نوشدارو قبل از مرگ تئاتر شهر

حادثه خیلی ساده اتفاق افتاد و از همان مدل وقایعی بود که همواره در سراسر جهان می شود انتظارش را داشت و گستره انعکاسش عمدتا در سطح همان محل باقی می ماند. با این تفاوت که اینجا تئاتر شهر است، سمبل اصلی هنر تئاتر کشور. سازه ویژه ای که از یکسو به عنوان یک میراث فرهنگی ثبت شده و از دیگر سو همه روزه میزبان اشخاص مشهور و نامدار حوزه های هنری، فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی، اقتصادی و ...  است. از همین جاست که جنسش با همه وقایعی که در گوشه گوشه کره خاکی به آن بر خورد می کنیم، متفاوت می شود.

تئاتر شهر برای مردم تهران یک نقطه خاص و بااهمیت است و کوچکترین ناهنجاری در آن، نقطه ضعف امنیتی محسوب می شود. اما چرا این اتفاق افتاد؟

 

19خرداد 1398، ساعت 19، محوطه تئاتر شهر

صدای شلیک و در ادامه آن فریاد یک جوان، نگاه همگان را به سمت خود می کشاند.

مردم به سمت حادثه هجوم می برند اما سریع تر از همه این پلیس است که دست بندش را به سوی جوان مسلح می برد و برای کاهش بار هیجانی مردم، به سرعت او را به نزدیک ترین محل یعنی ساختمان تئاتر شهر هدایت می کند!

با انتقال متهم، مردم به مرور پراکنده می شوند و پارک پس از چند دقیقه دلهره آور، به آرامش خود بر می گردد؛ هرچند از هر گذری که رد می شوی، می شود گفت و شنود و تحلیل های گروه گروه عابرانی را شنید که ماجرا را زمزمه می کنند...

در نگاه اول حادثه ختم به خیر شده و تا چند ساعت زیر تلنباران مشکلات فردی مخاطبان غرق خواهد شد مثل دهها و صدها ماجرایی از این دست که روزانه انتظار رخدادنش را می کشیم.    

هرچند خیلی زود پیش فرض ما رد شد. مگر می شود در یک نقطه حساس تهران اتفاقی بیفتد و به راحتی از کنار آن گذشت.

فقط دو سه ساعتی زمان برد تا «تیتر یک» برخی خبرگزاری ها و سایت ها تغییر کند: تیراندازی در محوطه تئاتر شهر!!!

سعید اسدی اولین کسی بود که به این خبر واکنش نشان داد. وی در گفت و گو با ایسنا گفت: درگیری امشب میان دو نفر اتفاق افتاد و یکی از آنها با اسلحه‌ای که در دست داشت شلیک کرد. این فرد با دخالت پلیس مستقر در محل خلع سلاح شد. با توجه به ازدحام شدیدی که در محوطه پیش آمده بود پلیس آنها را به داخل ساختمان تئاتر شهر آورد تا پلیس کلانتری برسد و تحویل داده شوند.

پس از این گفت و گو مرکز اطلاع‌رسانی پلیس پایتخت به منظور تنویر افکار عمومی به تشریح ماجرا پرداخت.

در اطلاعیه ای که مرکز اطلاع‌رسانی پلیس پایتخت در واکنش به حادثه، به رسانه ها و خبرگزاری ها ارسال کرد، آمده بود: عصر امروز دو جوان که یکی از آنها دارای اسلحه کلت شاه‌کش بوده است، با هم درگیر شده و تیراندازی صورت می‌گیرد.

بر اساس اطلاعات ارایه شده توسط این مرکز، این دو جوان که با هم مشکل شخصی داشتند هر دو با دخالت ماموران دستگیر و جهت انجام تحقیقات تکمیلی به کلانتری منتقل می‌شوند.

به گفته مرکز اطلاع‌رسانی پلیس پایتخت؛ جراحات فرد مصدوم نیز سطحی بوده و مشکلی برای وی ایجاد نشده است.

این خبر گرچه التیام بخش قشر وسیعی شد که در سراسر کشور دل به تحلیل های ذهنی و عامیانه داده بودند اما همچنان ذهنیت های منفی و مثبت زیادی حول این حادثه می چرخید تا اینکه رئیس پلیس پیشگیری تهران بزرگ پس از بازجویی از مظنون، موضوع را به طور کامل تشریح کرد تا بر افکار منفی و سوئی که احتمال می رفت بر این حادثه مستولی گردد، خط بطلان کشد.

سردار کیوان ظهیری در گفت‌وگو با ایسنا در این‌باره گفت: در تحقیقات اولیه مشخص شد فردی ۲۴ ساله با سلاح کلت کمری به سمت دوست ۲۶ ساله‌اش شلیک و او را مصدوم کرده است که بلافاصله نسبت به دستگیری ضارب اقدام شد و اقدامات درمانی بر روی مضروب نیز در همان محل انجام شد.

