درست کردن وضعیت شهر با زور اسلحه!

حسین پور دانش آموخته کانون هنری حمید سمندریان، فارغ التحصیل مقطع کارشناسی کارگردانی تئاتر از دانشکده هنر و معماری، فارغ التحصیل کارشناسی ارشد کارگردانی تئاتر از دانشگاه هنر و معماری می باشد. حسین پور سوای کارگردانی و نویسندگی دستی هم در کاربازیگری، اجرا و تولید در تئاتر دارد و موسس گروه تئاتری پارکینگ است.  
او در کارنامه بازیگری خود آثاری قبیل "آهو"، "زنی پشت در"، "نهر فیروزآباد"، "بر پهنه دریا"، "دو مرد و دو رن در آکواریوم"، "مرسیه ای برای یک راهبه"، "سرآشپز پیشنهاد میکند"، "تماشا خانه"، "ملاقات بانو سالخورده"، "همه دزد ها که دزد نیستند"، "چهار حکایت از چندین حکایت رحمان"، "هریر سرخ سه نوبر"، فیلم "ورود به صحنه جرم مطلقأ ممنوع"، فیلم "رویای گم شده"، سریال "چهار دیواری"، فیلم "شب بارانی"، فیلم "بمان دل آرام بمان"، سریال "راه طولانی"، فیلم کوتاه "سیبیل" دارا می‌باشد. او کارگردانی آثاری چون "آهو"،  "زنی پشت در"، "نهر فیروزآباد"، "بر پهنه دریا"، "دو مرد و دو رن در آکواریوم"، "سرآشپز پیشنهاد میکند"، "بداهه گویی آلما"، "هفت سنگ"، "کوپه46"، "کسی دلش برای شما تنگ نشده"، "معرکه در معرکه"، "هفت خان"، "بیوه های غمگین سالار جنگ"، رادیو تئاتر "بیوه‌های غمگین سالار جنگ"، رادیو تئاتر "سرآشپز پیشنهاد میکند"، رادیو تئاتر "گلن گری گلن راس"، رادیو تئاتر "چهارشنبه های بارانی"، رادیو تئاتر "یافت آباد"، فیلم های کوتاه "زنی پشت در"، " پله"، "خیال"، "صبح بخیر"، مستند "روایت امید"، "یک زندگی بهتر" و "طپانچه خانم" را به عهده داشته است.

از دیگر فعالیت‌های هنری و فرهنگی او می توان به معاون اجرایی و مناطق هجدهمین جشنواره بین المللی تئاتر دانشگاهی ، عضو شورا موقت مدیریت انجمن علمی دانشگاهی کارگردانی، عضو شورای کانون دانشگاهیان ایران، مجری مسابقه مارپبچ جایزه، مشاور هنری سازمان هوافضا، مجری مسابقه سر پله، مجری برنامه روز های خوب جوانی اشاره نمود.

این کارگردان "جایزه بازی، طراحی لباس و کارگردانی "بر پهنه دریا" از جشنواره بین المللی ئاتر دانشگاهی"، "لوح تقدیر از کانون کارگردانان خانه تئاتر در سال 1385"،"لوح تقدیر در پانزدهمین جشنواره بین المللی نمایش های آیینی و سنتی برای نمایش سر آشپز پیشنهاد میکند "، "لوح تقدیر در جشنواره جوان ایرانی برای نمایش سر آشپز پیشنهاد میکند"، "تحسین فیلم خیال در جشنواره فیلم کوتاه تهران"، "پنج جایزه برای نمایش یک زندگی بهتر درسی و سومین جشنواره بین المللی تئاتر جر"، "پنج جایزه برای نمایش طپانچه خانم در سی چهارمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر" شده است . نمایش "طپانچه خانم" با تمدید یک هفته ای همچنان  در سالن چهارسو مجموعه تئاتر شهر اجرا می‌شود. با حسین پور در باره  این نمایش گفت وگوکرده ایم.

 

آیا در کارهای اخیرتان به دنبال موتیف خاصی در فضا و داستان نمایش هایتان که عموما زن محور و در زمان قاجاریه رخ می دهند هستید؟

هرمخاطبی می تواند با دیدن نمایش هایم استباط خاص خودش را داشته باشد. دغدغه اصلیم برای انتخاب متن نقد اجتماعی است  ویا میزان همذات پنداری که مخاطب امروز جامعه ایران با نمایش می تواندبرقرار کند نیز برایم قابل توجه است  و زیاد زن محور بودن نمایش هایم اولویت و ملاک اصلی نبوده است.

 

به دلیل وجود یک نویسنده واحد دردونمایش آخرتان این موتیف های مشترک پررنگ شده است؟

بله، آقای یار احمدی این جنس از فضا جزو دغدغه هایش است .نکته مهم برای من نتایج یک اجرا است که چه چیزهایی می تواند برای مخاطب به ارمغان بیاورد واگرنمایشم مفید ،موثر و مناسب وضعیت حالای مخاطب ونزدیک به  دیدگاهش باشد ،من به خواسته ام در روی صحنه بردن این نمایش رسیده ام.

