تغییرات هدف‌مند است ؛ ایجاد فرصت‌های تازه در تئاتر

به گزارش ایران تئاتر، در این نشست مهدی شفیعی مدیرمرکز هنرهای نمایشی و سعید اسدی دبیر سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر حضور داشتند.

مدیرمرکز هنرهای نمایشی در این نشست ضمن قدردانی از دلسوزان تئاتر (اهالی رسانه)، از دبیر جشنواره که برای دومین بار سکان‌داری این رویداد هنری را پذیرفته تشکر کرد.

وی با توجه به تجربه برگزاری جشنواره‌ای خوب با دبیری سعید اسدی، اظهار امیدواری کرد:  دوره سی و پنجم جشنواره تئاتر فجر از تمام جهات قوی‌تر و بهتر از سال قبل برگزار شود؛ شاهد نقصان‌های که به نوعی در حاشیه جشنواره وجود دارد نباشیم و به سمت رویدادی در شان تئاتر حرکت کنیم.

شفیعی با این توضیح که امسال موسسات تک منظوره تئاتری و بخش تماشاخانه به بخش «به علاوه فجر (+ فجر)» اضافه شدند، افزود: خوشحالم که امسال ظرفیت گروه‌های غیرتهرانی افزایش یافته است. پارسال در این زمینه تجربه بسیار خوبی داشتیم و حتی کیفیت آثاری که در گذشته اجرای عمومی داشتند، از کارهایی که از فستیوال‌های مختلف به جشنواره دعوت شده بودند، بهتر بود.

مدیرمرکز هنرهای نمایشی همچنین درباره نوع توزیع و سهم بلیت رسانه و اهالی تئاتر سخن گفت و تاکید کرد: سال قبل تجربه خوبی در زمینه اختصاص بلیت به رسانه‌ها داشتیم و امیدوارم امسال شرایط مساعدتر شود. اما این نکته گفتنی است که در مدیران و هنرمندان فرهنگی انتظار دارند از آن‌ها در جشنواره دعوت شود ولی وظیفه ما رعایت شان همه هنرمندان است و ظرفیت برخی از سالن‌ها محدود است.

همچنین سعید اسدی در ابتدای سخن از تغییرات به وجود آمده در فراخوان گفت و توضیح داد: این تغییرات در مسیر هدف‌مند و حساب شده پیش می‌رود. افزودن و کاستن‌ها در فراخوان حاصل هم‌فکری با دوستان است و براساس فرایند جشنواره‌های گذشته صورت گرفته است.

نگاه به بخش محیطی با دید وسیع

وی با بیان این که نگاه توسعه‌گرای تئاتر نشان می‌دهد که باید انواع تئاتر در جامعه تولید شود، اظهار داشت: جشنواره‌ فجر باید نگاهی حمایتی و کارشناسانه به این موضوع داشته باشد. اتفاقی که امسال رخ داده و مهم است و همچنین باید درباره آن بحث شود تغییری است که در بخش محیطی اتفاق افتاده. با وجود حضور افراد فعال می‌توان این بخش را در شکل وسیع‌تری در جامعه دید و از محیط‌های شهری برای اجراهای محیطی استفاده کرد. تئاتر تعاملی در دنیای امروز تاثیرات بسیاری دارد و در بعدهای متفاوتی همچون آموزشی و درمانی با حوزه‌های اجرای شکل تعاملی پیدا کرده است. نکته مهم این است که این اتفاق برای نخستین‌بار در حال شکل‌گیری است و باید منتظر بلوغ آن باشیم.

دبیر جشنواره سی و پنج این امکان را فرصت فوق‌العاده‌ای برای ترغیب نیروهای جوانی که در حوزه‌ تئاتر فعالیت دارند دانست و افزود: همچنین این بخش فرصت خوبی برای هنرمندان تئاتر است که شکل دگرگونه تئاتر را تجربه کنند و توسعه دهند. امیدوارم جلوه‌های این تئاتر در شهر به شکل وسیع دیده شود و بر هر چه باشکوه‌تر برگزار شدن آن تاکید دارم. رفته رفته نیز این جذابیت ایجاد شود که جشنواره امکانی برای جذب توریسم فرهنگی باشد و این امکان را به وجود بیاوریم که سفرهای فرهنگی برای دیدن تئاتر در تهران شکل بگیرد.

