گزارش نخستین جشن ادبیات نمایشی کانون نمایشنامه‌نویسان خانه تئاتر
محمد ابراهیمیان، فرامرز طالبی، محمود دولت‌آبادی، اکبر رادی، حکیم‌رابط، ایرج راد و عزت‌الله انتظامی به ترتیب بر صحنه می‌آیند و هر یک جایزه‌ای را اعلام و اعطاء می‌کند.
زهرا شایان‌فر:
نخستین جشن ادبیات نمایشی کانون نمایشنامه‌نویسان خانه تئاتر روز 26 شهریور ماه در تالار وحدت و با شرکت جمعی از مسئولان، هنرمندان و علاقه‌مندان به تئاتر برگزار شد.
این جا همه هستند. صاحبان قلم و اندیشه و فلسفه، به همراه خبرنگاران و عکاسان که مترصد خبری تازه و تصویری ناب از مجموعه مشاهیریند که اغلب به سختی در کنار هم جمع می‌شوند. همه آن چه اتفاق خواهد افتاد چون رازی بزرگ حفظ شده است.
صدای تلاوت قرآن سکوت خاصی را در فضا مستولی می‌کند و سرانجام هیاهوی برخواستن به احترام سرود جمهوری اسلامی ایران بر التهاب منتظران می‌افزاید.
نخستین ردیف صندلی‌های تالار را سرشناس‌ترین‌ها پر کرده‌اند. دکتر ایمانی، دکتر نشان، در کنار انتظامی، سمندریان، رادی، راد و دیگران، مجری از پیام سیدمحمد خاتمی می‌گوید که دعوت شده بوده است و اینک تابش آن را قرائت خواهد کرد.
پیام سیدمحمد خاتمی
تابش چنین می‌خواند: به نام خدای زیبایی و مهربانی
از عشق، واژه‌ای زیباتر و دلنوازتر کجا سراغ دارید؟ عشقی که از ازل از پرتو حسن یار تجلی و همه عالم به آتش خود گرم و روشن کرد و شگفتا که دیده فرشتگان تاب دیدن نداشت و جان آدمی بود که در غیرت حق پذیرای آن شد و هنر تجلی گاه این کیمیای هستی است و هنرمند، صاحب جان آتش گرفته‌ای که فراتر از عقل و تدبیر و حساب‌گری مس وجود فسرده در زمستان بیداد و نامردمی و فقر و جهل آدمی را به زر آزادی و آزادگی و رهایی و دوست داشتن مبدل می‌کند. در میان همه شاخه‌های شعبه‌های هنر، هنرهای نمایشی جایگاهی والا دارند و با روی آن بیش از هر چیز بر عهده جان آفریننده هنرمندی است که زنده و بی‌واسطه تصویرگر واقعیت یا فراخواننده به آن یا بیدارگر وجدان خیرخواه و زیبایی‌پسند بشر به آن چیزی است که باید باشد. ناگفته پیداست که ادبیات نمایشی که جان مایه این هنر است جایگاهی والا و بی‌بدیل دارد و شاید بتوان گفت که در این ساحت اگر کاستی هست از توان و شایستگی انبوهی از هنرمندان آگاه، خلاق و مظلوم و شکیبای هنرهای نمایشی که در ادبیات نمایشی است یعنی آن چه که در عین پیچیدگی و تو در تویی باید روان برانگیزاننده باشد و نیز وفادار به سرمایه‌های بزرگ دینی، ملی، فرهنگی و تاریخی ملت بزرگوار ما و در عین حال دارای نگاهی نو به آینده‌ای که از دل امروز برخواهد آمد و چند و چون در گرو بیداری اندیشیدن، خواستن و توانستن نسل نوپایی است که گل‌های دلنواز و روح‌پرور بوستان سرنوشت امروز مایند و خدا کند که از گزند طوفان‌های درون و بیرون مصون بمانند. نخستین دوره انتخابات آثار برگزیده ادبیات نمایشی را که گامی در اعتلای این مهم است بزرگ می‌داریم و همت والای برگزار کنندگان آن را می‌ستاییم.