 

به نظر می رسد جزو کارگردان هایی هستید که به اجرای نمایش های با داستان های ایرانی علاقه زیادی دارید؟

بحث علاقه مطرح نیست. چهار نمایش اولم بر اساس متون خارجی اجرا شد و بتدریج هر موقع که متن های خوب ایرانی به دستم رسید آن را اجرا کرده ام.

 

استفاده از  فضای دوران قاجار در نمایش هایتان به نظر کارکرد موضوعی دارد تا تاریخی ؟

به عنوان کارگردان از قبل به این فکر نمی کنم  که قرار است متن تاریخی اجرا کنم. نمایش نامه ایرانی که استفاده کرده ام از نظر من متعلق به زمان خاصی نیست. به زغم من هم بیوه های سالار غمگین جنگ و هم طپانچه خانوم چنین ویژگی هایی دارد و اتفاقی رخ می دهد و مورد بررسی قرار می گیرد. روان کاوی رفتار آدمها ، عاقبت خوبی ها و بدی ها، برخورد و مواجه شدن آدم ها درموقعیت خاص نکته مهم این دو نمایش است.

 

در ساختار نمایش طپانچه خانم ارجاعات  زبانی خاصی وجود دارد؟

آقای یاراحمدی اصالت لری دارند وزبان این دو نمایش نامه را به سمت زبان لری،قاجاری سوق داده اند. زبانی که ویژگی های خاصی دارد.

 

یعنی لهجه اختر السلطنه لری است؟

به نظر من زبانش من درآوردی است .زیرا این زبان ترکیبی از چند لهجه است و درآن کلمات لری در کنارزبان پهلوی و قاجاری مورد استفاده قرار گرفته است ،که زبان کلاسیک و عجیب و غریبی است.تماشاگر انگاری دردل تاریخ این زبان را می شنود.معتقدم برخی ازمواقع برخی از کلمات را که بیان می کنیم،چون درگیر روزمرگی شده است،مردم و مخاطبان زیاد به آن توجهی نمی کنند. درژانری نظیر گروتسک ( طنز تلخ) که سبک کاریم در اجراهایم است ومعتقدم  یا روایت داستان دریک زمانی غیر از آن چیزی که ما در روزمرگی با آن برخورد می کنیم ،حرفم تاثیر گذارتر می شود. قصه طپانچه خانم می توانست همین امروز در خیابان یوسف آباد رخ بدهد و به جای اختر السلطنه هم از نام پانته آ خانم استفاده شود. تلاش می کنم فضاهای نمایش هایم جهان شمول تر به نظر برسد.

 

نمایش طپانچه خانم نقد و هجوی بر زوال یک خاندان( شمع خال وند) و اقتدار پوشالی آنها است؟

قصه طپانچه خانم بر اساس کاراکترهای واقعی که در زندگی نویسنده تجربه شده است نوشته شده است و در گذشته ای نه چندان دور در منطقه بروجرد خان و خان بازی وجود داشت.شخصیت اختر السلطنه مابه ازاء واقعی دارد.  درنمایش اصالت داشتن و یا نداشتن چندان مهم نیست. نکته مهم این است که برخی ازافکار آدمی برای بشریت چقدر می تواند خطرناک باشد.در نمایش چند نکته را مورد واکاوی قرار دادم که برای مخاطب استباط های خاصی به همراه دارد . هر کسی به ظن خودش برداشت هایی از ماهیت نمایش دارد. قصه یک خطی نمایش می گوید اخترالسطنه ای است که  می خواهد شهر را درست کند، منتهی به زور اسلحه.

 

 گریم نمایش شباهت هایی با گریم تئاتر کابوکی دارد؟

بله،درکار قبلی ام هم این رویکرد را داشتم و درطپانچه خانم این کار اغراق آمیزتر شد و به سمت استفاده از گریم – ماسک رفتم .به شخصه علاقه ای برای اجرای نمایش های ناتورالیستی ندارم. درتئاتربه خلق فضای غیر متعارف ، نو و خاص برای مخاطب اعتقاد دارم، تا فضای تکراری زندگی حالش را  روی صحنه نبیند. دراجرای نمایش به سمت الگوهای تئاتر شرق دوررفتم.ازتئاتر کابوکی وسبک جوهاکیو  الهام گرفتم،که درحرکات و ورودها وخروج های بازیگران در صحنه مشخص است.

 

در دکور نمایش هم استفاده متفاوتی از بسته های کاه ها  شده است...

برای من کارکردمعنایی و زیباشناسانه  دارد . برای رسیدن به چنین فضای با طراح صحنه نمایش جلسات زیادی برگزار کردیم. معتقدم طراحی صحنه در نمایش باید چندمنظوره  باشد با نگاهی کاربردی .اختر السلطنه نمایش ما دائم دم از از شرایط آرمانی می زند.اما خودش و اطرافیانش که با او زندگی می کنند برای زیبا، آراسته و مدرن شدن فضای خانه اقدامی انجام نمی دهند و در عین حال باعث می شوند که خانه تبدیل به مکانی کثیف بشود  .به تعبیری این فضا کنایه ای دارد که شماها که دم از بهترین ها می زنید. آیا نگاه کرده اید که کجا ایستاده اید و چه می کنید.

 

گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی