خسروی؛ کارگردان میزانسن هایی شبیه به تابلو نقاشی

ای‌کاش این حرف‌ها و این یادآوری‌ها پیش از رفتن استاد خسروی اتفاق می‌افتاد. ما باید خیلی پیش‌تر به او ادای دین می کردیم. او و خیلی از هنرمندان دیگر بزرگ بودند بدون اینکه بزرگنمایی کنند. بدون شک و بی‌اغراق سه نسل تئاتر ایران به او مدیون هستند. خسروی برای من و جامعه تئاتری کشور استاد بی‌نظیری بود، هست و خواهد بود. قصد بزرگنمایی ندارم، اما او با آموزش‌ها و اجراهای ماندگار تاثیربزرگی در هنرهای نمایشی داشت. مرحوم حمید سمندریان زمانی با رکن‌الدین‌خسروی برای اولین بار همکاری کرد که او دانشجوی تئاتر بود. آن زمان او متنی از ماکس فریش را روی صحنه برده بود و خسروی برایش بازی می‌کرد. سمندریان می‌گفت رکن‌الدین‌خسروی یکی از باهوش‌ترین بازیگرانی است که با او همکاری کرده‌ام. خسروی با تحصیلات عالیه در رشته ادبیات و تئاتر نقش پررنگی در هنرهای نمایشی کشور داشت و دانشجوهایی که قبل و بعد از انقلاب از او آموخته‌اند، گواه این ادعا هستند. او نگاه تازه‌ای به تئاتر جهان داشت و اطلاعاتش به‌روز بود. به همین دلیل اعتقاددارم در آموزش و توسعه تئاتر خسروی یکی از مهم‌ترین تئاتری‌های کشور به‌حساب می‌آید. او نه‌تنها تئاتر معاصر غرب را می‌شناخت، بلکه از نمایش‌های بومی هم اطلاعات داشت. ازنظر آماری من فکر می‌کنم 40 سال در تئاتر به‌صورت تقریباً مداوم با خسروی همکاری کرده‌ام و از سال 1353 تابه‌حال در آثار او حضور داشتم. او استادی متواضع بود که همیشه نسبت به آینده دانشجوها و کارهایی که در آینده می‌کنند، احساس نگرانی می‌کرد. خسروی این دغدغه را داشت که کارهایی روی صحنه برود که درشان تئاتر کشور باشد. من همیشه از همکاری‌ام با خسروی به‌عنوان بخش رنگین کارنامه کاری‌ام یاد می‌کنم. نمایش‌هایی مثل «‌زیتون»، «گوشه‌نشینان آلتونا»، «تولد»، «سلام، خداحافظ»، «دشمنان» و... ازجمله آثاری است خسروی است که من افتخار همکاری با او را داشتم. خاطرم هست که همیشه می‌گفت باید بامطالعه کارکرد و در همه مراحل تمرین صبور بود. نباید تمرینات بدن و بیان به‌صورت سلیقه‌ای انجام شود. تئاتر فقط فیزیک بازیگر نیست بلکه احساس و فکر بازیگر هم اهمیت زیادی دارد. او مشهور بود به کارگردان میزانسن هایی شبیه به تابلوهای نقاشی بود.