تفاوت هنرمندان تاثیر ماندگار بر فضای تئاتر می‌گذارد

بهروز بقایی، این گیلانی تبار سینما، تئاتر و تلویزیون نام آشنایی برای اغلب مخاطبان به خصوص در تلویزیون است. بقایی فارغ التحصیل رشته بازیگری و کارگردانی تئاتر در دانشکده هنرهای دراماتیک است و فعالیت جدی هنری خود را با تئاتر و نمایش لبخند با شکوه آقای گیل اکبر رادی در سال ۱۳۵۲ آغاز کرد و در سال ۱۳۵۹ با فیلم سینمایی تاریخ‌سازان(به کارگردانی هادی صابر) فعالیت سینمایی خود را آغاز کرد. بقایی همچنین دانش‌آموخته بازیگری و کارگردانی دانشگاه هنر در سال ۱۳۵۷ است. ارتباط و نزدیکی او با بیژن بیرنگ و مسعود رسام باعث خلق آثاری ماندگاری و پر مخاطبی نظیر  مجموعه تلویزیونی همسران، سرزمین سبز، قطار ابدی و سیب خنده شد. از آخرین فعالیت‌های تلویزیونی وی می‌توان کارگردانی سری دوم مجموعه بازهم زندگی را نام برد. آلبوم خانوادگی محمد رحمانیان، سربداران محمدعلی نجفی، تله تئاتر منبع موثق مهدی تقس نیا، تله تئاتر مرگ دستفروش اکبر زنجانپور، تله تئاتر عروسک ها جمشید اسماعیل خانی، تله تئاتر خانه سالمندان رکن الدین خسروی، تله تئاتر گل یاس محمود استادمحمد، از جمله کارهای مهم کارنامه کاری بقایی محسوب می شوند. نمایش اپرکات برای اولین بار از زندگی یک دختر بوکسور ایرانی بر صحنه تئاتر می گوید. یک روایت کمدی اما خطرناک، خطرناک بدین سبب که انبوهی از کرم های کود ساز خانه او را فراگرفته اند و آسایش اش را نابود ساخته اند. آپرکات از یک تلاش دخترانه حرف می زند، از دنیایی که یک زن می تواند تمام قد، گام از گام پیش کشد و قهرمانی کند. چنانکه که دختر بوکسور قصه در بخشی از اثر می گوید: «تو راند آخر، با یه آپرکات گذاشتم تو فک زندگی، الان پهن شده کف زمین، من دیگه وا می سم کنج رینگ به شمارش داور گوش می دم. یک، دو،...» و همین طور این شماره ها هستند که هر چه به ده نزدیک تر می شوند بوی برنده شدن بیشتر به مشام می رسد. این یعنی امید، یعنی روزی فرا می رسد که آنچه می خواهیم شویم، یعنی اگر بخواهیم زمانی می رسد که آرزوی ما برآورده شده باشد. آپرکات می خواد امید و لبخند را همزمان هدیه بدهد. آپرکات می خواهد از تئوری کنار زدن کرم های ذهن برای مخاطبش تصویر سازی کند و در پایان شمارش ها به ده می رسند و اینجاس که داور می گه ده، ده یعنی تموم، یعنی اونی که کف رینگ افتاده کارش ساخته ست، یعنی بچرخ تا بچرخیم روزگار ولی من سر پا می مونم. رو پا می مونم و رقص پا می رم و بالأخره مشتمو تو صورتت جا می دم. ده. آره ده. ناک اوت. در خلاصه‌ داستان نمایش آمده: تو راند آخر، با یه آپرکات گذاشتم تو فک زندگی، الان پهن شده کف زمین، من دیگه وامی‌سم کنج رینگ به شمارش داور گوش می کنه. در نمایش آپرکات با صداپیشگی منوچهر والی زاده و زهرا داونژاد، بهروز بقایی، فرشته فرشاد، عماد عابدی و فریناز صراف بازی دارند. دیگر عوامل نمایش عبارتند از: گروه طراحی لباس نگار(طراح لباس) ، ایمان میقانی و امین عارف(ساخت تیزر)، محمد ابوطالبی(دستیار کارگردان)، حسام ضخیمی(هماهنگی)، حسین قلی‎پور(مدیر صحنه)، پوریا پروین(دستیار صحنه)، نگین رضاپور(منشی صحنه)، زهرا قاسمی، مریم آزادی، ماندانا قابلی و پریسا کامیاب(عکاس)، انتخاب موسیقی از فیلم‌های عزیز میلیون‌دلاری و راکی، ایمان میقانی، سروناز امینی و پژواک سراج(گروه گرافیک و طراحی پوستر و بروشور)، هوشنگ قلی‌پور و فرزاد پذیرش(ساخت دکور)، محمدعلی ضرابی(طراح گریم) ،آزاده فروغى و رضوان فتحى پور(مجریان گریم)، کیاوش مُشکبو(مربی بوکس)، احمدرضا حجارزاده، مهدیه شاهمرادی، مهدیه صیاد و محمد بروغنی(روابط‌عمومی و امور رسانه)، نمایش آپرکات به تهیه کنندگی نشر آواژ ساعت 21 در فرهنگ سرای نیاوران روی صحنه اجرا می شود. با بهروز بقایی  درباره نقشش در نمایش آپرکات گفت وگویی انجام داده ایم.