افزایش مشارکت تماشاخانه‌ها

اسدی با این توضیح که سال گذشته بخش «به علاوه تئاتر» به جشنواره افزوده شد، گفت: هدف این بود که علاوه بر بخش اصلی بخش دیگری به وجود آید تا امکان مشارکت تماشاخانه‌های دیگر را داشته باشیم. سال گذشته بازخورد خوبی از این اتفاق داشتیم. حتی آمار تماشای هنرمندان خارجی از آثاری که در این سالن‌ها اجرا می‌شد بالا بود. در این دوره نیز این بخش با برطرف کردن نواقص سال قبل حفظ شده و علاوه بر تماشاخانه‌های خصوصی تماشاخانه‌های نیمه دولتی و دولتی هم در صورت قرار نداشتن در بخش اصلی می‌توانند در این بخش حضور داشته باشند. این حرکت موجب توسعه دادن تئاتر و سوق دادن هنرمندان به سمت سالن‌های دیگر می‌شود. مرکززدایی از تئاترشهر این فرصت را به مدیریت بخش‌های دیگر تئاتر می‌دهد تا ظرفیت خود را با نمایش‌هایی که به صحنه می‌برند نشان دهند. همچنین مدیران تماشاخانه‌ها می‌توانند در بخش «به علاوه فجر» رپرتوار آثار خود یا نمایش‌های دیگری را بنا به نظرشان انتخاب کنند و در جزییات دخالتی نداریم.

وی با بیان این که امسال فجر استانی نیز به شکل منسجم برگزار خواهد شد، تصریح کرد: این فعالیت نگاه سراسری جشنواره فجر را نشان می‌دهد. بخش تولیدات تئاتر استانی در تور استانی طبق تقویمی که ارائه می‌شود اجرا دارند و مخاطبان مختلفی از جشنواره فجر بهره خواهند برد.

افزایش نیروهای مولد تئاتر

اسدی مهم‌ترین تغییر این دوره از جشنواره را حذف بخش «تولیدات تازه ‌تئاتر» دانست و اضافه کرد: تجارب سالیان پیش نشان می‌دهد ساختار تئاتر ایران برای رونق بخشی به یک (جشنواره) نیاز داشته و هویت جشنواره بیش از آن که برای ارزیابی کیفی آثار باشد برای تولید بوده است. مدیریت تئاتر در سال‌های قبل، جشنواره تئاتر فجر را امکانی می‌دید که هم تولیدات تئاتر را جهت دهند و هم امکانات تشویقی ترغیبی برای گروه‌های نمایشی راه‌اندازی کنند که البته این امکان در زمان خودش مفید بود. اما باید واقعیت را بپذیریم که دوران تغییر کرده و با فضای جدیدی مواجه هستیم.

وی با تاکید بر این که عده‌ای چشم‌اندازی از تحولات ندارند، گفت: خیلی‌ها در این باره تحقیق و پژوهش نمی‌کنند و پژوهش وسیعی در این حوزه نمی‌بینند. افزایش نیروهای مولود تئاتر موجب ایجاد فرصت‌های تاره در این هنر می‌شود و این امکان را فراهم می‌کند که به تحول در تئاتر بی‌اندیشیم. در دوره‌های گذشته توجه به تولیدات تازه تئاتر، مسیری برای دادن اجرای عمومی به آثار مختلف تلقی می‌شد که این امر، جشنواره را تحت‌الشعاع قرار می‌داد و درواقع جشنواره تبدیل به یک تولیدکننده و یا تهیه‌کننده می‌شد. اما امروز چشم‌انداز مثبتی را برای تئاتر می‌بینم.

دبیر جشنواره با بیان این که نقدی نسبت به این تولیدات وجود داشت و کیفیت لازم را نداشتند، ادامه داد: شاهد بودیم که برخی از آثار، اجرای اول را در جشنواره تجربه می‌کنند. به همین جهت در این دوره ما برخی از کارهای در دست تولید برای سال آینده را و همچنین برخی آثار را به سفارش خودمان به جشنواره دعوت می‌کنیم. آثاری را که برای تولید در سال آینده آماده می‌شوند رصد کنیم و چند نمایش دیگر را هم به انتخاب مدیریت جشنواره در نظر بگیریم تا نخستین اجرای خود را مانند تمام جشنواره‌های بزرگ دنیا در این رویداد به صحنه ببرند تا جشنواره  خود را از فرایند تولید کردن بیرون بکشد. البته برخی تصور می‌کنند تغییری که در این بخش به وجود آمده برای ذخیره کردن بودجه جشنواره است اما با حذف بخش تولیدات تازه، بودجه تغییری نمی‌کند بلکه در سایر بخش‌ها تقسیم خواهد شد.

