فاجعه، تازه آغاز شده!

در جهان باستان برای رقم خوردن فاجعه در درام، تراژدی نویس به دنیای اسطوره ها سفر می کرده و مرگی فجیع از سرنوشت دردناک پادشاهی یا شاهزاده ای و یا شخصیتی برین را در پایان اثر خود به تصویر می کشیده است. این الگو همواره برای دنیای تراژدی پایدار بوده. در زمانه ی معاصر، فاجعه در درام رنگ دیگری به خود پذیرفته و به گونه ای متفاوت شکل می گیرد. فاجعه نه در کاخ ها و حتی خانه ها، بلکه می تواند روی ریل راه آهن پدید آید.

نمایش نامه ی لوکوموتیوران نوشته ی آثول فوگارد ما را به تماشای فاجعه ای در جهان مدرن می نشاند. یعنی خودکشی یک زن در حالی که کودکش را در بغل دارد، در برابر قطار در حال حرکت!

نمایش نامه با این پیش زمینه آغاز می شود. قهرمان نمایش نامه (اگر بتوان برای آن قهرمانی تصور کرد.) راننده ی قطار است. او در حیرت و وحشت شاهد صحنه ی مرگ مادر و کودک بوده. زن، از روی استیصال و ناامیدی، در لحظه ی عبور قطار، ناگهان خود را جلوی قطار انداخته است؛ قبل از آن که لوکوموتیوران بتواند هیچ واکنشی نشان دهد. مرگی فجیع در پیش داستان نمایش رخ داده است.

شاید چنین جلوه گر شود که فاجعه در گذشته رخ داده و ما به عنوان تماشاگران نمایش اکنون باید به عواقب و تبعات این فاجعه بنگریم. اما چنین نیست!

فاجعه، تازه آغاز شده! زن کشته شده، به طبقه ی فرودست جامعه تعلق دارد. او حالا حتی از داشتن گوری با نام و نشان، محروم مانده و تراژدی زندگی لوکوموتیوران در معمایی مهیب، نهفته است، که او را در مسیر جست و جویی طاقت فرسا برای یافتن یک گور قرار می دهد. آثول فوگارد بدون آن که ما را وارد فضایی رمانتیک و احساساتی کند، بدون هر گونه شعارپردازی و آفریدن فضایی کاملاً نمایشی، ما را درگیر سرنوشت کسانی می کند که هبوط کرده اند. آن ها در جهانی زیسته اند که موهبت عروج از آن ها دریغ گشته و مرگ، به نقطه ی نجات آن ها در سرنوشتی تلخ بدل شده است که از هر گونه آینده ای تهی است. اگر سرنوشت، که ماهیتاً مبتنی بر آینده است، هیچ چشم اندازی را پیش روی انسان ترسیم نکند، چاره ای نیست، مگر آن که انسان، نقش حقیقی خود را به عنوان یک قربانی کوچک، با شهامت و جسارت پذیرا شود.

این نمایشنامه برای نخستین بار در سال ۲۰۱۰ توسط خود آثول فوگارد کارگردانی شد و به روی صحنه رفت.

لوکوموتیوران، نمایشنامه ای ست از دوران پختگی و کمال فوگارد.

شخصیت های نمایشنامه، آن چنان در مرگ مستغرق مانده اند که گویی خود، از آغاز نمایش مرده اند. و روایت نمایشی برای آن ها، بی آینده بودن را رقم زده است.

ترجمه ی این اثر به قلم بابک سعیدیان، فرصتی مغتنم فراهم می آورد تا با یکی از آخرین تجربه های نمایشنامه نویسی فوگارد آشنا شویم. او به خوبی توانسته است زبان نمایشی دشوار این نمایشنامه را که هم چون آونگی میان گویش شخصیت هایی از طبقات متفاوت در آفریقای جنوبی در نوسان است، به فارسی برگرداند و اصالت متن را حفظ کند و شگردهای نمایشی فوگارد را در خلق زبان نمایشی آشکار سازد.