 

شما  در دهه شصت و هفتاد هم به بازیگری و هم به کارگردانی می پرداختید. آیا هر دوی این عرصه ها همچنان برای شما جذابیت دارد؟

همیشه برای مردم کار کرده ام و در هرعرصه ای که می توانستم در خدمتشان باشم فعالیت می کنم که ممکن بود در پروژه ای بازیگر باشم و در پروژه دیگر به عنوان کارگردان. من حتی می توانم در زمینه آهنگسازی، طراحی صحنه، نقاشی و عکاسی در یک پروژه حضور داشته باشم. هیچ وقت خودم را محدود و منحصر به حرفه خاصی در تئاتر، سینما و تلویزیون نکرده ام.

 

بعد از ده سال غیبت از بازی در تئاتر دوباره با نمایش آپرکات به بازیگری پرداختید؛ این حضورتان چگونه شکل گرفت؟

به هر حال صحنه همیشه برای من جذابیت دارد و از حضور در آن لذت می برم و نقش هم نقش خوب و متفاوتی بود و علی رغم دشواری هایی که به لحاظ فیزیکی برای بازی کردن دارم این نقش را بازی کردم.

 

در نمایش آپرکات نقش یک فیلمساز به نام فرزاد را بازی می کنید. چه ویژگی هایی این شخصیت برایتان جذابیت داشت؟

این آدم  کارگردانی است که سالها در نویسندگی و کاری فعالیت دارد و در زندگی و کارش دچار چالش هایی شده است.

 

آیا فرزاد را می توانیم آدم شکسته خورده ای بدانیم؟

بیشتر آن را آدم ناموفقی می دانم که دیگر در کارش خلاقیت و نوآوری دیده نمی شود و در گذشته هم جایزه بهترین کارگردانی را از جشنواره برده است و در دوران اوجش کارگردان شاخصی محسوب می شده است.

 

بیشتر می توانیم او را آدم بدشناسی بدانیم؟

همینطور است و در کارش دچار اتفاقات غیر قابل پیش بینی شده و این امر باعث شده که نتواند موفقیت گذشته اش را داشته باشد.

 

فرزاد با توجه به حرف زدن ها و دیدگاهش بیشتر در قالب یک روشنفکر تلخ اندیش دیده می شود؟

شرایط او را تلخ کرده است و نسبت به مسائل و برخی از کنش آدم های دور و اطرافش بدبین است.

 

مشکلاتی که با همسرش دارد این تلخی را دو چندان کرده است؟

جدا از چالشی که با زنش دارد، از محل زندگیش هم چندان راحت نیست.

 

فرزاد با توجه به طیف رفتاریش بیشتر یک شخصیت خاکستری ارزیابی می شود. چقدر به این مسئله اعتقاد دارد؟

نه، من مثبت دیدم؛ زیرا آدم خوش قلب و مهربانی است و در ظاهر تلخ و جدی به نظر می رسد.

 

شما در سال هایی که بازیگر پر کاری در تئاتر و تلویزیون بودید و با کارگردان‌های صاحب نام زیادی همکاری داشتید. آیا برای خلق چنین کاراکتری در نمایش به سراغ نمونه هایی رفتید؟

چنین رویکردی به صورت جدی نداشتم؛ اما به هر حال اولین استادم بزرگمرد تئاتر رکن الدین خسروی بود که یک کارگردان درجه یک و عالی بود و همیشه تحت تاثیر منش و رفتارهای ایشان بوده ام و آموزه هایشان همواره منبع رجوع خوبی در کارم هستند.

 

بعد از ده سال غیبت از بازیگری تئاتر، فضای فعلی بازیگری را چگونه دیدید؟

البته در این سالها با تئاتر در ارتباط بودم و نمایش ها را می دیدم. فکر می کنم من نسبت به ده سال قبل تفاوت پیدا کرده ام و با کسب تجربه افق دیدم بیشتر شده است و به نظرم در کلیت تفاوت در ما هنرمندان است که در هر دهه ای تاثیرش را بر فضای کلی تئاتر و اجراها بر جا می گذارد.

 

آیا تئاتر به لحاظ کیفی روند روبه رشد داشته است؟

زیاد این رشد قابل ملاحظه نیست؛ اما نکته مهم گسترش تعداد سالن های نمایشی است که به جوان ها مجال کار کردن می دهد و این فرصت بسیار خوبی برای جوانها است تا استعدادشان را شکوفا کنند.

 

فرزاد نقشی که ایفا می کنید دچاری بیماری حرکتی و لکنت بان است. چقدر وضعیت فعلی شما با توجه به پشت سر گذاشتن دوران بیماری کمک کرد تا این موقعیت را بهتر در نمایش بازی کنید؟

برای من ایفای این نقش یک نوع یادآور دوران سخت بیماری بود و اینکه توانستم با صبر و تحمل از عواقب بیماری دور شوم و بتوانم دوباره کار کنم.

 

 

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی