تاتر آذربایجان؛ شکوفایی بنیان های ملی و فرهنگی

به گزارش ایران تئاتر آیین های نمایشی مانند قایم باشک ،  نوروزخوانی  ، خیمه شب بازی و...که بیشتر از دوره ی صفوی مرسوم و پس از آن همه گیر شد . ا اولین گزارش از اجرای  صحنه ای در آذربایجان فعلی  مربوط به نجف قلی بیگ وزیرف در سال 1873است که  نمایش وزیر خان لنکران را  در باکو به صحنه برده . در تمام قرن نوزدهم  تسلط حضور  آخوندزاده نمایشنامه نویس ایرانی که با پسوند اف در آذربایجان شناخته می شود در تاتر نوپای باکو مشهود است . در سال 1888 نریمانف و غنی زاده  تروپ تاتر را در باکو تاسیس کردند . این گروه نام " تروپ درام مسلمان " را بر خود  نهاد و آثاری از نمایشنامه نویسان بزرگ روسیه همچون تولستوی، تورگنیف  و گوگول را روی صحنه برد .در آستانه وقوع انقلاب  سوسیالیستی شوروی گروه تاتر " رفقا " شکل گرفت و به اجرای برنامه پرداخت .از نمایش هایی که در این دوره به صحنه رفتند  می توان به " آغا محمد خان پسر بیچاره " اثر حقوردی اف  و یا " ندیر شاه " اثر نریمانف اشاره کرد .

در سال1908 گروه تاتر اتحاد زیر نظر خیریه نجات شکل گرفت و آثار متعددی را روی صحنه آورد. علاوه بر نمایشنامه های بومی  آثاری از شیلر و شکسپیر نیز در این دوره به چشم می آیند . پس ازتسلط شوروی در این کشور تمام تئاتر ها ملی اعلام شد . حزب کمونیست  تمام گروه های تئاتری را ویران و منحل کرد .در سال 1922 گروه تاتر آذربایجان به " آکادمیک دراما تیاتر " تغییر نام داد .در این دوره شمار تاترهای تازه تاسیس در باکو رو به ازدیاد می گذارد . در سال 1923  لابراتوار تاتر باکو  تاسیس شد .

اواخر سال های سی قرن نوزدهم،  تاتر ماکسیم گورکی و تئاتر موزیکال کمدی در باکو  شکل پذیرفت . تاتر آذربایجان در تمام این سالها تحث نفوذ و تسلط تاتر روسیه بوده است .  اجرای چخوف  در این کشوراز  سابقه و محبوبیتی طولانی برخوردار است .

در  دوره زمامداری استالین تاتر اذربایجان همانند دیگر اقمار شوروری  زیر نگاه تنگ نظرانه و سانسور رئالیسم سوسیالیستی از رونق افتاد .بعد از استقلال آذربایجان و فروپاشی شوروی  این کشور چند سالی را به جنگ و سامان دادن امور گذراند . پس از آن مسئولان و دولتمردان اذربایجان در صدد تقویت احساس ملی گرایی و گذاشتن نام این کشور بر نقشه جهان برآمدند. حوزه  فرهنگ هم یکی از ارکان این سیاست ورزی است . تاتر و موسیقی دو عنصر مورد تاکید در سیاست کلان فرهنگی جمهوری  آذربایجان است .

حمایت از گروه های تاتری و ایجاد مناسبات سخت افزاری در چند سال اخیر بویژه در باکو رشد چشمگیری داشته . وزارت فرهنگ آذربایجان با سرمایه گذاری روی رقص آذری و تشکیل گروه های منجسم و کاربلد  مترصد معرفی این رقص به جهانیان است . تاتر موزیکال از ابتدای قرن محبوبیت ویژه ای بین آذربایجانی ها داشته است . طبق اسناد موجود  از اولین موزیکال تاترها می توان از لیلی و مجنون  نام برد که در سال 1901 توسط " فوزویی" نوشته و اجرا شده است . فرهاد و شیرین یکی دیگر از  موزیکال تاتر های آن سالهاست که " نوال " آن را نوشته و کارگردانی کرده است . در سالهای اخیر تاتر آذربایجان در ایران  بیشتر با نام " جنت سلیم آوا" کارگردان کهنه کار آذربایجانی  شناخته شده است .