلاق مشاهده کنیم جامعه هم حس می کند که اینها بالاتر از زندگی و نیازهای روزمره، نیازهای متعالی تری دارند که به آنها نیز باید توجه کرد. بخشی از این نیازها هم این است که ما چگونه می توانیم بسترهایی را فراهم کنیم که آنها خودشان را در فضای اجتماعی عرضه کنند و به عنوان یک انسان واقعی و کامل و سالم خودشان را نشان دهند.    

این موضوع در تئاتر نیازمند رونق اقتصادی است. آیا برای رونق اقتصادی در حوزه تئاتر به طور کلان، برنامه هایی را مدنظر دارید؟

آنچه می تواند اقتصاد تئاتر را فعال تر کند این است که زیرساخت های تئاتر را با یک فضایی وسیع تر داشته باشیم. امکان اجرای نمایش های بیشتر پدید بیاید و با این امکان های نمایش فرصت های ارتباط مخاطب و هنرمندان تئاتر فراهم بشود. به نظر می آید این مسیر کمک می کند فضای هنرهای نمایشی را فعال تر کنیم چیزی که هنوز فاصله با آن داریم.

در حال حاضر، سالن های تئاتر خصوصی و یا سالن هایی که می تواند به کمک تئاتر بیاید مسیری است که در سال های اخیر طی شده و این فرصت را ایجاد کرده که اجرای تئاتر با هنرمندان بیشتر و ارتباط فعال تر با مخاطبان صورت گیرد و به نظر می آید حرکت های خوبی در تهران و برخی کلان شهرها داشتیم که باید شتاب بیشتری پیدا کنند.

معلولان بی صبرانه منتظر حضور شما در کنار خودشان هستند. این را به آنها نوید می دهید؟

حتما در اولین فرصت در خدمت عزیزانمان خواهیم بود. این افتخاری برای امثال ماست که بتوانیم در کنار آنها قرار بگیریم.

گفتگو از علی رحیمی