فراهم کردن بستر مناسب برای برخورداری از استعدادهای تئاتر در آلمان

در گزارش نخست به‌تاسی از اطلاعات ارائه‌شده از سوی خانه‌ی تئاتر، نام کوچک آقای لاراکی، به‌جای "عادل"، "ادل" عنوان شده بود.
بر مبنای مطلب عنوان‌شده در جلسه‌ی نخست، تمرکز این جلسه بر کلیات مسئله‌ی انعقاد قرارداد بود.
آقای لاراکی بر مبنای کتابچه‌ای کوچک که در دست داشت، مفادی از چگونگی انعقاد قراردادهای زولو (سولو یا انفرادی) را شرح دادند.

آغاز شکل‌گیری ارتباط با تئاتر
ابتدا اشاره شد که اصولاً همه چیز در تئاتر، از علاقه و استعداد شروع می‌شود، اما استعداد به‌تنهایی کافی نیست، چون نیاز به ابزار دارد.
[و البته خود این گفته‌ی ساده و بدیهی، مشکل بزرگ و هولناکی است که بسیاری از هنرمندان ایران از آن متأثرند، بسیاری که توان و بضاعت و استعدادهایی دارند اما یا هرگز فرصت بروز آن‌را نمی‌یابند و یا خیلی به‌ندرت و دیر، یعنی در حالی‌که به‌دلیل نگرانی‌ها و سرخوردگی‌های ناشی از عدم‌امکان ابراز توانایی‌شان، دچار نوعی تنش، نگرانی و فقدان تمرکز کامل هستند، تنها موقعیت‌هایی معدود و اندک به‌دست می‌آورند، که همان تنش‌ها، خود مانع از بروز نهایت توانایی‌هایشان می‌شود.
تنها توجه کنید که هنرمندی چون خود آقای محمدعلی بهبودی، که کم‌تر از 35 سال است از ایران به آلمان مهاجرت کرده، فارغ از مشکلات جا افتادن و روتین شدن زندگی و فرا گرفتن مناسب زبان آلمانی و ...، در آلمان بیش از 135 تئاتر و بیش از 65 فیلم، بازی کرده است، در حالی‌که تقریباً با اطمینان می‌توانم بگویم در تمام سال‌های پیش و پس از انقلاب، شاید مطلقاً برای هیچ بازیگر تئاتری در ایران، نیمی از این فرصت و موقعیت هم برای حضور و کار خلاقه، فراهم نشده و بسیاری از هنرمندان، با سابقه‌ای به‌مراتب بیش‌تر، نتوانسته‌اند به چنین موقعیتی برای بروز خلاقیت‌ها و استعدادهایشان دست یابند و چون زائویی، ناگزیر از سقط جنین‌های پیاپی، باروری و زایش‌شان را مختل‌شده یافته، یا از دست داده‌اند].

 آموزش و تقویت توانایی‌ها و مهارت‌ها
به هر حال، کسانی که استعداد دارند، تلاش می‌کنند تا از طریق آموزش‌های مناسب، توانایی‌هایشان را تقویت کرده، گسترش بدهند.
همان‌گونه که پیش‌تر و در گزارش نخست هم اشاره شد، تنها علاقمندان به علوم نظری تئاتر، کسانی که قصد دارند، تدریس کنند یا نویسنده و دراماتورژ و نمایش‌نامه‌نویس بشوند، یا با تئوری‌ها و تاریخ تئاتر و گونه‌ها و نظریات و سیرشان آشنا شوند، به دانشگاه‌ می‌روند و البته بر مبنای اظهارات آقای لاراکی، تقریباً در تمام شهرهای بزرگ آلمان، دانشکده‌های تئاتری وجود و فعالیت دارند.
اما نیروی اصلی برای فعالیت‌های عملی در تئاتر آلمان، از طریق مدارس تئاتری تأمین می‌شود.
مدارس تئاتری که هر چند گوشه‌چشمی به آموزش نظریات تئاتری دارند، اما تمرکزشان بر فعالیت‌ها و تجربیات عملی است و توسط دولت و بخش خصوصی ایجاد شده‌اند.
البته بخش دولتی این مدارس، که تحصیل در آن‌ها رایگان است، علی‌رغم تقاضاهای فراوان و به‌شکل متوسط 600 تقاضا برای استفاده از 10 ظرفیت و موقعیت آموزشی، در طول هر سال بیش از 10 هنرجو نمی‌پذیرند و در سراسر آلمان، تنها 200 تا 250 هنرجو، برای طی دوره‌های چهارساله‌ی آموزشی، در این مدارس انتخاب و برگزیده می‌شوند. [چرا که برخلاف ایران، لازم است نسبتی معقول میان پذیرش هنرجویان و دانش‌جویان و بازارِ کار وجود داشته باشد، به‌عبارت دیگر تنها در صورت ایجاد فرصت‌های اشتغال است که تربیت و فارغ‌التحصیلی دانشجویان در هر رشته‌ی دانشگاهی، دارای توجیهی عقلانی است، در غیر این‌صورت و در صورت تفاوت فاحش میان پذیرش و فارغ‌التحصیلی و جذب در بازار کار، این افزایش آماری خود می‌تواند به یک بحران مبدل شود، کما این‌که یکی از ده‌ها بحران تئاتر امروز ایران است.]

