جستجوی چارچوب درست ماموریت ها و وظائف روابط عمومی در تئاتر ایران

درگاه ایران تئاتر با توجه به اهمیت موضوع ، پرداختن به وضعیت فعلی و شرایط ایده آل کارکرد روابط عمومی در تئاتر کشور بنا دارد مجموعه نشست های هدفمندی را برگزار کند. در مقدمه این روند اولین نشست خود را به جلسه مشورتی با مدیران روابط عمومی سالن های پرمخاطب تئاتر اختصاص داده است . این نشست با حضور کیوان نخعی مدیر روابط عمومی مرکزهنرهای نمایشی ،علی اکبر عبدالعلی زاده سردبیر درگاه ایران تئاتر ، محمد جعفریان مدیر روابط عمومی مجموعه تئاترشهر ، محسن حسن زاده مدیر روابط عمومی تماشاخانه سنگلج ،نداتهرانی مدیران روابط عمومی تماشاخانه سه نقطه ، مریم رودبارانی مدیر روابط عمومی تماشاخانه باران و مصطفی محمودی مدیر روابط عمومی دوره پیشین جشنواره بین المللی تئاتر فجر در باره جایگاه و چالش های روابط عمومی سالن های نمایشی درتئاتر برگزار شد.

همچنان که گفته شد این نشست آغازی است بر پرداخت به موضوع چالش ها و چشم انداز روابط عمومی سالن های تئاتر و آثار نمایشی در ایران تئاتر ، مطالبی که در یک سپهر گسترده سعی دارد دیدگاه صاحب نظران در این عرصه را به خانواده تئاتر کشور عرضه کند. 

 

تخصصی که جدی گرفته نمی شود

 

 به گزارش ایران تئاتر در ابتدای این نشست که با خیرمقدم علی اکبر عبدالعلی زاده  آغاز شد ، مصطفی محمودی روابط ععومی و جایگاه آن را در تئاتر مهم و در عین حال مورد غفلت  قرار گرفته ارزیابی کرد و گفت :متاسفانه در سال های اخیر روابط عمومی به دلیل نوع کارکردهایش دچارچالش های زیادی شده است .اگر بازگشت به گذشته ای داشته باشیم شروع اولیه فعالیت روابط عمومی در تئاتر ایران به اوایل دهه هفتاد برمی گردد ودر کنارروابط عمومی سالن ها تعدادی کارگردان تئاتری تصمیم گرفتند برای معرفی بهتر اثرشان از روابط عمومی استفاده کنند .با گسترش تکنولوژی راه های متنوعی برای عرصه و معرفی نمایش ها به وجود آمد و البته فعالان روابط عمومی نتوانستند چندان خودشان را با این مسیر همراه کنند.شاید پایه و اساس درستی برای راه اندازی روابط عمومی وجود نداشت و درآن دوران در قرار داد تیپ که برای نمایش ها وجود داشت. نشانی از روابط عمومی برای دریافت بودجه مشخص دیده نمی شد.نکته مهم دیگرعدم وجود صنف روابط عمومی در بدنه تئاتر است.

 

نبود یک تشکل صنفی 

 

ندا طهرانی : اگر صنف منسجم روابط عمومی درخانه تئاتر با حضور فعالان و تحصیل کردگان حوزه روابط عمومی تشکیل بشود ، خیلی از مشکلات حل می شود. وجود خلاقیت و نوع آوری هم می تواند تاثیرات مثبتی در کارهای روابط عمومی داشته باشد .

