کار هنری آشنازدایی از اسطوره است

به گزارش خبرنگار ایران تئاتر، این روزها نمایش«مده آ» به کارگردانی شهاب آگاهی و طراحی موسیقی نوید گوهری در تالار قشقایی در حال اجراست. نمایشی که پیش ازاین در جشنواره های تئاتر دانشجویی و تئاتر فجر بر صحنه رفت و سال گذشته میهمان فستیوال wandering Theatre، در گارژنیتزه لهستان بود و اجرایی ویژه در انیستیتو گروتوسکی داشت که مورد تحسین قرار گرفت. 

در کنار اجرای این نمایش در مرکز مطالعات قشقایی، گفتگوهای پژوهشی و کارگاه هایی در حال برگزاری است. روز گذشته نخستین نشست پژوهشی این گروه با عنوان«کارهنری، امرسیاسی» با حضور مهدی خویی در تالار قشقایی برگزارشد. نشست¬های پژوهشی گروه تئاتر«بین» در پروژه تبادل که تا 29 مردادماه  ادامه دارد.

مهدی خویی در این نشست درباره امکان امر سیاسی گفت: امر سیاسی دقیقا جایی که گفتمان مسلط، یعنی تلاش در قرار دادن معانی خودش در برابر هر نشانه ای ، مورد سوال از سوی ذهن ما قرار بگیرد ، امکان پذیر است. این در حالی ست که نشانه ها هیچ رابطه ذاتی با معنی هایشان ندارند و تنها یک قرارداد تغییرپذیر، این دال و مدلول را به هم مربوط کرده است. غایت گفتمان ها زمانی است که گفتمانی،افراد بیشتری را سوژه خود می کند و سیاست به این معنی ست که ما از سوژه بودن خودمان برای گفتمان ها سوال کنیم.

خویی درباره کار هنری و ارتباطش با گفتمان ها گفت: یکی از اصلی ترین مکانیزم هایی که در آن گفتمان ها برای خودشان سوژه می سازند، هنر است.ارتباط کار هنری با امر سیاسی زمانی اتفاق می افتد که هنر، معانی ای غیر از معنای گفتمان های مسلط را بسازد یا بتواند از گفتمان های مسلط درباره معانی ای که ساخته سوال کند.

او ادامه داد: در کارهنری یا با بازتولید یک تولید که همان معناهای مسلط هستند، روبرو هستیم که این بازتولید، سویه ای محافظه کارانه ست که همان گفتمان های غالب را دوباره می سازد، یا با تغییر در معناها که سیاستی رادیکال است و یا با فهم معناها و نشان دادن آنها که منجر به آگاهی می شود که تغییر در معناهای مسلط و فهم این معناها، در هنر، منجر به امر سیاسی می شوند.

خویی با اشاره به مکانیسم هایی که معنای هژمونیک به وسیله آن قدرتش را بازنمایی می کند، گفت: معناهای هژمونیک برای اینکه بتوانند معناهای خود را بازنمایی کنند، از غیریت سازی کمک می گیرند، به این معنا که کسانی که مثل من فکر نمی کنند، غیر هستند و همیشه بدبخت. دوم از راه تیپ ایده آل سازی که سوژه های ایده آل می سازند و آنها را بازنمایی می کنند. و سوم از راه  طبیعی سازی، با این توجیه که معنای مورد نظر من معنای طبیعی ست و اگر تو معنایی جزاین داری، غیرطبیعی هستی. 

او با اشاره به اینکه این طبیعی سازی به معنای اسطوره هم برمی گردد، گفت: نوعی از فهم اسطوره ای به این معناست که امر محتمل، امر جاویدان معرفی می شود و کارهنری، گونه ای آشنایی زدایی از اسطوره است. کار هنری که بخواهد سیاست را متبلور کند باید زبانش عملیاتی باشد.

این گفتگوی پژوهشی که با حضور علاقمندان به فلسفه و تئاتر، در مرکز مطالعات اجرایی قشقایی برگزار شده بود، با پرسش و پاسخ پایان گرفت.

نشست های بعدی این گروه، 20 مردادماه، «آینده پژوهی رویکردهای فرهنگی در خاورمیانه»، عزیز علیزاده، 24 مردادماه «تئاتر جامعه در دوران گذار»، پل آلن، 25 مردادماه،«بدن ها در صحنه: تلاقی تئاتر و امرسیاسی»، حامد اصغرزاده، 26 مرداد ماه، «مویه ها و آوازهای نیاکان»، ایرج رحمانپور، 27  مرداد ماه ،«الگوهای جهانی و بررسی نقش اسطوره در جهان علم»، پروانه خسروی زاده و 28  مرداد ماه،  «از بداهه پردازی تا اجرا»، مارتینا کوسسکا(موزیسین مهمان از لهستان)  و آیدین صمیمی مفخم خواهد بود.

در کنار اجرای نمایش و برپایی نشست های پژوهشی، کارگاه تئاتر تعاملی نیز در بخش های مختلف، با تمرکر بر فعالیت های موسیقی، فعالیت های جسمانی و دو کارگاه با تمرکز بر اجرایی نمودن متن را با حضور هنرمندان و علاقمندان تئاتر در تالار قشقایی مجموعه تئاتر شهر برگزار می شود.

کارگاه تئاتر تعاملی با تمرکز بر فعالیت های موسیقی، از 17 تا  22 مردادماه از ساعت 10 تا 12 صبح و کارگاه تئاتر تعاملی با تمرکز بر فعالیت های جسمانی، در همین تاریخ، هر روز از ساعت 12 تا 14 در تالار قشقایی برگزار می شود.

کارگاه های تئاتر تعاملی با تمرکز بر اجرایی نمودن متن،  از 24 تا 29 مردادماه هر روز از ساعت 10 تا 2 با حضور علاقمندان برگزار می شود. این کارگاه ها با نگاه پژوهشی به تبادل، چه در داخل صحنه وچه در بیرون صحنه، برای ایجاد بستری مناسب برای ارتباط دو طرفه تماشاگران و بازیگران، برگزار می شود. 

این کارگاه ها، هر روز همزمان با اجرای نمایش«مده آ» توسط گروه تئاتر «بین»در حال برگزاری ست.

در کنار کارگاه  های تئاتر تعاملی و گفتگوهایی پژوهشی از هفته دوم اجرا، در  پایان هر اجرای«مده آ» ف مراسم گدرینگ و کنسرت های عمومی نیز برگزار می شود.