 چگونگی جذب و آغاز کار در تئاتر
بعد از فارغ‌التحصیلی در این مدارس، یا از طریق کارهای اجرایی پایان‌دوره، که در حضور مدیران سالن‌ها به اجرا در می‌آید، دیده شده و انتخاب می‌شوند و یا پس از آن، با مراجعه به تئاترها، تقاضا و تست می‌دهند و اگر موردپذیرش قرار بگیرند، شغلی در تئاتر به ایشان واگذار می‌شود، که در سال‌های ابتدایی و تا اثبات شایستگی‌هایشان از حداقل حقوق و البته پشتوانه‌ی قراردادی در 101 بند و حدوداً در 1.5 صفحه، که به تأیید اتحادیه‌ی سراسری تئاتر آلمان (متشکل از نمایندگان سندیکای تئاتر و اتحادیه‌ی کارفرمایان) رسیده، برخوردار خواهند شد.

• برخی مفاد اصلی قرارداد

 میزان حقوق
- برای احساس امنیت بیش‌تر و حمایت از مبتدیان در بدو اشتغال، برخلاف دیگر هنرمندان که عموماً قراردادهای یک‌ساله دارند، با مبتدیان قراردادهای دو ساله تنظیم و امضا می‌شود.
- حقوق تعیین‌شده برای مشاغل، همه‌ساله در تناسب با توافقات کارفرمایان و اتحادیه‌های کارگران، به‌شکلی اتوماتیک، با درصدی افزایش، همراه است.
مبتدیان نیز پس از کسب تجربه و نمایش توانایی‌ها و شایستگی‌هایشان، از حقوق بیش‌تری برخوردار می‌شوند.
(حقوق هنرمندان شاخص، بر مبنای توافق، تعیین می‌شود).