 

ضرورت نیاز سنجی 

 

محسن حسن زاده : در ابتدا باید ضرورت وجود روابط عمومی را مورد بررسی قرار بدهیم.درحال حاضرهرواحد اداری درهرنهاد و ارگانی دارای  روابط عمومی است .در قبل از انقلاب هم تئاتر شهر تنها نهاد تئاتری بود که ازمدیر روابط عمومی بهره می برد و در دهه های بعد در مرکزهنرهای نمایشی این روند به وجود آمد و بیشتر درچارچوب مسائل اداری فعالیت داشت.در ادامه گروه هایی که قرار بود  نمایششان در سالن ها اجرا شود. برای معرفی و تبلغ کارشان به روابط عمومی توجه کردند و سالها گذشت تا روابط عمومی ها اقدام به تولید خبر کنند وبتدریج هرفعالیت جدیدی که در حوزه روابط عمومی انجام می شد ، بسته به خلاقیت و توانمندی فردی بود.حضور افراد متخصص باعث شده تا با تعارف جدیدی در حوزه روابط عمومی شکل بگیرد و بحث توجه به اقتصاد تئاتر باعث شد، تا روابط عمومی با شرایط جدیدی مواجه بشود. آلان توقع گروههای تئاتری ازمدیرروابط عمومی سالن ها این است که به هرترفندی جذب مخاطب کنند.

 

تجربیاتی که قوام می خواهد

 

 محمد جعفریان:علم ارتباطات که مادر اغلب این نوع مسائل از قبیل روزنامه نگاری و روابط عمومی است ، درکشورمان عمر چندانی ندارد .شکل گیری نظام آکادمیک ارتباطات و زیرمجموعه هایش در تئاتر هنوز به منصه بروز و ظهور نرسیده است و به همین دلیل تعریف و چارچوب درستی برای ماموریتها و وظائف روابط عمومی وجود ندارد و کارها بسته به خلاقیت افراد انجام شده است .اگر از دیده تخصصی به روابط عمومی نگاه کنیم با دو عرصه  روابط عمومی اجرا و سالن مواجه هستیم وکارکردهای هر دویشان می شود خروجی عرصه و معرفی یک نمایش. به نظرم این دوگروه روابط عمومی در بهترین حالت می توانند به عنوان مکمل هم یک کار تیم ورک خوب و کارا را انجام بدهند .اگرعلمی تر به قضیه نگاه کنیم . باید به شرایط متفاوتی توجه کنیم.کسانیکه دراین حوزه فعالیت می کنند به خاطرعدم آگاهی که درگروه و کارگردان و یا تهیه کننده نمایش وجود دارد فقط موقعی می توانند کار کنند که در بحث دستمزد رقم پایین تری توقع داشته باشند و بحث توانایی و تخصصشان اولویت اصلی انتخابشان نیست. روابط عمومی فعالیتش در دو حوزه درون و برون سازمانی قابل عرصه است والبته تمام آن چیزی که از گروههای تئاتری می بینیم ، مسائل برون سازمانی است و ارتباط گروه با خارج است و از بحث مدیریت درون سازمانی روابط عمومی هاغفلت می شود. درروابط عمومی تائر شهر تلاش کردم ارتباط دو سویه ای با کارمندان روابط عمومی داشته باشم و برایشان تسهیلاتی را فراهم کنم .به طور مثال با موسسه گردشگری و یا خدماتی قرار داد دوجانبه استفاده کارکنان آن نهاد واستفاده از تسهیلات آن سازمان از قبیل تورهای گردشگری برای بچه های روابط عمومی منعقد کردیم و با اعمال این شیوه سطح رضایت مندی کارمنان روابط عمومی افزایش پیدا می کند ودرنهایت کمک می کند به کار بهترهمکارانم.علی رغم تعریف چارت سازمانی مدیریت روابط عمومی ،هیچ ردیف بودجه مشخصی ندارند و باید طرحی را برای دریافت بودجه ارائه کنند و آیا موفق بشوند ویه نه. کارکرد برون سازمانی روابط عمومی نمایش ها با همکاری و تعامل با روابط عمومی سالنها وتماشاگران بازتعریف دارد.یک روابط عمومی نمایش باید مخاطب شناسی نمایش را متوجه بشود که دیدن نمایش برای چه جنس مخاطبی مناسب است و آنها را هدف قرار بدهد. آیا روابط عمومی وجود دارد که تا قبل ازاجرا رفتن نمایش ازکم وکیف و ژانرموضوع نمایش شناخت داشته باشد و بر طبق آن نیاز سنجی مخاطب را انجام بدهد. به نظرم ابزارهای معرفی وعرصه نمایش ها محدود است ، اما شیوه ارائمان باید خلاقانه باشد.حوزه روابط عمومی حوزه اقناع ومعرفی اثراست وحوزه جذب آگهی نیست و وظیفه اصلی روابط عمومی این نیست که برود فلان نهاد وتعدادی بلیط را بفروشد.نکته مهم دیگرتعداد سالنها وجایگاه این سالن هایی که دوستان درحوزه مدیریت روابط عمومیشان درآن فعالیت می کنند ودوست روابط عمومی گروه می تواند با تولید خبر موثر ورساندن آن به روابط عمومی سالن کار موثری انجام بدهد. درکنار این بحث ،تمام سالن های نمایشی ارتباطات برون سازمانی دارند وبه طورمثال تفاهم نامه ای با اداره گازداریم که کارمندانشان درطول سال با تخفیف به دیدن نمایش های اجرا شده درتئاترشهربیایند ووظیفه حمایت ازکلیت تئاتر ورونق سالن ها را درک می کنیم.دربحث تکنولوژی هم ارتباط  متنوعی برقرارکرده ایم وپنل دوسویه ای ارتباطی ایجاد کرده ایم ودرکانال وایستاگرام حضور موثری داریم.برگزاری نشست های تخصصی، تولدها ومناسبت ها ازدیگرکارهای انجام شده درروابط عمومی تئاترشهراست.

