«عجایب المخلوقات» و «مکبث» برای صحنه تئاتر خصوصی آماده می شوند

به گزارش خبرنگار ایران تئاتر، نمایش های عجایب المخلوقات و مکبث به کارگردانی رضا ثروتی که پیش از این اجرای عموم خود را پشت سر گذاشته اند و در جشنواره بین المللی تئاتر فجر و جشنواره های بین المللی حضور موفقی داشته اند، بزودی  در تهران اجرای عموم خواهند رفت.

 

عجایب المخلوقات نمایشی بدون دیالوگ و با تاکید بر ژست های مینمال

 

 این روزها قرار است تا بار دیگر نمایش «عجایب‌المخلوقات» به روی صحنه برود. نمایشی که اولین حضورش در صحنه تئاتر به بیست و نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برمی‌گردد. این نمایش در این جشنواره با اقبال مواجه شد و جایزه ویژه هیات داوران مسابقه بین‌الملل را از آن خود کرد.

 

بلافاصله پس از اتمام جشنواره فجر، «عجایب‌المخلوقات» در تماشاخانه ایرانشهر اجرای عمومی خود را آغاز کرد و به این ترتیب داستان عجیب غریب «عجایب‌المخلوقات» آغاز شد، این نمایش در اجرای عمومی خود نیز مورد توجه قرار گرفت اما در میان راه اتفاقی  با  بیماری مجید بهرامی  اجرای این نمایش متوقف شد و دوباره  پس از گذشت اجرای عموم این نمایش در ایران  از سر گرفته شد.

 

نمایش عجایب المخلوقات که حضوری موفق در بیست و نهمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر داشت و اجرای موفقی در تور بین المللی خود داشت سال آینده نیز این نمایش در جشنواره های بین المللی متعددی حضور خواهد داشت. این نمایش که پنج سال پیش اجرای عموم خود را رفته است با تغییرات عمده ای روی صحنه خواهد رفت.

 

نمایش «عجایب‌المخلوقات» در حوزه پسادراماتیک و فیزیکال قرار می گیرد، به سمتی رفته است که متن را نفی می‎کند. منظور از نفی متن آن متن سطح پدیداری اثر نیست، بلکه متن به مثابه آن متن دراماتیک است و از قواعد اجرا پرفورمنس در یک نمایش فیزیکال تبعیت می کند.

 

مخلوقات عجیبی که در این نمایش با آن‎ها روبه‎رو هستیم لباس هایی ساده و نزدیک به رنگ بدن بر تن دارند. گویی که بدن و لباسشان یکی شده است. مخلوقات عجیب به هر امری دست می زنند، با یک قدرت از بالا که همان شخص نظم  و قدرت را در کنار آن ها جاری می گرداند- روبه‎رو می‎شوند. با یک صدای مهیب آن‎ها از هر آن‎چه این نظم را بر هم زند نهی می‎شوند. بازیگران و عوامل این نمایش بزودی اعلام خواهند شد.

 

 تاکید نمایش مکبث برروی مکبث و لیدی است

 

نمایش «مکبث» از تراژدی‌های بسیار معروف ویلیام ‌شکسپیر است که بر اساس دراماتورژی و کارگردانی رضا ثروتی  توانست برگزیده جشنواره دوازدهم تئاتر دانشگاهی و برنده جایزه ویژه هیات داوران بیست و هشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر شود و در اجرای عمومی که در سالن سایه تئاتر شهر و مجموعه ایرانشهر داشت، با اقبال خوبی روبرو شود. این نمایش پیش از این در چند جشنواره بین المللی دیگر نیز شرکت داشته است. ثروتی در این اجرا به  این متن ترجمه «داریوش آشوری» توجه داشته است.

 

آخرین حضور بین المللی این نمایش در جشنواره  Cuore DI Persia در شهر بلونیا ایتالیا  بود.این نمایش پیشتر در تهران،آمستردام، تفلیس، سن پترزبورگ، پوتیچیاتورا، بلونیا، باتومی اجرا داشته است. مکبث درهفدهمین دوره فستیوال «رنگین کمان» سن پترزبورگ شرکت کرد و موفق به کسب عنوان نمایش برگزیده این جشنواره از سوی انجمن منتقدان تئاتر روسیه شد.