 ساعات کار، استراحت و تعطیلات
- در این قراردادها، میزان و چگونگی ساعات کار و نحوه‌ی حضور هنرمندان، به‌شکل دقیقی مشخص شده است.
- به‌طور معمول تمرینات با توجه به درگیر بودن هنرمندان در اجراهای شبانه‌ی نمایش‌ها، هرگز زودتر از ساعت 10:00 صبح شروع نمی‌شود.
مدت متعارف تمرین 4 ساعت و تا ساعت 14:00 است.
- در صورت آن‌که هنرمند درگیر اجرای شبانه نباشد، تمرین دوم عموماً از ساعت 18:00 تا 22:00 تنظیم می‌شود.
- روزهای شنبه نیمه تعطیل و یک‌شنبه تعطیل است، و در صورت برنامه‌ریزی اجرا، در روزهای شنبه، فقط اجرا انجام می‌شود و قراری برای تمرین تنظیم نخواهد شد،اما در صورت آن‌که هنرمند درگیر اجرا نباشد،فقط تمرین صبح انجام شده و عصرشنبه‌ و تمام یکشنبه‌ها آزاد است تا به زندگی و امور خانوادگی خود بپردازد.
به‌عبارت دیگر حداقل تعطیلات هفتگی 1.5 روز است تا هنرمند بتواند، با محاسبه و متناسب با آن، دیگر برنامه‌های زندگی‌اش را تنظیم کند.
- علاوه بر آن، هر هنرمند از 6.5 هفته تعطیلات در سال برخوردار خواهد بود.
- در سراسر آلمان کارفرمایان مجاز نیستند، هیچ کارگر (و از جمله هنرمندی) را بیش از 8 ساعت در روز، به‌کار بگیرند که در مورد تمرینات تئاتر، این 8 ساعت، شامل 7 ساعت تمرین و 1 ساعت برای تمرکز، حفظ و مرور کردن متن و تمرینات بدنی و دیگر آماده‌سازی‌ها، پیش‌بینی شده است.
- البته در صورت نیاز به‌ کار بیش از ساعات تعیین‌شده، لازم است حق‌الزحمه‌ای علاوه بر قرارداد، پیش‌بینی، توافق و پرداخت شود یا به هر شکل توافقی به‌انجام برسد.
- در ازای هر 1.5 ساعت فعالیت، هنرمندان از 20 دقیقه استراحت، برخوردار هستند.
- در صورت وجود اجرای شبانه، بازیگر بی‌آن‌که به ایفای نقشش خدشه‌ای وارد شود، موظف است حداقل نیم ساعت قبل از زمان حضورش بر صحنه، در تئاتر حضور یابد.
- ضروری است که 24 ساعت قبل از تمرین، به‌شکل دقیق، به بازیگران اطلاع داده شود که در هر جلسه، چه صحنه یا صحنه‌هایی، در چه ساعت‌هایی و با حضور چه بازیگرانی، تمرین می‌شود.
- به‌طور متوسط و متعارف برای آماده‌سازی هر نمایش، بین 6 تا 8 هفته تمرین انجام می‌شود، که البته در تناسب با طول مدت‌زمان نمایش و یا تمهیدات پیش‌بینی‌شده‌ی کارگردان، ممکن است طولانی‌تر بشود.
(این زمان برای برنامه‌هایی چون اپرا، ممکن است از دو سال پیش از اجرا و با پیش‌بینی‌های اولیه و انجام کارهای مقدماتی و تدارکاتی، آغاز بشود).
- "برنامه‌ی اجرایی" هر تئاتر، شامل اسامی نمایش‌های هر فصل، پس از انجام هماهنگی‌های لازم و کسب توافق تمامی بخش‌های هنری، فنی و اجرایی، 4 تا 6 ماه قبل از آغاز هر فصل، به‌شکل عمومی، اطلاع‌رسانی می‌شود.

 امکانی برای گسترش فعالیت
- هنرپیشه به‌عنوان یک شاغل، حق استفاده شدن در نمایش‌ها را دارد تا دیده شود و نمی‌توان او را از چنین حق بدیهی‌ای، محروم کرد.
- هم‌چنین هنرپیشه وقتی طرف قرارداد در یک تئاتر است، می‌تواند با گرفتن مرخصی، (در فیلم‌ها یا) در دیگر تئاترها، به‌عنوان هنرپیشه‌ی میهمان، حضور پیدا کند.

 بیماری
- در صورت بروز بیماری، کارفرما مکلف است تا 6 هفته، حقوق فرد بیمار را پرداخت کند و اگر مدت بیماری بیش از 6 هفته باشد، بیمه‌ی درمانی، مکلف به پرداخت حقوق، تا 1.5 سال است.