وی با اشاره به انجام تحقیقات در کلانتری جامی گفت: ضارب ادعا کرد که به خاطر فحاشی به مادرش که در قید حیات نیست، اقدام به شلیک به سمت پای چپ دوستش کرده است.

 

نبش قبر یک قصه تلخ قدیمی

با اعلام علت واقعه از سوی رئیس پلیس پیشگیری تهران بزرگ، هرچند از بار هیجانی موضوع کاسته شد، اما مرهم معجزه گری نبود چرا که در زیر این خراش به ظاهر سطحی، دمل هایی بیرون زدند که به نظر یادگار جراحات عمیق بر پیکره تئاتر شهر بودند. دمل های چرکینی که سالهاست در انتظار دارویی شفابخش، مُسکن به مُسکن زمان می خرد و این اتفاق شروعی شد برای نبش قبر یک قصه تلخ قدیمی...

نگاه تیزبین خبرنگاران، دلهره و نگرانی هنرمندان و مسئولیت پذیری مسئولان شاید زیبنده ترین کلماتی بود که  برای شروع این نبش قبر می شد از آنها مدد گرفت.

از فردای همان روز رسانه ها بمباران خبری خود را آغاز کردند و ظرف دو سه روز موجی از اخبار، گزارش ها و مصاحبه ها به این حادثه متمرکز شدندو

خبرگزاری تسنیم در مطلبی که فردای روز حادثه با عنوان « تئاتر شهر، تیراندازی و داستان‌های قدیمی» نشر داد، در شرح این درد تاکنون بی درمان تئاتر شهر از فحوای سخنان بهرامی رئیس روابط عمومی سابق تئاتر شهر، نوشت: «در ایامی که کارشناسان مرکز هنرهای نمایشی و تئاتری‌ها به‌ کرباسچی کمک می‌کردند تا در ویرانه‌های کشتارگاه تهران بنای یکی از بزرگ‌ترین فرهنگسراهای تهران را پی بریزند، شهردار وقت، مدیران تئاتر ایران را با وعده‌ کمک به تئاتر تشویق کرد تا دیوارهای نرده‌ای حریم تئاتر شهر را بردارند بدون این‌که توجه داشته باشند این اقدام چه پیامدی دارد. برداشته شدن دیوارهای نرده‌ای بود که راه را برای ورود فروشندگان مواد مخدر، معتادان و ... باز کرد.

سوختن در ورودی دکور تئاتر شهر، دزدیدن تزیینات در اصلی تئاتر شهر، کندن آجرهای قدیمی این سازه، مخدوش کردن کاشی‌های پوسته بیرونی، مشکلات بهداشتی ناشی از تجمع افراد نامرتبط با تئاتر شده است. این وضعیت زمانی بغرنج می‌رسد که میراث فرهنگی نیز در این سال‌ها با تئاتر شهر نامحرم بوده است و مهمترین حضورش انهدام سالن تابستانی تئاتر شهر، مستقر در پشت‌بام تئاتر شهر بود...»

شقایق فرشته نیز در گزارش دیگری که با عنوان «صدای ناامنی که تازه شنیده شد» در هنرآنلاین نشر داد، در وصف ورود چنین ناهنجاری هایی در تئاتر شهر نوشت: «نبود حریمی خاص برای این مجموعه ضمن اینکه از امنیت آن کاسته است اهمیت آن را نیز نازل کرده است. مسجل است که با وجود پیگیری‌های بسیار از سوی مدیران و رسانه‌‌ها از شهرداری و شورای شهر تهران، مسئولان شهری گوش شنوایی برای شنیدن درخواست‌های بانیان و حامیان هنر تئاتر ندارند چراکه لزوم و ضروت این هنر در قرن بیست و یک در کشوری که ادعای فرهنگ و هنر دارد چندان که نه، اصلا حائز اهمیت نبوده و نیست. محوطه مجموعه تئاترشهر که زمانی محلی برای دورهمی اهالی فرهنگ و هنر بود، رفته رفته‌ مکانی برای فروشندگان مواد مخدر و کارتن خواب‌ها شده و اراذل و اوباش به دادوستدهای نامرتبط با فضای یک مجموعه فرهنگی مشغول شده‌اند.

از زمان بازگشایی ایستگاه مترو در مقابل تئاتر شهر هم که باز هم اهالی تئاتر نسبت به آن واکنش منفی داشتند با وجود قول مدیران شهری برای اینکه این محوطه تبدیل به بساط فروشندگان دورگرد نشود، این روزها شاهد هستیم که به بازار روز و محلی برای کسب و کار دستفروشان تبدیل شد. اما همه گلایه‌ها که هر از چندگاهی به نحوی در رسانه‌ها مطرح می‌شد عصر روز یکشنبه وارد فاز جدیدی شد زیرا این مکان فرهنگی و تاریخی شاهد هفت‌تیرکشی دو جوان، به دلیل اختلافات ناموسی شد...».