 

 در این نمایش «مرتضی اسماعیل کاشی»، «اصغر پیران»، «بهروز کاظمی»، «نواب ثریا» و «علیرضا خسروجردی» ایفای نقش می کنند.

 

طراحی صحنه و لباس این نمایش را «شیما میرحمیدی»، آهنگسازی «فرشاد فزونی»،طراحی گریم «ماریا حاجیها»، طراح نور «رضا بهجت» و «علی کوزه»، مدیر روابط بین الملل «یولتان سادیکووا»، دستیار کارگردان «فرزین نوبرانی»، دستیار طراح لباس «سحر آشتیانی» برعهده دارند.

 

 ثروتی پیشتر درباره شیوه اجرای این نمایش به ایران تئاتر عنوان کرده بود؛«در این نمایش سعی شده این نگاه مینی‌مالیستی چه در متن و چه در کل اجرا بسط پیدا کرده است. طراحی صحنه، لباس و بازی بازیگران از این مینی‌مالیسم پیروی می‌کنند. به این علت در حوزه متن این رویکرد را داشته‌ام که تماشاگر امروزی حوصله دیدن پنج پرده از مکبث را به شیوه کلاسیک ندارد. چکیده‌ای از دل متن بیرون کشیده‌ام که تاکیدش روی دو شخصیت اصلی آن است. مکبث و لیدی مکبث.

 

  همچنین از دیالوگ‌ها در دیالوگ‌های جادوگران استفاده کردم تا اینکه مابقی شخصیت‌ها را این گونه در متن خودم بسط بدهم. علت دیگر برای ایجاد ایجاز هم خوانش چندین باره‌ای بود که متوجه شدم در سه پرده اول به شدت برش‌های کوتاه در دل متن نمایشی هست که به درونیات و ذهنیات مکبث و لیدی مکبث می‌پردازد. در دو پرده انتهایی هم قطعا شخصیت‌‌هایی وارد می‌شوند که دلایلی خاص برای استفاده از آنها داشته‌ام که با آن نگاه مینی‌مالیستی من جایی در این اجرا نداشتند. مکدوم، مکداف و لیدی مکداف. این پرده‌های کوتاه را مثل برش‌ها و سکانس‌‌های کوتاه سینمایی دیدم. زوم، زوم بک، فست موشن، اسلوموشن، تغییر و شکت زاویه دید، حتا با پرسکپتیو، لانگ شات را هم به تئاتر آوردم. این موجز بودن سه پرده اول مکبث باعث شد تا در اماتورژی‌ام به سمت این ایجاز برسم.»

 

رضا پروتی معتقد است؛ تئاتر جایی است که انسان به بالندگی و رهایی برسد و از این رو تلاش می کند تا تئاترهایش طوری باشند که تماشاگر در هر نقطه‌ای از جهان آن را بفهمد.

 

به گفته رضا ثروتی، نمایش «عجایب المخلوقات» و«مکبث» از دو زاویه کاملاً متفاوت قابل تأمل است، یکی در حوزه اجرا و دیگری در حوزه متن. این نمایش ها می خواهند تا با تکیه بر داده‌های عینی از متن و اجرا، اثر را مورد مداقه قرار دهند. اما در مکبث، ما با نوعی از دراماتورژی مواجه هستیم که بر پایه روابط علی و معلولی استوار شده است. روایت مکبث با برجسته کردن تمنیات درونی مکبث و محوریت قرار دادن لیدی مکبث با تأکید بر نازائی وی و متعاقب آن رفتارهایی  هیستریک است که بر اساس آن بحران درام رقم زده می‌شود.

 

ثروتی معتقد است، در این دراماتورژی، عمدتاً دیالوگ‌ها و صحنه‌ها از متن اصلی اخذ شده اند و با اینکه دراماتورژ بسیاری از صحنه‌ها و دیالوگ‌ها را حذف کرده و دیالوگ‌ها را از کارکرد اصلی شان خارج ساخته و یا به شخصیت دیگری محول کرده، اما روایت جدیدی را خلق کرده است، به طوری که مخاطب ناگزیر درامی‌جدید را بر صحنه تماشا می‌کند، که هم مکبث هست و هم نیست.