دریافت‌هایی علاوه بر حقوق
- علاوه بر پرداخت حقوق تعیین‌شده، کارفرما مکلف به پرداخت دو بار معادل حقوق هر هنرپیشه، در سال است.
یک بار پیش از تعطیلات سال نو و یک بار پیش از آغاز فصل تعطیلی تئاترها.
- به‌طور معمول تعطیلات تئاترها در تابستان پیش‌بینی شده است، هم‌چنین برگزاری اکثر جشنواره‌ها، که البته با توجه به برقراری سیستم فدرال در آلمان و تفاوت در زمان تعطیلی مدارس هر استان یا ایالت، تعطیلات تئاتر در انطباق با تعطیلی مدارس تعیین می‌شود، تا خانواده‌ها بتوانند از فرصت تعطیلات، استفاده‌ی مناسب‌تری ببرند.
(البته بعضی تئاترها هم اجراهایی ویژه‌ی تابستان و گاه در فضاهای روباز خارج از تئاتر، برنامه‌ریزی می‌کنند).

مرخصی با حقوق
- هر چند این قراردادها برای زمان‌هایی معین و محدود تنظیم می‌شوند (معمولاً یک سال)، اما فقط در صورت هماهنگی قبلی که به آن اشاره خواهد شد، از سوی هر یک از طرفین قرارداد، قابل‌فسخ هستند.
- برای برگزاری جشن عروسی، یک روز؛ برای فوت اقوام درجه یک، دو روز؛ هم‌چنین برای موقعیت‌هایی دیگر، چون جشن پنجاه سالگی یا بیماری فرزند و ‌... مرخصی‌هایی با دریافت حقوق، پیش‌بینی شده است.
- درخواست انجام هر موضوع و فعالیتی که در قرارداد پیش‌بینی نشده باشد، مستلزم توافق و پرداخت حق‌الزحمه‌ای است، از جمله ضبط تلویزیونی نمایش‌ها که لازم است نماینده‌ای از طرف هنرپیشه در مذاکرات مرتبط به تعیین دستمزدها، حضور داشته باشد.
- در صورت تصمیم به فسخ قرارداد از طرف کارفرما، کارفرما موظف است در زمانی نزدیک به اتمام قرارداد، وقت آزاد لازم (با پرداخت حقوق)، برای پیدا کردن کارِ جدید توسط هنرمند را تأمین کند.
- کارفرما مکلف است برای شرکت در نشست‌های سندیکا، به هنرمند مرخصی بدهد.

فسخ قرارداد
- در صورت آن‌که هر یک از طرفین بخواهند قرارداد را فسخ کنند شرایطی مشخص و دقیق، اما با اندک تفاوت‌هایی پیش‌بینی شده است:
- هنرمند تا انتهای اکتبر (هشت ماه پیش از اتمام قرارداد) می‌تواند تقاضای فسخ قرارداد را مطرح کند.(این مهلت برای کسانی که بیش از هشت سال سابقه کار در یک تئاتر دارند، حداقل چهارده ماه قبل از اتمام قراداد،تعیین شده است).
- فسخ قرارداد از طرف مدیریت تئاتر، مستلزم رعایت مسائل قانونی بیش‌تری است:
- در صورت احتمال چنین تصمیمی، کارفرما مکلف است موضوع را حداقل از اول اکتبر هر سال (نه ماه پیش از اتمام قرارداد) به او اطلاع داده و از او برای شرکت در جلسه‌ی گفت‌وگویی دعوت کند.
- در صورت عدم‌اطلاع به هنرپیشه تا موعد معین‌شده، قرارداد به‌خودی خود تمدید می‌شود‌.
- بنابراین ابتدا و پیش از هر تصمیم‌گیری جدی‌ای برای فسخ قرارداد از طرف کارفرما، هنرپیشه باید به گفت‌وگو دعوت بشود تا دلایل احتمال فسخ قرارداد، با او مطرح شده و فرصتی هم برای پاسخ‌گویی، در اختیارش قرار داده شود.
در این گفت‌وگو تصمیم‌گیری نمی‌شود و تنها مسائل طرح و ثبت می‌شود.
- هنرپیشه می‌تواند نماینده‌ی سندیکا یا نمایندگان تعیین‌شده در قرارداد، برای چنین موقعیتی، که در عین حال نقش شاهد را هم خواهند داشت و البته می‌توانند برای تغییرنظر رئیس تئاتر هم تلاش کنند، همراه خود به این گفت‌وگو ببرد.  
در قرارداد اولیه مدت اعتبار هر فرد به‌عنوان نماینده و نحوه و چگونگی معرفی جایگزین برای او، تعیین شده است.
- در صورت تعیین مدیر جدیدی برای تئاتر، کار ساده‌تر است و او دست بازتری داشته و می‌تواند با اعلام پایان کار گروه پیشین، تیم جدیدی استخدام کند.
- اگر نهایتاً قرارداد هنرمندی تمدید نشود، در صورتی‌که بیش از چهار سال در یک تئاتر فعالیت داشته باشد، حقوق اضافه‌ای به‌عنوان خسارت، به او پرداخت می‌شود که میزان آن به‌مدت شاغل بودن در آن تئاتر بستگی دارد (سنوات) و در صورت داشتن سابقه‌ای کم‌تر از چهار سال، هر چند خساراتی دریافت نمی‌کند، اما مبلغی بابت اسباب‌کشی به او پرداخت می‌شود.
- ادعاهای مالی و حقوقی طرفین نسبت به‌یکدیگر، تنها تا 6 ماه پس از مورد، قابل‌طرح است و پس از این مدت، طرح هر ادعای مالی، نسبت به کسورات یا اضافات پرداختی و دریافتی، قابل‌قبول نخواهد بود.
- اگر هنرپیشه به‌طور هم‌زمان در مشاغل دیگری هم فعالیت دارد، مثلاً تدریس می‌کند و استاد است و ... لازم است حتماً موضوع را به اطلاع تئاتر طرف قرارداد، برساند.