سید محمد طباطبایی حسینی یکی از دیگر هنردوستانی بود که در یادداشتی با عنوان «معظلی که برای مدیریت شهری اولویت نیست» به ماجرا واکنش نشان داد. در بخشی از یادداشت چالشی او آمده است: « ... مشکل نامناسب بودن فضای اطراف تئاتر شهر و آسیب‌های ناشی از آن گویی غولی است که کمرش را به خاک مالیدن ممکن نیست یا گره‌ای کور که باز کردنش چنان سخت است که هیچکس را حوصله آن نباشد. حال آنکه نه غولی چنان بزرگ است و نه گره‌ای چنین کور. مشکلات محوطه بیرونی تئاترشهر یک معضل است که دو وجه دارد؛ یکی وجه اجتماعی و دیگری جنبه شهری که برای هر دو وجه چاره‌هایی هست که متخصصان هر حوزه بهتر بر آن واقف هستند...».

این گزارش ها که در فاصله یکی دو روز پس از حادثه به رشته تحریر در آمدند، در کنار صدها یادداشت، گزارش و مصاحبه‌ای که با مرور سالها اعتراض به ناامنی در تئاتر شهر می توان جستجو کرد، نشان می دهد که دغدغه تلفیق حریم تئاتر شهر و پارک دانشجو معظلی عمیق و نگران کننده است.

اما چرا با وجود این عمق حساسیت، با هر حادثه ای، به درمان مقطعی اکتفا می شود؟ آیا به قول سید محمد طباطبایی حسینی، باید آن را چنان غولی دانست که کمرش را به خاک مالیدن ممکن نیست یا مسئولان بدان اهمیتی نمی دهند؟

شاید هم باید توپ در زمین مسئولان تئاتری انداخت و عدم اطلاع رسانی وضعیت از سوی آنها را علت بروز این حادثه دانست.

 

 چرا تاکنون ناامنی در تئاتر شهر اولویت نداشته است؟

برای پاسخ به این سوال نیازی به گفت و گو با مسئولان نبود چرا که در این چند روز، رسانه ها به حدکافی در این خصوص کنکاش نموده اند و از کنار هم قرار دادن آنها می شود تا حد زیادی به نتیجه دلخواه رسید.

سعید اسدی مدیر تئاتر شهر اولین کسی بود که به این سوال واکنش نشان داد. وی گفت: از یکی دو ماه گذشته در نامه‌نگاری‌های مختلفی که با مسئولان ذیربط انجام دادیم، اعلام هشدار کرده بودیم که وضعیت امنیتی اطراف تئاتر شهر نگران کننده است چون با سلاح سرد و نزاع خیابانی و حضور افرادی که شأنیتی با این مجموعه فرهنگی ندارند و به طور سازماندهی در اینجا اقامت دارند، روبرو هستیم. حتی از طرف اداره کل هم پیگیری شده بود تا اقدامات لازم انجام شود. علاوه بر این در پیگیری‌های تلفنی و حضوری هم نگرانی‌ها ابلاغ شده بود و امیدوار بودیم تمام کسانی که دست‌اندرکار رعایت امنیت در مکان‌های عمومی هستند اقدامی کنند اما متأسفانه اتفاقی نیفتاده و الان متأسفانه فضای اطراف تئاتر شهر اصلاً برای مخاطبان هنرمندان و کارمندان تئاتر شهر امن نیست.

در کنار اسدی، مدیران اسبق تئاتر شهر نیز پای میدان آمدند و از هشدارهای خود به سازمان های ذیربط در خصوص اینگونه حوادث پرده برداشتند.

حسین پارسایی در گفت و گو با هنر آنلاین در این خصوص گفت: متاسفم از اینکه هر وقت هر کدام از عزیزان علاقمند، مسئول و دلسوز خانواده و صنف تئاتر خواستند درباره تئاترشهر بگویند نه تنها گوش شنوایی نبوده بلکه همه ما را متهم به این کردند که می‌خواهید حصاری را به دور تئاترشهر بکشید. حصار زمانی معنا پیدا می‌کند که ما احساس کنیم قادر نیستیم آن مجموعه را مدیریت کنیم. فضای بیرونی مجموعه تئاترشهر تحت کنترل و مدیریت نیست و هر آدمی در آن آمدوشد می‌کند و محل رفت و آمد خلافکارانی شده که هر لحظه ممکن است از جیب‌شان سلاح سرد یا گرمی در آورند و این مسئله زیبنده مجموعه تئاترشهر و شرایط فرهنگی ما نیست و باید به همه بر بخورد.

