گزارشی پیرامون انصراف حسین مهکام از اجرای نمایش«مادربزرگ، یک مقدمه»
«مادربزرگ، یک مقدمه» سال گذشته در بیستودومین جشنواره تئاتر فجر به روی صحنه رفت و در هفته گذشته نیز قرار بود به مدت ١۴ روز در تالار کوچک تئاترشهر اجرا شود که در یک اقدام ناگهانی نویسنده متن از اجرای آن جلوگیری کرد. حذف این نمایش که به یک اتفاق ناراحت کننده و جنجالی در عرصه تئاتر تبدیل شد از دیدگاه افراد ذیربط مورد بررسی قرار گرفته است.
نیلوفر رستمی:
در خبرهای روز شنبه دوازدهم دی ماه آمده بود که نمایش«مادربزرگ، یک مقدمه» نوشته حسین مهکام و به کارگردانی حمید پورآذری از جدول برنامه تئاترشهر حذف شده و بعد روزنامهها از قول مهکام نوشتند که بنا به خواست وی اجرای این نمایش لغو شده است.
«مادربزرگ، یک مقدمه» سال گذشته در بیستودومین جشنواره تئاتر فجر به روی صحنه رفت و در هفته گذشته نیز قرار بود به مدت ١۴ روز در تالار کوچک تئاترشهر اجرا شود که در یک اقدام ناگهانی نویسنده متن از اجرای آن جلوگیری کرد. حذف این نمایش که به یک اتفاق ناراحت کننده و جنجالی در عرصه تئاتر تبدیل شد از دیدگاه افراد ذیربط مورد بررسی قرار گرفته است. حسین مهکام نویسنده متن در گفتگو با روزنامهها و خبرگزاریها عنوان کرد که به دلیل اختلافاتشان با مدیریت جدید مرکز هنرهای نمایشی و به خصوص«فرهاد مهندسپور» تا زمان مدیریت این افراد به هیچ کارگردانی اجازه اجرای متنهایش را نمیدهد.
در طی روزهای گذشته یکی از شایعات مبنی بر دلیل این اقدام مهکام اختلاف نظر میان وی و کارگردان نمایش حمید پورآذری عنوان شد.اما مهکام در گفتگوی خود با خبرگزاری مهر درباره دلیل عملکرد خود اینطور گفت:«اختلاف شخصی من با مرکز هنرهای نمایشی هیچ ربطی به گروه«مادربزرگ، یک مقدمه» ندارد. شایعهای که دوستان به راه انداختهاند من و حمید پورآذری با هم همچنین اختلافی نداریم. مشکل من با سیاست کلی تئاتر است.» وی همچنین عنوان کرد:«مشکل من با مدیریت تئاتر اصلاً ربطی به گروه پورآذری ندارد.»
حذف یک سوم نمایشنامه
در صحبتهای مهکام عنوان شده بود که وی به دلیل خواست شورای نظارت و ارزشیابی مرکز مبنی بر حذف یک سوم نمایشنامه از اجرای آن ممانعت کرده است.«در بازبینی مجدد اجرای نمایش منوط به حذف یک سوم متن شد.»
این در حالیست که حمید پورآذری، کارگردان نمایش از حذف یک سوم متن اظهار بیاطلاعی کرد و گفت:«تا آنجا که من میدانم تغییر در متن در حد تغییر چند واژه بوده که به راحتی میتوانستیم واژههای دیگر رابه جایش بگذاریم که مشکل حادی نبود و اصلاً این مشکل مربوط به این روزها نبود بلکه در اجرای جشنواره نیز به ما چنین چیزی گفته شده بود.» همچنین وی اختلاف میان خود و مهکام را رد کرد و گفت:«ما هیچ اختلافی با هم نداشتیم اما بهرحال او مجاز است تا هر کاری که به نظرش درست میرسد، انجام دهد.
پورآذری در قسمتی از صحبتهایش نیز گفت: متأسفانه ما هم در روز بازبینی متوجه شدیم ولی با این حال کاری نمیتوانستیم انجام دهیم.»
مسئلهای که در میان این اختلافات و ابراز عقاید متفاوت جلب توجه میکند، تلف شدن زمان و انرژی یک گروه است که به مدت چند ماه درگیر تمرین و آماده سازی این نمایش بودند و درست در دقیقه ٩٠ متوجه با نتیجه ماندن آنهمه تلاش شدند.
مهکام با اظهار همدردی در اینباره به خبرگزاری مهر نیز گفت:«من به بچههای گروه حق میدهم که از این موضوع ناراضی باشند و این قول را میدهم اکنون که حقوق معنوی آنها دیگر قابل جبران نیست حداقل حقوق مالی آنها را طبق قرارداد پرداخت کنم. ولی آیا مهکام قادر خواهد بود مبلغی بیش از ۶ میلیون را به گروه بپردازد؟ آیا این قول در حد یک حرف و شوخی باقی نمیماند؟
حضور مهندسپور و شایعههای دیگر
یکی از شایعاتی که پیرامون این خبر آمده است، حضور نمایندگانی از ستاد امربهمعروف و نهیازمنکر در بازبینی این نمایش بوده است که به واسطه نظر نمایندگان این ستاد این نمایش از حق اجرا محروم شده است.
اما یکی از مسئولان ذیربط که نخواست نامش عنوان شود، گفت: این موضوع فقط یک شوخی است. از سوی دیگر مهکام در صحبتهای خود از فرهاد مهندسپور نام برده بود که به دلیل اختلافاتش با شخص وی و به طور کل مدیریت جدید اقدام به این تصمیم گرفته است.
در تماس تلفنی که با مهندسپور درباره این جریان گرفته شده وی گفت:«ترجیح میدهم در اینباره سکوت کنم و فقط به گفتن یک جمله اکتفا کرد: آقای مهکام به من لطف دارند.»
و اما حسین راضی درباره چگونگی این ماجرا گفت: «آقای مهکام فقط گفتند من موافق نیستم نمایشنامه من توسط این گروه اجرا شود. البته وی هیچ اشارهای به داشتن اختلاف با پورآذری یا مهندسپور نکردند فقط گفتند فعلاً موافق با اجرای نمایشنامههایشان نیستند.» وی نیز درباره نظر ستاد امربهمعروف و نهیازمنکر در خصوص حذف این نمایش گفت:«این موضوع صحت ندارد.» همچنین یکی دیگر از مسئولان مرکز هنرهای نمایشی نیز گفت: «مهکام به دلیل اختلافش با پورآذری جلوی اجرا را گرفته است. وی اجرا را ضعیف دانسته بود و حتی گفته بود که هیچ مشکلی نیز با مرکز ندارد!»
نمایش«مادربزرگ، یک مقدمه» دیگر اجرا نمیشود. بچههای گروه نیز اگرچه دچار سرخوردگیهای شدهاند اما به مرور فراموش میکنند و اجراهای دیگر مشغول میشوند. اما هنوز سؤالاتی باقی میماند حسین مهکام چرا در دقیقه ٩٠ از اجرای کارش منصرف شده است؟ و در دوره مدیریت جدید به چه دلیل نمیخواهد متنهایش اجرا شوند؟
به هر حال اگر مهکام بخواهد روی حرفش بایستد میتوان این طور نتیجه گرفت که پروند یک نمایشنامهنویس تا دوره مدیریت جدید بسته شده است.