اشتیاق داشتم که به عنوان یک دوستدار هنر در جمع عزیزان باشم ولی تقدیر این توفیق را از من گرفت بدین وسیله از روح بالا و جان عذرپذیر هنرمندان و برگزار کنندگان جشنواره از این بی‌توفیقی پوزش می‌طلبم و دست همه عزیزان را صمیمانه می‌فشارم را پایان بخش مبارک سخن خود می‌کنم که: از صدای سخن عشق ندیدم خوش‌تر یادگاری که در این گنبد دوار بماند، شاد و سرفراز باشید.
پس از کلیپ کوتاهی که از فعالیت‌های انجام شده کانون نمایشنامه‌نویسان؛ تقسیم نمایشنامه‌ها، نشست‌های پژوهشی، آماده‌سازی دعوت نامه‌ها و مطالب بولتن و ...، دکتر ایمانی، معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بر صحنه می‌رود تا ضمن خسته نباشید به همه آن‌ها که در این حرکت بزرگ، با دقت و وسواس اولین حرکت را شکل داده‌اند و و امیدواری از استحکام آن به امید استمرار، پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را قرائت کند.
پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
صفارهرندی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی کوتاه می‌گوید:
جای بسی خرسندی است که برای نخستین بار در تاریخ هنرهای نمایشی کشورمان چنین جشن بزرگی به پاسداشت و حرمت اهل قلم در گسترده بنیانی‌ترین بخش تئاتر یعنی ادبیات نمایشی برگزار می‌شود.
بی‌تردید آثار مثبت چنین حرکتی در ادامه مسیر تئاتر ایران، زمانی نمایان‌تر خواهد شد که ادبیات نمایشی ایرانی بیش از پیش از ادبیات باشکوه و غنی این سرزمین که ریشه در آموزه‌ها و شگردهای دینی، اخلاقی و عرفانی دارد بهره برده و اندیشه‌های بزرگان هنر، ادب و فلسفه این مرز و بوم را دستمایه آفرینش آثاری بدیع و بی‌بدیل قرار دهد.
این گونه است که می‌توان به تئاتر به عنوان هنری فرهنگ‌ساز اتکا کرد و به حق از هنرمندان این عرصه انتظار داشت که با رویکرد عمیق به فرهنگ بومی، همچنان که مخاطبان خود را در این جغرافیای پهناور مجذوب هنر خود می‌سازند، معرف فرهنگ پر افتخار جمهوری اسلامی ایران در فراسوی مرزها باشند.
اینجانب ضمن آرزوی توفیق برای برگزار کنندگان این حرکت فرهنگی و هنری و عرض تبریک به برگزیدگان این دوره امیدوارم در آینده شاهد شکوفایی و رونق هر چه بیشتر هنر نمایشنامه‌نویسی که به حق یکی از پشتوانه‌های اساسی هنر نمایش است باشیم و با تولید آثار بدیع فرهنگی، متکی به فرهنگ بومی مسیر حرکت تئاتر در کشور بیش از پیش همسوتر و منطبق‌تر با ارزش‌های والای ملی و اعتقادی و باورهای بنیادین مردم مسلمان این مرز و بوم تداوم یابد.
ترجمه و نخستین جایزه جشن
حمید سمندریان بر صحنه می‌رود تا جایزه بهترین نمایشنامه ترجمه شده را بواسطه نوع زبان و ماندگاری به یدالله آقاعباسی و بهزاد قادری تقدیم کند. ”مرد یخین می‌آید” نوشته یوجین اونیل.
گزارش دبیر همایش
بهزاد فراهانی دبیر همایش ادبیات نمایشی گزارشی از فعالیت یک ساله کانون در روند برگزاری جشن ارائه می‌دهد:«سال گذشته طرح این جشن و اعطاء جایزه ادبیات نمایشی ارائه شد و با پذیرش و حمایت دکتر ایمانی‌خوشخو و تشکیل هیئت موسس آغاز به کار کرد.»