وی افزود: صدای ناامنی اطراف مجموعه تئاترشهر از بیست سال پیش تاکنون بارها شنیده شده و پژواک آن به گوش مسئولان رسیده و این چند شلیک اخیر شاید تلنگری باشد بر اینکه اگر این بار اقدام نشود شاید خسارات جبران ناپذیری به وجود آید.

مهرداد رایانی از دیگر مدیران سابق تئارت شهر است و تحصن هنرمندان تئاتر به خاطر مترو یکی از خاطرات دوران حضور او در این مسند محسوب می شود، در گفت و گو با هنر آنلاین از توافق نامه ای گفت که سالها پیش به منظور ایجاد حائلی میان محدوده تئاتر شهر و پارک دانشجو مد نظر بود. وی گفت: پس از بازسازی مجموعه و درست همزمان با شکل‌گیری بحران مترو تحصن اهالی تئاتر، با آقای مسجدجامعی در شورای شهر تهران وارد رایزنی شدم. اتفاقاً در همان زمان طی جلسه‌ای که با حضور من، آقایان ایرج راد و عزت الله انتظامی با آقایان مسجد جامعی و محسن هاشمی شکل گرفت، صورتجلسه‌ای نوشته شد که اکنون نیز در مجموعه تئاترشهر موجود است. طی آن صورتجلسه اطلاق نام تئاترشهر بر ایستگاه مترو این منطقه تصویب شد و همچنین طی آن با تاکید شفاهی آقایان مسجدجامعی و هاشمی قرار بر این شد حریم این مجموعه نیز درست شود.

پریسا مقتدی یکی دیگر از مدیران پیشین مجموعه تئاتر شهر از مراوده با مسئولان شهرداری برای پی ریزی یک راه حل منطقی و مناسب در دوران مدیریت خود گفت.

وی افزود: من نیز مانند دیگر مدیران این مجموعه با مسئله ناامنی تئاترشهر مواجه شدم و حتی حالت نگران‌کننده این موضوع در زمان مدیریتم در این مجموعه اوج گرفت. در آن زمان بر تعداد دستفروشان بالاخص در ایام شب‌های عید افزوده و محدوده تئاترشهر مملو از این افراد شد. بخش ناامن و نگران‌کننده این جریان در ساعات نامعمول بود که مخاطره‌ای برای رفت‌وآمد همکاران، هنرمندان و تماشاگران ایجاد کرده و منجر به مشکلاتی شده بود که در این راستا با سازمان زیباسازی شهر تهران و شهرداری منطقه 11 مکاتبات و نامه‌نگاری‌هایی داشتم. خوشبختانه در آن زمان آقای عیسی علیزاده مدیرعامل سازمان زیباسازی شهر تهران از هنردوستان و تماشاگران حرفه‌ای تئاتر بود و خود موافق پیگیری و ایجاد حریمی برای این مجموعه فرهنگی هنری بود. اما متاسفانه در خلال این پیگیری‌ها محل خدمت آقای علیزاده تغییر کرد و جایگزین دیگری برای او در نظر گرفته شد.

وی ادامه داد: با این حال پیگیری این موضوع از طریق آقای مسجد جامعی که او نیز موافق محصور کردن این مجموعه بود ادامه داشت و مکاتباتی در این خصوص صورت گرفت اما شهرداری بر این اعتقاد بود که چون حصار دور پارک‌ها برداشته شده و تئاترشهر نیز در دل پارک دانشجوست، شرایط مساعدی وجود ندارد که دوباره برای آن حصاری در نظر گرفته شود.

مقتدی همچنین از نگرانی ها در دوران شریعتی نیز گفت و تاکید کرد: در زمان مدیریت پیمان شریعتی نیز پیگیری‌ها، مکاتبات، پیشنهادها و جلساتی در این خصوص انجام شد اما این پروژه همچنان به سرانجام نرسیده است.

 

 واکنش ها به درگیری تئاتر شهر بالا گرفت

صحبت های مدیران تئاتر شهر در دوره های گذشته و اکنون نشان داد که دغدغه ناامنی در محدوده تئاتر شهر همواره به عنوان یک موضوع مهم مدنظر بوده، اما مراودات با سازمان های مرتبط سرانجام منطقی نداشته است. همین مسئله شاید اصلی ترین دلیل برای وقوع موجی است که پس از بروز حادثه تیراندازی در میان هنرمندان رخ نمود.

شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی در خصوص این اتفاق به خبرگزاری فارس گفت: اتفاقی که در اطراف تئاتر شهر با تیراندازی افتاد خود باعث شد تا بیشتر به حل این معضل و اقدام همزمان چند نهاد تمرکز کنیم.