 

همچنان آزمون و خطا 

 

مریم رودبارانی : کارم را در سالن تازه تاسیسی شروع کردم و با آزمون وخطاهایی مواجه شدم و یک سری برنامه ریزی های خاصی درفضای مجازی وانتشارخبر و معرفی فعالیتهای سالن انجام دادیم وبرای مخاطبان، باشگاه تخصصی و استفاده از تسهیلات خاص را نیزطراحی کردیم.هنوزهم به تجربه اندوزی درکارم ادامه می دهم .زیرا حوزه وسیعی است. یکی از کارهای که به نظرم در حوزه کار روابط عمومی سالن موثر است. ارتباط و پیدا کردن یک تعداد مخاطب ثابت است که در طول سال با آنها ارتباط مستمر داشته باشیم و برایشان تسهیلات خاصی قائل شویم وبه طور مثال جایگاه ثابتی در تمام اجراها داشته باشند .باید برای سالن یک هویت وکاراکتر خاص خلق کرد،تا مخاطب همیشه به تمام استفاده از برنامه های سالنها مربوطه را داشته باشد.با توجه به افزایش سالن های خصوصی باید میران روابط عمومی در فرایند رقابت بتوانند نقش موثری داشته باشند و مدام طرح های جدیدی مثل استفاده ازحضور شخصی فعال در حوزه فعال درفضای مجازی و یا استفاده از شخص دیگری که در حضور تبلیغات محیط شهری فعالیت کند .درکناراین مسائل نسبت به نشرمجله تخصصی نیز اقدام کردیم .من هم با دوستان موافقم که هنوزبه تعریف کاملی ازکارکردهای روابط عمومی نرسیده ایم.

 

پیدا کردن شیوه های مختلف و کارای جذب مخاطب برای دیده شدن تئاتر است ​

 

کیوان نخعی : تمام هدف مدیریت روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی در جهت ارائه فضایی مناسب و موثر برای فعالیت مدیران روابط عمومی سالن ها است و از پیشنهادات موثر مدیران روابط عمومی سالن ها استقبال می کنیم. به نظرم مباحث خوبی مطرح شد. مشکل بزرگ در این عرصه به نظرم در روابط عمومی نمایش ها است و برخی هایشان به خصوص در فضای مجازی فعالیت های خوبی دارند و هم مدیوم رسانه و هم ساختار تئاتر را می شناسند . همه ماها قبل حضور در مدیریت سالن ، تجربه مدیریت روابط عمومی نمایش داشته ایم .به عنوان مدیریت روابط عمومی مرکز ارتباطات خوبی و منظمی با مدیریت های سالن های مختلف داریم. البته این ارتباطات باید گسترش بیشتری پیدا کند . اهداف در حوزه روابط عمومی مشخص است و هدف ارتباط بیشتر با مخاطب و پیدا کردن شیوه های مختلف و کارای جذب مخاطب برای تئاتر دیدن است .   