اسدی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره سفارش تولید اثر و دعوت از برخی گروه‌ها برای شرکت در جشنواره گفت: در این بخش هنرمندان شناخته شده‌ حضور دارند چون ما به جوان‌ترها در بخش‌های دیگر فرصت ارائه آثارشان را داده‌ایم. ایده ما این است که فقط خود جشنواره کاری را سفارش ندهد بلکه با هماهنگی با اداره کل هنرهای نمایشی و تماشاخانه‌ها، آثاری که در حال آماده شدن برای اجرا هستند و از کیفیت لازم نیز برخوردارند، برای حضور در جشنواره دعوت شود.

دبیر سی و پنجمین جشنواره تئاتر فجر یادآور شد: در این دوره تنها مسابقه بین‌الملل خواهیم داشت و مسابقه تئاتر ایران به مسابقه‌ای با عنوان (جوانان) تغییر پیدا کرده است. این تغییر امکان استعدادیابی را به همراه دارد و موجب رقابت و تولید آثار با کیفیت می‌شود.  

وی درباره حضور نمایش‌ها در بخش بین‌الملل نیز توضیح داد: این آثار با دو معیار «ورود به فستیوال» و «ورود به مسابقه» بررسی می‌شوند. سپس در کمیته انتخاب پی‌گیر خواهند شد و ارزشیابی آن در جداولی مشخص می‌شود. آثاری که موثرتر باشند در مسابقه انتخاب خواهند شد.

اسدی درباره همکاری نهادها با جشنواره، اظهار داشت: سال گذشته تعامل خوبی با شهرداری‌ها و سازمان زیباسازی شهر تهران داشتیم و شهر در ایام جشنواره جلوه زیبایی داشت. در این دوره نیز خواهان این همکاری هستیم و با شهرداری تهران مشارکت بیشتری خواهیم داشت. درخواست‌هایی نیز از نهادهای دیگر داریم و امیدوارم امسال با بهبود شرایط مالی کشور فرصت‌های بیشتری از بخش‌های متقاضی بگیریم.

وی همچنین با تاکید بر این که به لطف مدیر مرکز هنرهای نمایشی و مدیر انجمن هنرهای نمایشی هیچ طلب کاری از جشنواره نداشتیم، تصریح کرد: تعامل سازنده‌ای بین جشنواره و گروه‌های شرکت‌کننده وجود داشت. برای بودجه امسال جشنواره نیز برآورد اولیه‌ای انجام شده که امیدوارم بیشتر از سال گذشته باشد. بخش عمده بودجه را دولت تعیین می‌کند و امیدوارم امسال با ارتقای بودجه تئاتر، بودجه جشنواره تئاتر فجر هم بیشتر شود.

در ادامه اسدی درباره برخی مشکلاتی در توزیع بلیت‌ برای اهالی رسانه، گفت: امسال فراخوانی را برای سامانه‌های فروش بلیت منتشر کردیم که مذاکراتی در حال انجام است و تلاش می‌کنیم شرایط بهتری در این بخش فراهم شوند.  نظمی باید در این زمینه فراهم شود و این نظم در همه مسائل رعایت گردد. متاسفانه برخی رسانه‌ها در زمان مقرر اقدام به تهیه بلیت‌شان نمی‌کنند. برخی توقع دارند که بلیت را برایشان ارسال کنیم و از همین تریبون اعلام می‌کنم چنین کاری انجام نمی‌شود.

وی همچنین تاکید کرد: امیدوارم با تعامل سایر نهادها تعداد روزهای حضور هنرمندان شهرستانی در ایام جشنواره بیشتر باشد.

اجرای نشست به عهده پیمان شیخی بود.

ارمغان بهداروند، کیوان نخعی، مهدی حاجیان، اتابک نادری، مصطفی محمودی، عباس اقسامی، سامان خلیلیان و حسن جودکی نیز در این نشست حضور داشتند.

عکس از پریسا خسروشاهین