وی با اشاره به اینکه نگهداری و بهره برداری از ساختمان و بنای تئاتر شهر وظیفه اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، اما هویت شهری و برقراری امنیت آن با نیروی انتظامی و نهادهای حوزه اجتماعی است و همه باید با هم این مسئولیت را به دوش بکشند و کمک کنند تا محیط پیرامون این مجموعه پالایش شود، تصریح کرد: گذشته تاکنون با اعضای شورای شهر، نمایندگان مجلس، نیروی انتظامی و مدیران شهری زیاد جلسه داشتیم در همین چند روز گذشته هم جلساتی برگزار کردیم، خوشبختانه همه نهادهای مرتبط در این موضوع نگرانی و دغدغه دارند.

کرمی از نامه مکتوب سعید اسدی اخیرا به شورای شهر درباره محیط پیرامون تئاتر شهر گفت و اضافه کرد: دیروز هم ما جلسه خوبی با نیروی انتظامی داشتیم. مقرر شد که اکیپ‌های نیروی انتظامی در اطراف تئاتر شهر بیشتر شوند و از تجمع‌ پاتوق‌های خاص در این مکان خودداری شود. گفت‌گویی هم با شورای شهر داشتیم و قرار شد طرح پهنه رودکی دنبال شود.

خانه تئاتر نیز در واکنش به این حادثه، نامه‌ای انتقادی به پرویز حناچی، شهردار تهران نوشت و در آن خواستار مقابله با وضعیت شکل گرفته در منطقه فرهنگی رودکی شد.

در این نامه سرگشاده که با عنوان « امنیت را به تئاترشهرِ پایتخت بازگردانید» در رسانه های مختلف انتشار یافت، آمده است:

«بی‌اغراق، فرهنگی‌ترین مکانِ هر شهر، تئاترشهرِ آن‌ به حساب می‌آید.

ما خانواده‌ تئاتر از شما مسؤلانِ محترم سؤال می‌کنیم که آیا تا به حال از تئاترشهر (قلبِ تپنده‌ تئاتر پایتخت) دیداری داشته‌اید؟ آیا از وضعیتِ محوطه‌ی تئاترشهر خبر دارید که این ماه‌ها با حضورِ چهره‌های نامرتبط با فضای فرهنگی این مجموعه‌ هنری در پیاده‌رو، و اراذل و اوباش در محوطه‌ی اطرافِ آن چه چهره‌ای به خود گرفته است؟ آیا تئاترشهرِ فعلی معرفِ فرهنگی‌ترین مکان این کلان‌شهر است؟ آیا دستفروشان در برابرِ ساختمانِ موزه‌ی هنرهای معاصر، حوزه‌ی هنری، فرهنگستان هنر، کتابخانه‌ی ملی، مجلس شورای اسلامی و بسیاری از اماکنِ تفریحی و ادبیِ دیگر حقِ سدِ معبر و پهن کردن بساط‌هایشان را دارند؟ چرا این‌قدر نسبت به تئاترشهر بی‌مهر و بی‌تفاوت شده‌اید؟

روز یک‌شنبه ۱۳۹۸/۳/۱۹ در محوطه‌ تئاترشهر تهران، در نزاع میانِ دونفر، یکی دیگری را با اسلحه‌ی گرم هدف قرار داده است.

آقای شهردار و مسؤلان محترمِ شورای شهرِ تهران این خانه دیگر امن نیست!

نامهربانی و‌ عدمِ توجه به خواسته‌های معمولِ خانواده‌ی تئاتر، زیباترین و فرهنگی‌ترین مکانِ این شهر را به زشت‌ترین  نقطه‌ آن بدل کرده است.

ما با داشته‌هایمان چه کرده‌ایم؟ اگر دیروز اقدام کرده بودیم، امروز با چنین فاجعه‌ای مواجه نبودیم.

از شما بزرگواران خواستاریم در اسرعِ وقت، تأترشهر را به حال‌ و هوای سابقِ آن بازگردانده و همه‌ دست‌‌فروشان را برای همیشه به نقطه‌ مناسب‌تری انتقال دهید. ما در برابرِ آرامش و امنیتِ  کارکنان این مجموعه، هنرمندان و شهروندانِ عزیز مسئولیم».

پس از انتشار این نامه، ایرج راد رئیس هیئت مدیره خانه تئاتر در گفت و گوی که در سایت خبری سینما سینما منتشر شد، بار دیگر بر ارائه راه حل برای مشکل تئاتر شهر تاکید کرد.