کیوان نخعی : تمام هدف مدیریت روابط عمومی مرکزهنرهای نمایشی در جهت ارائه فضایی مناسب و موثر برای فعالیت مدیران روابط عمومی سالن ها است و از پیشنهادات موثر مدیران روابط عمومی سالن ها استقبال می کنیم. به نظرم اغلب بچه ها مباحث خوبی مطرح کرده اند. مشکل بزرگ در این عرصه به نظرم در روابط عمومی نمایش ها است و برخی هایشان به خصوص در فضای مجازی فعالیت های خوبی دارند و هم مدیوم رسانه و هم ساختار تئاتر را می شناسند . همه ماها قبل حضور در مدیریت سالن ، تجربه مدیریت روابط عمومی نمایش داشته ایم .

مدیریت روابط عمومی ماداره کل ارتباطات خوبی و منظمی با مدیریت های سالن های مختلف دارد. البته این ارتباطات باید گسترش بیشتری پیدا کند . اهداف در حوزه روابط عمومی مشخص است و هدف ارتباط بیشتر با مخاطب و پیدا کردن شیوه های مختلف و کارای جذب مخاطب برای دیده شدن تئاتر است .   

 

نیاز به تعریف مشخص با مختصات روشن 

 

عبدالعلی زاده : روابط عمومی مبنای و چارچوب مشخصی دارد ، اما   به دلیل گستره تاثیرات و خدمات ، کارکرد و تعریف مشخصی ندارد. درواقع  هر سازمانی بنا به نیازش و بنا به موقعیتش یک سری خواسته هایی را در قالب حوزه تخصصی روابط عمومی تعریف می کند . در روند حضور این تخصص در تئاتر کشور نیز لازم است امروز با توجه به مسیر طی شده و براساس نیاز روز عرصه هنرهای نمایشی تعاریف مشخصی با مختصات روشن برای آن تعریف کرد . آنگاه براساس این تعریف جایگاه ، شرح وظایف و اختیارات آن را در حوزه نمایش ها و سالن ها تثبیت کرد. 

  همانطورکه اشاره شد روابط عمومی در تئاتر بویژه به عنوان پل ارتباطی گروه نمایشی با مخاطب هدف از ارتباط میان فعالان  تئاتری – رسانه ای شکل گرفت و چون این افراد مسلط به ابزار رسانه بودند و در تئاتر هم فعالیت می کردند ، به این نتیجه رسیدند که لازم است آدم هایی به عنوان  متخصص رسانه برای معرفی بهتر نمایش ها فعالیت کنند و باعث رونق و ارتباط بهتر مخاطب با تئاتر بشوند . در این سالها نقش روابط عمومی ها موثر و همراه با افت و خیز بوده اما قطعا سرعت پیشرفت آن متناسب با رشد ابزارهای ارتباطی و نیاز تئاتر کشور آنچنان که باید چشمگیر نبوده است . این سلسله نشست ها با هدف نزدیک شدن به جایگاه امروزی اش  برگزار می شود. 

 

چالش های مدیر روابط عمومی سالن های بزرگ

 

محمودی: بله همچنان که در تماشاخانه های دولتی چارچوب کاری روابط عمومی مشخص نبود . وظائف روابط عمومی در حوزه درون و برون سازمانی تعریف می شود و  اولین چالشی که روابط عمومی نمایش با آن مواجه است با مدیر روابط عمومی سالن است و در این سالها با چنین چالشی مواجه بوده ام. من در این سالها به عنوان روابط عمومی اجرا حس می کردم که روابط عمومی سالن ها یک جورهایی به جای آنکه کمک حال باشد ، چوب لای چرخ می گذاشتند . موقعی که می آمدیم آسیب شناسی می کردیم متوجه می شدیم این اذیت کردن به زغم ما،  در چارچوب  ساختارکاریشان است و قصد اذیت کردن ما را ندارند و روابط عمومی سالن در تهیه خبر نمایش یک سری دستورالعمل ارائه می کردند ؛که باید به آن توجه می کردیم . روابط عمومی سالن هم می خواست با ایجاد جو تبلیغاتی مخاطب جذب کند. در شرح وظائف روابط عمومی تئاتر شهر و یا سنگلج نوشته نشده است که موظف است تمام نمایش های اجرا شده در سالن های مربوطه را به صورت مستقیم در کارش ورود داشته باشد و یا تهیه خبر انجام بدهد . در این ۲۰ سال روابط عمومی سالن های دولتی این چالش را داشتند که اصلا وطیفه اطلاع رسانی نمایش به عهده خودشان است یا روابط عمومی نمایش .