حمایت در بیکاری و بازنشستگی
- هر فرد بیکار، می‌تواند تا یک سال (اگر بیش از 55 سال سن داشته باشد، تا 1.5 سال) از حقوق بی‌کاری برخوردار بشود که چیزی بین 60 تا 70%، آخرین حقوق دریافتی اوست.
- در صورت استمرار بیکاری، بیش از این مدت، فرد بیکار از پوشش خدمات اجتماعی برخوردار می‌شود و حقوقی که تأمین‌کننده‌ی حداقل‌های زندگی و نیازهای ضروری است، دریافت خواهد نمود.
- در کنار دریافت حقوق بیکاری، هر فرد بیکار می‌تواند کمک‌هزینه‌ی مسکن هم درخواست کند، که متناسب با تعداد خانوار و شرایط محل سکونت، به او پرداخت می‌شود.
- سندیکای تئاتر آلمان، یکی از بهترین و با‌کیفیت‌ترین صندوق‌های حمایتی، با ارائه‌ی بهترین خدمات به بازنشستگان، در سرتاسر آلمان است.

[تمام این توجهات و ظرایف و دقایق برای آن است که هنرمند باید از شأن و کرامت و احترام کافی برخوردار باشد، باید آرامش و آسودگی و امنیت و فراغ‌بال داشته باشد، باید فرصتی برای استراحت و تفریح و زمانی کافی برای زندگی شخصی و بودن در کنار خانواده داشته باشد، باید تأمین باشد و ..‌. تا در مناسب‌ترین شرایط و موقعیت ممکن، امکان فعالیت و بروز نهایت استعدادها و توانایی‌هایش را بیابد و بتواند بی‌دغدعه و نگرانی و تشویش، توانایی‌های خلاقانه‌اش را به‌کار گیرد و عشق و زیبایی و آزادی بیافریند و به پالایش جهان از کژی و زشتی‌هایش کمک کند.]