وی گفت: همانطور که در خیلی از مکان‌ها از نظر جایگاهی که دارند اجازه ورود افرادی از این دست داده نمی‌شود، تئاتر شهر هم باید به همین صورت باشد. آیا مثلا جلوی وزارتخانه مگر اجازه دست‌فروشی می‌دهند؟ یا مگر کسی در پیاده‌روی جلوی دانشگاه تهران بساط خرید و فروش راه می‌اندازد؟ حتی برای فروش کتاب هم در سوی دیگر خیابان بساط می‌کنند نه درست جلوی در دانشگاه.

وی افزود: تمام اینها در کنار هم باعث شده هنرمندان امنیتی را که می‌خواهند، نداشته باشند. ما در حقیقت خواهان فضای امنی هستیم که اهالی هنر بتوانند با احساس آرامش و امنیت رفت و آمد کنند.

ایرج راد با تاکید بر این نکته که مسائلی از این قبیل در شان تئاتر شهر نیست، اضافه می‌کند: منظورم از امنیت حفظ حرمت چنین مکان‌هایی است. وقتی بی‌حرمتی می‌شود و افراد ناباب از معتاد گرفته تا کسانی که هر خطایی انجام می‌دهند و حتی اسلحه می‌کشند، حرمت تئاتر شهر از بین می‌رود.

شهرام گیل آبادی مدیرعامل خانه تئاتر دیگر هنرمندی بود که به این حادثه واکنش نشان داد. وی که به عنوان کارگردان نمایش «عاشقانه های خیابان» در نشست خبری این نمایش صحبت می کرد، به خبرنگاران گفت: از اتفاق تئاتر شهر نگرانم. تئاتر شهر را باید از بی تدبیری آزاد کرد. متاسفم تئاتر شهر که نماد نمایش در ایران است به جولانگاه بی‌تدبیری تبدیل شده است. این بی‌تدبیری تا جایی ادامه پیدا کرده که تیراندازی می‌شود و عوامل به وجود آمدن این اتفاق به داخل تئاتر شهر می‌روند و تعدادی آدم هم سعی می‌کنند در تئاتر شهر را بشکنند. این اتفاقات قابل پذیرش نیست. بحث مدیریت تئاتر شهر نیست. چندین دستگاه در به وجود آمدن این مشکل دخیل هستند و امیدوارم هر کسی مسئول آن است به سرعت اقدامی برای این امر انجام دهد. تئاتر شهر نمی‌تواند این قدر مورد هجهه قرار بگیرد و مورد حمایت نباشد. متاسفانه بی‌تدبیری و عدم برنامه‌ریزی اجتماعی ما را به روزی کشانده که دیگر آن را نتوانیم جمع کنیم.

 

 ورود مسئولان و متولیان امر به حادثه تئاتر شهر

پس از انعکاس موج انتقادات هنرمندان به حادثه تیراندازی، تئاتر شهر میزبان مسئولان شد.

نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی به نظر از اولین کسانی بود که پس از پلیس، به ماجرای تئاتر شهر ورود کردند و به رایزنی و کنکاش در مسیر ارائه یک راهکار برای حل مشکل پرداخت.

به گزارشی که  واحد ارتباطات، آموزش و پژوهش مجموعه تئاترشهر آن را مخابره کرد، طیبه سیاوشی نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی یک روز پس از حادثه تیراندازی در محوطه این مجموعه همراه با سعید اسدی مدیر مجموعه تئاتر شهر از نزدیک در جریان برخی از معضلات و نابسامانی محیط پیرامونی مجموعه تئاتر شهر قرار گرفت.

وی پس از استماع اقدامات انجام شده در جهت انعکاس، پیگیری و استمداد خواهی مجموعه تئاتر از نهادهای ذیربط با ابراز تاسف از شرایط پیش آمده در محوطه مجموعه تئاتر شهر گفت: باید تلاش های لازم صورت گیرد که آسیب های اجتماعی محوطه تئاتر شهر شناسایی شده و در نهایت یا طرح حصارکشی تئاتر شهر که از دهه ۸۰ مطرح بوده اجرایی شود و یا طرح موسوم به «پهنه رودکی» بتواند مباحث فرهنگی این منطقه مهم را پوشش دهد. به اعتقاد من هرچه اتفاقات فرهنگی هنری حول ۲ ساختمان تالار وحدت و مجموعه تئاتر شهربا مساعدت شهرداری تهران بیشتر باشد مسلماً ما شاهد آسیب‌های کمتری در این منطقه خواهیم بود.

سیاوشی با اشاره به نحوه ارائه گزارش این بازدید در جلسات کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: به طور حتم ما در ابتدای جلساتمان در کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی تمامی وقایعی مرتبط با حوزه فرهنگ و هنر را بررسی و درباره هریک از آنها مباحثی مطرح خواهد شد. بنابراین تا اوایل هفته بعد من نتایج این دیدار را به همکاران کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ارائه خواهم داد تا سایر دوستان در جریان موضوعات قرار بگیرند.