 

جعفریان : در حوزه مدیریت با بخش مدیریت ادارکی مواجه هستیم . در مجموعه تئاتر شهر نمایش های با ویژگی مختلف روی صحنه می رود و مدیریت تبلیغ بر اساس این ویژگی ها انجام می شود.. در مناسبت ها مختلف قرار می شود که نمایش های مناسبتی اجرا شود وباید برای آنها استتراتژی تبلیغاتی ویژه ای داشته باشیم.

 

حسن زاده : مدام درپی ایجاد راههای جدید ارتباطی با مخاطب هستم و اینکه مردم منطقه  چقدر از برنامه های سنگلج اطلاع دارند .بنابراین یکی از وظائف روابط عمومی سالن ، معرفی سالنش است .

 

محمودی :سالن های خصوصی با چالش های بیشتری نسبت به سالن های دولتی مواجهه هستند و با کوچک ترین اشتباهی تعطیل می شوند .

 

جعفریان : مقایسه ای در این دوحوزه انجام نداده ایم و اصلا به نمایش های اجرا شده در مجموعه بی تفاوت نیستیم. ما نمی توانیم فرهنگ  عمومی تئاتر دیدن را گسترش بدهیم و این امر در جوزه مدیریت مدیر روابط عمومی مرکز هنرهای نمایشی است و می توانند با ارتباط با ارگان ها و وزارت خانه ای مثل وزارت آموزش و پرورش ارتباط بیشتری برقرار کند و فرهنگ سازی کنند . اگر نمایشی درحوزه کاریم مورد استقبال قرار گیرد خوشحال می شوم و اگر نمایشی هم مورد استبال قرار نگیرد. با این پرسش روبه رو می شوم که چه انتخاب بدی انجام داده ایم.

 

 محمودی : با انتخاب های غلط اجرای نمایش وتبعاتش موافقم. به نظرم نباید مدیر روابط سالن با این نیت که  باید جوابگو باشد در کار گروه و تبلیغاتشان دخالتی داشته باشد .

 

جعفریان : ما به صورت مکمل عمل می کنیم و جایی که گروه نمی تواند اطلاع رسانی  کند ورود پیدا می کنیم . جایی که می خواهد نشست برگزار کند و جا ندارد به کمکش می آئیم. عکاس بخواهد به گروه می دهیم. بنابراین دخالتی در کار نیست.

 

 تهرانی : در مدتی که مدیریت تماشاخانه سه نقطه را برعهده دارم، در تعامل با گروه ها هستیم و در یک چارت مشخص شده وظائف روابط عمومی نمایش مشخص است و ما هم وظائفمان تبین وواضح است وبنابراین در سالن های خصوصی تعامل بیشتری بین این دوگروه نسبت به سالن های دولتی وجود دارد .

 

 رودبارانی : چالش هایی که آقای محمودی بدان اشاره کردند بابت ورود افراد ناکارا به عنوان روابط عمومی نمایش ها است . در روابط عمومی و مدیریت سالن باران به طور مشخصی در آئین نامه ، نوع انتشار خبر و جنسش مشخص شده است .

 

حسن زاده : ضروری است کسی که در حوزه روابط عمومی فعالیت می کند دغدغه داشته باشد و باید  تحصیل تئاتر و یا  روابط عمومی باشد .

 

گزارش از : احمد محمد اسماعیلی