دانشجویان به تماشای تمرین «خاطرات و کابوس‌ها...» نشستند
علی رفیعی: دوست دارم از خون هم شاعرانه بگویم
علی رفیعی می‌گوید رفع کاستی‌های نمایشنامه «خاطرات و کابوس‌ها...» را به محمد چرمشیر سپرده، چون شعرهایش را دوست دارد. به گفته او: «من دوست دارم اگر از خون هم حرف می‌زنم، حرف‌هایم شاعرانه باشد.»
به گزارش سایت ایران تئاتر، عصر دیروز 4 آبان‌ماه تالار وحدت میزبان دانشجویانی بود که برای تماشای تمرین نمایش «خاطرات و کابوس‌های یک جامه‌دار از زندگی و قتل میرزا تقی‌خان امیرکبیر» نوشته و کار علی رفیعی به این سالن آمده بودند.
پس از تطبیق اسامی دانشجویان متقاضی و تحویل کارت و ورود آن‌ها به داخل سالن، علی رفیعی نیز به سالن آمد. به دانشجویان گفته شد که روزهای بعد با همراه داشتن همین کارت‌ها می‌توانند به تماشای تمرین بنشینند.
پیش از آغاز تمرین، علی رفیعی درباره اجرای نمایش «خاطرات و کابوس‌ها...» توضیح داد. او گفت: پیش از هر چیزی بابت علاقه‌ای که نسبت به حضور در تمرین نمایش نشان دادید، تشکر می‌کنم و بسیار متاسفم که این کار دیر انجام شد. از نظر من بهترین زمان برای حضور شما در تمرین زمانی بود که ما در طبقه هفتم تالار وحدت تمرین می‌کردیم، چرا که پروسه تمرین یک ورک‌شاپ واقعی است.
رفیعی دلیل اینکه مایل بود دانشجویان در پلاتو تمرین حضور پیدا کنند را توضیحات تمام کنش‌های خواسته شده از بازیگر دانست و گفت: این توضیحات برای ماندگار شدن جزییات در ذهن بازیگر ارائه می‌شود.
او ادامه داد: مفهوم ژست، کاربرد ژست، رابطه کلام و ژست، رابطه سکوت و ژست و هنر اشغال صحنه، همه این موارد را در طول تمرین توضیح داده‌ام اما الان این توضیحات نخواهد بود چرا که اکنون در مراحل تنظیم نمایش به سر می‌بریم نه تمرین. خصوصا که ما از دیروز با واقعیت صحنه روبه‌رو شده‌ایم.
نویسنده و کارگردان نمایش «شکار روباه» در ادامه گفته‌هایش به طراحی صحنه این نمایش اشاره کرد و توضیح داد: این صحنه‌ی تماما سفید به شدت کاربردی است و هر وجه، کاربرد، معنا و مفهوم خاص خودش را دارد. در سال 56 نیز طراحی صحنه نمایش به رنگ سفید بود اما در آن اجرا ما شاهد دو طبقه بودیم که در طبقه همکف حمام قرار داشت و طبقه دوم کاخ سلطنتی، یعنی دو مکان را در یک فضا نمایش می‌دادیم. اما در این اجرا کاخ را حذف کرده و فقط در آخر صحنه پلکانی قرار داده‌ایم که این پلکان به مکان نامعلومی راه می‌یابد.
علی رفیعی افزود: تمام این صحنه حمام است و در سالن تئاترشهر در قسمت پیش‌صحنه آب حمام با عمق زیاد وجود داشت و مرحوم رضا ژیان، بازیگر نقش جامه‌دار، در آب قرار داشت. در اجرای تالار وحدت هم با تحقیقات زیادی که برای عایق‌سازی کف صحنه انجام دادیم، توانستیم در بخش عقب صحنه فضای مشابه اجرای قبلی را بسازیم.
رفیعی در مورد داستان نمایش گفت: زمانی که میرزا تقی خان را در حمام فین کاشان می‌کشند، به غیر از قاتلان، جامه‌دار هم شاهد این قتل است. قاتلان پس از رگ زدن امیرکبیر، منتظر نمی‌مانند تا همه خون بدن تخلیه شود و با لنگ او را خفه می‌کنند. من یک فرضیه‌ای برای نمایش گذاشته‌ام که 20 سال از مرگ میرزا تقی خان گذشته و جامه‌دار همواره با کابوس این مرگ زندگی می‌کند و هر روز صبح در حمامی که از نظر من مشخصا همان حمام فین کاشان نیست، صدای قطرات آب، شیهه اسب و صدای پای قاتلان را می‌شنود، در حالی که همه این‌ها وهم و خیال است. تا نهایتا مهر سکوت می‌شکند و ماجرای قتل میرزا تقی خان را روایت می‌کند. نمایش از این بخش فلاش‌بک می‌خورد و به سه سال پیش از مرگ میرزا تقی خان بر‌می‌گردد.
او ادامه داد: در فلاش‌بک شاهد جنگ‌ها، مبارزات و دشمن‌های میرزا تقی خان تا زمان قتل هستیم و پس از بازگشت به صحنه‌ای که در زمان حال رخ می‌دهد، جامه‌دار را به همان شیوه مرگ میرزا تقی خان می‌کشند.
کارگردان نمایش «عروسی خون» گفت: از آن‌جایی که نمایش از ذهن، روح و حتی جسم جامه‌دار می‌گذرد، چگونگی استفاده از فضاها و بازی‌ها نیز از دید این کاراکتر مطرح می‌شود. اوست که شخصیت‌ها را خلق می‌کند.
علی رفیعی پس از توضیحاتش درباره نمایش «خاطرات و کابوس‌ها...» به پرسش‌های دانشجویان پاسخ داد.
او در پاسخ به نخستین پرسش مبنی بر دلیل اجرای دوباره این نمایش پس از سه دهه، گفت: در تمام اروپا و در کشورهای شرق دور، سیستم رپرتوار وجود دارد و کارگردان‌های وابسته به یک تئاتر، آثارشان را چند بار به صحنه می‌برند. تنها در ایران است که ما نمایشنامه‌ای را فقط یک بار اجرا می‌کنیم. از نظر من حیف بود که «خاطرات و کابوس‌ها...» دوباره اجرا نشود.
رفیعی درباره طراحی لباس نمایش نیز بیان کرد: در این نمایش از لباس‌های ساده استفاده شده و 33 بازیگر همه بارانی مشکی به تن دارند. در واقع طراحی لباس‌ها مختص به زمان و مکان خاصی نیست.
او درباره تغییرات نمایش گفت: در متن نمایشنامه کاستی‌ها و نقصان‌هایی را حس کردم که این کاستی‌ها را فقط محمد چرمشیر می‌توانست برطرف کند. من دوست دارم اگر از خون هم حرف می‌زنم، حرف‌هایم شاعرانه باشد و باید بگویم شعرهای چرمشیر را دوست دارم. متن نمایش سال 56 فضای مردانه‌ای داشت اما از آن‌جایی که نقش زن در همه آثارم جایگاه خاصی دارد، چند کاراکتر زن به نمایشنامه اضافه کردم.
او در پایان از چاپ نمایشنامه «شکار روباه» و اجرای دو نمایش «آشپزخانه» در تالار مولوی و «سربازها» در تئاترشهر خبر داد و خطاب به دانشجویان حاضر در سالن گفت: در پروسه تمرین نمایش‌های بعدی حتما از شما دعوت می‌کنم تا از نزدیک تمرین گروه را ببینید.