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از صحبت های خود تصریح کرد: همه ما باید نهایت تلاش خود را انجام دهیم تا مشکلات پیرامونی مجموعه تئاترشهر با همت همه مسئولان دستگاه های ذی ربط مرتفع و ما هرچه زودتر شاهد ساماندهی این مجموعه باشیم. به هر حال این انگیزه به طور کامل وجود دارد که در این حوزه جلسات متعددی در حوزه ساماندهی و کاهش آسیب های اجتماعی این مجموعه هنری مهم تئاتری برگزار شود.

پیگیری های رسانه ای و در کنار نامه ها و اعتراضات هنرمندان تئاتر باعث شد، که اعضای شورای شهر تهران نیز به حادثه واکنش نشان دهند.

حجت نظری عضو کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران اولین کسی بود که در شورای شهر به این حادثه واکنش نشان داد.

وی در گفت و گو با خبرگزاری مهر گفت: اینکه درگیری با چه انگیزه‌ای رخ داده و متهم چطور اسلحه همراه داشته و … از جمله مواردی است که دستگاه‌های قانونی باید به آن رسیدگی کنند، اما آنچه که به نظرم لازم است مدیریت شهری نیز با همکاری پلیس و دیگر ارگان‌ها به آن ورود کند، وضعیت نامناسب اطراف مجموعه تئاتر شهر و چهارراه ولیعصر است. متأسفانه این فضا در انبوه دستفروشانی قرار گرفته که هم تردد را برای شهروندان دیگر دشوار کرده، هم ازدحام جمعیتش بستری برای کیف‌قاپی و جرایم خرد فراهم کرده و هم یک محیط فرهنگی و هنری را که نماد تئاتر کشور به حساب می‌آید تحت تأثیر خود قرارداده که نزاع شب گذشته تنها یک مورد آن است.

او که به‌عنوان واضع مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی‌کانون مطرح است، ادامه داد: صادقانه باید بگویم که نمی‌دانم آیا اراده‌ای برای ساماندهی وضعیت کنونی اطراف این مجموعه فرهنگی، هنری وجود دارد یا خیر، اما ما در شورای شهر برای اجرای مصوبه ساماندهی مشاغل سیار و بی‌کانون جدی هستیم.

محمد جواد حق شناس رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران نیز در واکنش به این حادثه این گونه به ایسنا گفت: انتظار می‌رفت پس از انقلاب با توجه به اینکه انقلاب ما انقلاب فرهنگی بود رویکرد بهتری نسبت به این بناها اتخاذ شود و نقش هنر به ویژه تئاتر در انتقال پیام‌های انقلاب جدی دنبال شود و این مراکز را به مراکز هنری جدی شهر تهران تبدیل کنیم.

حق‌شناس اضافه کرد: متأسفانه امروز شاهد شکل‌گیری محدوده‌ای برای حضور گروه‌هایی هستیم که درگیر انواع آسیب‌های اجتماعی هستند. بی‌تردید اداره این فضا در اطراف یک مرکز هنری به شکل مافیایی توسط عده‌ای، حال تحت عنوان دستفروش پذیرفته نیست. لذا در این حوزه شاهد کم‌کاری نهادهای امنیت شهری بوده‌ایم که باید برای این کم کاری پاسخگوی افکار عمومی باشند. قطعاً باید از حضور افرادی که شانیتی با این فضا ندارند جلوگیری می‌شد تا محیط امن برای هنرمندان و مخاطبان این بنای ارزشمند ایجاد شود چون این بنا در حقیقت قلب تپنده تئاتر ایران محسوب می‌شود.

وی اضافه کرد:  نگاه بی مهرانه به این ساختمان تا به امروز وجود داشته که می‌توان نمود آن را در حوزه‌های مختلفی همچون عدم توجه به امنیت و نظم و محدوده، ساخت بناهایی با نیت تقابل با این بنا و یا حتی بازگشایی درب مترو مشاهده کرد. امروز باید رویکرد به این قلب تپنده تئاتر ایران تغییر کند و امنیت را به این محدوده با مقابله آسیب های اجتماعی اطراف آن بازگرداند. امیدوارم روزی نرسد که این بی‌تدبیری‌ها نسبت به این مرکز تئاتر ایران موجب شود قلب تئاتر ایران از تپش بازبایستد.

ویزر فرهنگ و ارشادی اسلامی نیز ار دیگر مسئولانی بود که دو روز بعد از حادثه تیراندازی به تئاتر شهر آمد و از نزدیک به بررسی اوضاع پرداخت.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دیدار کوتاهی که از تئاتر شهر به عمل آورد با شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی و سعید اسدی مدیر مجموعه تئاتر شهر نیز دیدار کرده و در جریان تازه‌ترین اقدامات پیرامون اتفاقات اخیر محیط پیرامونی تئاتر شهر که طی روزهای گذشته موجب بروز مشکلات و حاشیه‌هایی شده بود، قرار گرفت.