وی ادامه می‌دهد:«استادحکیم‌رابط، شادروان، امینی و دکتر نشان، آقای عباسی و دیگران آیین نامه‌ای شکل گرفت که بر مبنای آن هر پارسی‌نویسی، در هر جای جهان می‌توانست در این مسابقه شرکت کند.»
این نویسنده و کارگردان با گلایه از عدم یاری تلویزیون در اعلام فراخوان مسابقه ادبیات نمایشی می‌گوید:«با این که بسیاری از استان‌های کشور از اعلام فراخوان مطلع نشده بودند 400 اثر به دست ما رسید. نمایشنامه‌های تهران از نظر تعداد دو برابر آثار شهرستان‌ها بود.»
وی روند داوری آثار را طی سه مرحله شرح می‌دهد:«در نخستین مرحله 100 اثر که رتبه بیشتر از پنجاه به دست آورده بودند انتخاب شدند و سه داور بزرگ دیگر بر رتبه بندی آثار نظارت کرده‌اند، حکیم‌رابط، شادروان و کامکاری.»
در مرحله دوم 30 اثر انتخاب شدند با توجه به این که آثار ترجمه به وسیله هیئتی جدا بررسی شد و مرحله پایانی با داورانی چون حکیم‌رابط، راستکار، والی، سمندریان و دریابندری برگزیدگان نهایی انتخاب شدند.
فراهانی با بیان این جمله که”چهل سال کار هنری‌ام را گرو می‌گذارم اگر حقی از کسی ضایع شده باشد” از همه آن‌ها که در این مسیر کانون نمایشنامه‌نویسان را همراهی کرده‌اند سپاسگذاری می‌کند و می‌گوید:«به لطف اداره کل هنرهای نمایشی و معاونت هنری بولتن کانون نمایشنامه نویسان به صورت فصل نامه ادبیات نمایشی ادامه فعالیت خواهد داشت.»
خسرو حکیم‌رابط در قرائت بیانیه هیئت داوران می‌گوید:«از 400 نمایشنامه‌ای که به دست ما رسیده است تعداد نمایشنامه‌های چاپ و اجرا شده چیزی به تعداد انگشتان یک دست است. بالانشینان تصمیم گیرنده در پاسخ آن 390 صاحب قلم عاشق چه پاسخی خواهند داشت؟ کجاست محل ثبت و ضبط این گنجینه فرهنگی؟»
وی ادامه می‌دهد:«اینک خیل جوانان صاحب درد و صاحب اندیشه از راه رسیده‌اند، دیر یا زود گرد و خاک فرو خواهد خفت و زبان تئاتر بر کرسی شایسته خود خواهد نشست.»
محمد ابراهیمیان، فرامرز طالبی، محمود دولت‌آبادی، اکبر رادی، حکیم‌رابط، ایرج راد و عزت‌الله انتظامی به ترتیب بر صحنه می‌آیند و هر یک جایزه‌ای را اعلام و اعطاء می‌کند.
در بخش پژوهش و ترجمه بهزاد قادری با ترجمه”مرگ تراژدی”، پژوهش و تالیف نصرالله قادری با”آناتومی درام”، در بخش نمایشنامه‌های کوتاه، جایزه سوم”شب‌های آوینیون” کورش نریمانی، جایزه دوم”لالایی” فخرالدین خاک‌زند و جایزه اول به”از آن بالا” مهرداد خزیمه تعلق می‌گیرد.
در بخش نمایشنامه‌های بلند، جایزه سوم”نهر فیروز آباد” محمد رحمانیان، جایزه دوم”تیغ کهنه” محمدامین یاراحمدی و جایزه اول به”اپرای پیاز” نوشته محمود طیاری تعلق می‌گیرد و سرانجام نمایشنامه برگزیده هیئت داوران اعلام می‌شود:”بانوی ابریشم” نوشته عزت‌الله مهرآوران.
تلاشی طولانی به پایان رسیده است و در نگاه برگزار کنندگان آن آسودگی خاصی موج می‌زند، می‌شود به هر یک خسته نباشید گفت با این که می‌دانیم در اندیشه‌شان سالی دیگر و جایزه‌ای دیگر در حال شکل‌گیری است.