 برخی موارد مطرح‌شده در حاشیه‌ مراسم و در خلال پرسش و پاسخ‌ها:
- تا چند سال پیش در آلمان، بردن دانش‌آموزان دبیرستانی به تئاتر، حداقل برای دو بار در سال الزامی بود و دانش‌آموزان مکلف به نگارش مطلبی در مورد عموماً یک نمایش کلاسیک آلمانی و یک نمایش‌نامه‌ خارجی‌ای که می‌دیدند، بودند.
اکنون هر چند دیگر چنین الزامی وجود ندارد، اما حضور دانش‌آموزان در تئاترها هم‌چنان استمرار دارد.  
- در هر تئاتری، بخش تئاتر پداگوگی فعال و به‌عنوان رابطی بین تئاتر و مدارس تعیین شده که موردحمایت دولت هم هستند و ارتباط تئاترها را با مدارس و مراکز آموزشی برقرار و حفظ کرده، گسترش می‌دهند.
- از جمله فعالیت‌های اخیر بخش تئاتر پداگوگی (پداگوژی، تربیتی کودکان و نوجوانان)، برنامه‌ریزی اجرای کنسرت‌هایی برای خانواده‌هایی است که نوزادان ۵ و ۶ ماهه دارند، تا بتوانند  به‌شکل خانوادگی و همراه با نوزادان‌شان در سالن‌ها حضور یافته و از سنین نوزادی، نوزادان را با موسیقی و فضاهای هنری، آشنا و مأنوس کنند.
- در بسیاری از تئاترها در ساعات قبل از ظهر، نمایش‌هایی، بیش‌تر بر مبنای اساطیر و افسانه‌ها، برای مهدکودک‌ها و مدارس ابتدایی، پیش‌بینی شده است.
- کلوپ‌های تئاتر در بسیاری از تئاترها، فرصت‌هایی برای تماشا و آشنایی و حتی بازی و ایفای نقشی در تولید تئاتر، برای نوجوانان و دانش‌آموزان دبیرستان‌ها، فراهم می‌آورند.
هم‌چنین فرصت‌هایی برای کارآموزی نوجوانان و جوانان در تئاترها، فراهم و ایجاد می‌شود.
- عموماً و تقریباً همیشه پیش از اجرای نمایش برای مدارس، دقایقی به ارائه‌ی توضیحاتی در مورد هر نمایش، اختصاص پیدا می‌کند.
- در مدارس خلقی آلمان (چیزی مشابه مدارس شبانه، بی‌‌آن‌که الزاماً در شب برقرار باشد) می‌توان تحت تعلیم انواع آموزش‌ها و از جمله آموزش تئاتر قرار گرفت.
- کودکان و دانشجویان، افراد بی‌کار و کسانی که تحت پوشش خدمات اجتماعی هستند، هم‌چنین بازنشسته‌ها و افراد بالای 65 سال، برای تماشای تئاتر از تخفیف برخوردارند.
هم‌چنین انواع صندلی‌های ایستاده و ارزان، پیش‌بینی ‌شده، که با پرداخت قیمتی به‌مراتب ارزان‌تر، می‌توان به‌تماشای تئاتر نشست.
- انواع متفاوتی از آبونمان‌ها برای تماشاگران پیش‌بینی شده و خانواده‌هایی هستند که در چندین نسل متوالی از مزایای استمرار آبونمان، که انواع متفاوتی دارد، برخوردارند: آبونمان تماشای تئاتر در شب اول، شب دوم، انتهای هفته و ... که در سیستم‌های آبونمانی همیشه تخفیفات ترغیب‌کننده‌ای پیشنهاد می‌شود.
- هم‌چنین برخی سازمان‌ها سهمیه‌های قابل‌توجهی بلیت ارزان‌تر خریداری کرده و با شرایط و قائل شدن تخفیفات مناسب، به مخاطبان و مشتریان‌شان می‌فروشند.
- بسیاری از بازیگران حرفه‌ای که به هر دلیل از یافتن شغلی در تئاترها، بازمانده‌اند، می‌توانند با گروه‌های فراوان و متعدد آماتور در سراسر آلمان کار کنند و موجب ارتقای کیفی فعالیت این گروه‌ها بشوند.
- سالن‌های متعددی برای کار تئاتر آماتورها وجود دارد، هم‌چنین بسیاری از گروه‌های تئاتر کاملاً آماتور هم وجود دارند که عموماً نه تنها پولی دریافت نمی‌کنند، بلکه مبالغی هم برای تولید و اجرای تئاترشان، هزینه می‌کنند.
- با تبدیل کارخانه‌های بزرگ و خارج از رده، خانه‌های بزرگ و قدیمی و دیگر اماکن مناسب، به مراکز بزرگ و چندمنظوره‌ی فرهنگی و از جمله تئاتری، امکانات گسترده‌تری برای توسعه و فراگیری تئاتر در آلمان فراهم شده و می‌شود.
- اخیراً در سیستم بانکی آلمان، نه تنها هیچ سودی به پس‌اندازها پرداخت نمی‌شود، بلکه هزینه‌هایی هم بابت نگهداری پول، دریافت می‌کنند.