 

 اولین مُسکن تزریق شد

ورود مسئولان به حادثه تیراندازی باعث شد تا مجریان طرح های اجتماعی به سرعت وارد عمل شوند و ظرف دوسه روز وعده ها را به عمل تبدیل سازند.

درست یک روز پس از این حادثه کلیه دستفروشان منطقه چهارراه ولیعصر ناپدید شدند و نصرالله آبادیان نیز از اجرای طرح انضباط شهری پیرامون تئاتر شهر، خیابان ولی عصر و پارک دانشجو از هفته آینده خبر داد و گفت: در اجرای این طرح که با هدف رفع معضلات بساط گستری خیابان ولی عصر(عج) و تئاتر شهر انجام خواهد شد تمام نهادهای مسئول از جمله نیروی انتظامی‌، یگان حفاظت شهرداری تهران‌، شرکت حریم‌بان و شهربان، معاونت خدمات شهری و شهرداری منطقه 11 همکاری می‌کنند.

 

نوشدارو قبل از مرگ تئاتر شهر:  تکرار مکررات یا طرح دائمی!

حادثه تیراندازی در تئاتر شهر، اعتراضات هنرمندان تئاتر، حمایت چشم گیر و قابل ستایش رسانه ها و در کنار همه آنها تصمیم گیری سریع مسئولان ذیربط باعث شد تا خیلی سریع شاهد تحول در امنیت تئاتر شهر باشیم. اما سوال اینجاست که آیا این «نوشداروی قبل از مرگ تئاتر شهر» را نیز باید پادزهری مقطعی برای این درد به نظر صعب العلاج بدانیم یا شفابخشی دائمی؟

این سوال مهمترین مسئله است که با طرح های دائمی آبش از یک جوی نمی رود و نیازمند بررسی های عمیق، کارشناسانه و میدانی متعدد است.

اینکه باید تئاتر شهر را با حصاری جدا کنیم یا خیر، آیا آموزش فرهنگ احترام به یک محیط فرهنگی ملی را به عنوان یک زیرساخت مدنظر قرار دهیم یا با حذف دستفروشان می توان به نتیجه دلخواه رسیدو...  بی شک نیازمند بررسی های کارشناسانه و تخصصی است و همه مسئولان ذیربط را به یاری می طلبد.

به راستی، مرهم این درد چیست؟

برای یافتن پاسخ، گذری بر دیدگاههای مطرح شده از سوی هنرمندان و مسئولان در روزهای اخیر و حتی سالیان گذشته کردم و موشکافانه نظرها را بررسی کردم. دیدگاه های مختلفی مطرح شده است و هرکس از منظری راه حلی پیشنهاد داده است. هرچند در میان همه این طرح ها، به نظر می رسد طرح شهرام کرمی مدیرکل هنرهای نمایشی را باید با دیدی عمیق تر نگریست.

او که هم در حوزه هنر چهره شناخته شده ای است و هم در حوزه مدیریت سوابق خوبی از خود به جای گذارده، در این خصوص تمرکز بر ایده گذر هنر را بهترین گزینه می دادند و معتقد است: «اگر طرح پهنه رودکی که شهرداری سال‌هاست آن را مطرح کرده، اجرایی شود خیلی از این مشکلات رفع خواهد شد».

طرح گذر هنر یا «تالار تا تالار» یا «پهنه رودکی» همان طرحی است که از اوایل دهه 80 با تدبیر احمد مسجد جامعی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد(1379-1384) مورد توجه قرار گرفت.

براساس این طرح قرار بود تئاتر شهر که مرکز تئاتری کشور است و سابقه کافه شهرداری را نیز دارد به تالار وحدت وصل می شود و مسیر این دو تالار که در خود آثار تاریخی همچون انجمن حکمت، انجمن خوشنویسان، خانه وارطان، نگارخانه شیث،  تالار فرهنگ و ... را جای داده، سنگفرش شده و محلی برای جمع هنردوستان و علاقمندان به تئاتر و موسیقی و هنرهای دیگر شود.

ماحصل چنین پهنه ای، بی تردید با خود حذف ناهنجاری ها و گروههای غیر مرتبط، افزایش امنیت، حفظ و تکریم حریم هنری کشور و ... را نیز به همراه دارد. موضوعی که به نظر متولیان امر می توانند به عنوان یک ایده خاص بدان تمرکز کنند.

باید منتظر ماند و دید سرانجام امنیت تئاتر شهر چه خواهد شد؟