سخن پایانی
از مدت‌ها پیش صحبت از ضرورت کار گروهی و تشکیل گروه‌های تئاتر در ایران مطرح است و در چند سال اخیر، به‌خصوص پس از شکل‌گیری تماشاخانه‌های خصوصی و البته امید به هدفمندتر شدن سرمایه‌گذاری‌ها، هم‌گرایی هنرمندان و ایفای نقش لازم و موردتوقع از دولت و نهادها و ارگان‌های مختلف، از جمله و شاید بیش از دیگران، شهرداری‌ها، سخن از "کمپانی‌های تئاتر" به‌میان آمده است.
البته شکلی از فعالیت‌هایی مشابه در ایران سابقه دارد و مثلاً جایی چون کارگاه نمایش، از طریق استخدام افراد، تمرین صبح‌ها و اجرای عصرها، پیش‌بینی اجراهای رپرتواری یا حتی آبونمان تماشاگران و ...، پیش‌ از انقلاب تجربه‌ی نسبتاً موفقی در نحوه‌ی مدیریت و تولید تئاتر به انجام رسانده بود.
از جهات گوناگون به‌نظر می‌رسد چاره‌ای جز حرکت به سمت تشکیل کمپانی‌های تئاتر وجود نداشته باشد، نحوه‌ی تولید تئاتر در کمپانی‌ها برای تمامی طرفین، همراه با سود و مزایای بیش‌تری در نسبت با وضعیت فعلی است که تنها معدودی از نامتعین بودن مناسبات در آن، سود می‌برند و همان هم ممکن است استمرار و پایداری نداشته باشد و با تهدیدهایی جدی روبه‌روست.  
مزیت‌های استقرار چنین سیستمی متعدد و فراوان است و می‌توان مطلبی مستقل در مورد آن نگاشت، اما در این‌جا به یکی از مهم‌ترین آن‌ها که کاهش هزینه‌های تولید، از طریق پرداخت وجهی ثابت برای تمرین و اجرای هم‌زمان است، اشاره می‌کنم که علاوه بر ایجاد ثبات در وضعیت زندگی هنرمندان و رفع نگرانی‌ آن‌ها، از بی‌کاری‌های مقطعی و عموماً طولانی، هم‌چنین برداشته شدن فشار تأمین هزینه‌ها و میزان فروش و توجه نامتعارف به گیشه، با سرشکن شدن هزینه‌ها، هم سرمایه‌گذران را به ورود و افزایش سرمایه‌گذاری تضمین‌شده‌تر ترغیب می‌کند و هم کاهش هزینه‌ها و تغییر فرآیندهای تولید، علاوه بر کمک به ارتقای کیفیت آثار، منجر به تعیین قیمتی مناسب‌تر برای بلیت‌ها و جلب رضایت بیش‌تر تماشاگران می‌شود و از همه مهم‌تر جامعه و دولت که باید نماینده‌ی آن باشد، از مزایا و آثار و نتایج گسترش فعالیت فرهنگی توأم با کیفیت و رقابتی سالم، که کاهش‌دهنده‌ی بسیاری از هزینه‌های گزاف تحمیل‌شده به هر جامعه‌ای است، برخوردار می‌گردد.
به امید آن روز

تصحیح
لازم است نکته‌ای که به‌شکلی نارسا در گزارش نخست منعکس شد را اصلاح کنم:
برخلاف آمار ارائه‌شده در گزارش اول، تعداد کل تماشاگران تئاتر در آلمان، 39 میلیون نفر نیست و این رقم، تنها شامل تعداد کل تماشاگرانِ 150 تئاتر دولتی در آلمان است و در نشست نخست، اطلاعاتی از تعدادِ تماشاگران 4200 تئاتر دیگر، ارائه نشد.