نسخه های تئاتر برای درمان مشکلات اجتماعی

به گزارش ایران تئاتر، مضمون «سبک زندگی» به عنوان یکی از محوریت های جذاب برای اجرای نمایش، درجشنواره فجر به وسیله 10 اثر در جشنواره مطرح می شود. در رویکردهای مورد تاکید برنامه ریزان سی و پنجمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر، محورهایی مثل: «مسئولیت پذیری اجتماعی در همة عرصه های زندگی و هنر»، «بهره گیری از مفاهیم و جلوه های فرهنگ، تاریخ و ادبیات غنی ایرانی ـ اسلامی»، «توجه به تئاتر ایرانی در جهت توسعه فرهنگی»، «نگاه کاوشگرانه و مدبرانه به جامعه، مسائل اجتماعی و اخلاق مدنی»، «اندیشه ورزی و ارتقاء ذائقه فرهنگی و هنری جامعه از طریق هنر شریف تئاتر»، «توجه به مفاهیم و ارزشهای والای فراگیر، جهانی و مشترک انسانی»، «اهمیت دادن به روابط بینا فرهنگی و بهره گیری از زمینه های بومی» می توانند به صورت مشخص با مضمون سبک زندگی در ارتباط مستقیم باشند. در این گزارش، با دیدگاه وجود مضمون«سبک زندگی» در آثارو همخوانی آنها با محوریت های فراخوان جشنواره، به معرفی 10 اثری که چنین رویکری دارند می پردازیم که در ادامه می خوانید.آثاری که می توانند حامل مهمترین کارکردهای فرهنگی- اجتماعی  هنرنمایش نیز باشند.

«سبک زندگی» در بخش محیطی- خیابانی

*«از بس که جان ندارد»-گیلان

نمایش «از بس که جان ندارد» اثری از گروه «خورتاب لاهیجان» به کارگردانی امیر امینی و نویسندگی محمود ناظری یکی از کارهای منتخب در هفتمین دوره جشنواره تئاتر شهروند لاهیجان بود که توسط هیات داوران این جشنواره، به دبیرخانه جشنواره بین المللی فجر معرفی شد و پس از بازبینی، موفق به شرکت در بخش مرور سی و پنجمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر شد. امیر امینی متولد ۱۳۶۱و اهل لاهیجان است و از سال ۱۳۷۷در زمینه تئاتر فعالیت هایی داشته. او تاکنون نمایشهای مختلفی از جمله: «مشق ها»، «شرط بانو»، «بعد از یک نمایش»، «هر طور شما بخواهید»، «هست ولی کم است»، «نخیل» را کارگردانی کرده است. داستان نمایش «از بس که جان ندارد» پیرامون موضوع محیط زیست است که به روشنی پیداست این مسئله هم در دنیای امروز اهمیت زیادی دارد و هم سلامت محیط زیست به شدت وابسته به سبک زندگی انسانهاست که تا چه اندازه دارای فرهنگ بهره برداری درست از طبیعت هستند.

*«نیمه»- بوشهر

نمایش«نیمه» برآمده ازآیین «نیمه»، از آیین‌های دیرین کار و تلاش مردم استان بوشهر، اثری از گروه تئاتر«ایلیا» از بوشهراست که به سی و پنجمین جشنواره تئاترفجر می آید. محمد مظفری نویسنده و کارگردان نمایش میدانی «نیمه» اعتقاد دارد همانقدر که کار و تلاش بر روی دریا و شناورهای دریایی سخت و طاقت فرسا است، به همان اندازه آیین های متنوعی نیز حین انجام این فعالیت‌ها صورت می گیرد. در نمایش «نیمه» بیش از 10نفر از هنرمندان تئاتری شهر گناوه حضور دارند. این نمایش هم با پرداخت به موضوع محیط زیست طبیعتا ارتباط تنگاتنگی با سبک وشیوه زندگی انسان دارد که مطرح شدنش در رسانه ای مثل تئاتر تاثیرات خودش را خواهدداشت. محوریت «مسئولیت پذیری اجتماعی در همة عرصه های زندگی و هنر» که در فراخوان جشنواره عنوان شده، در ارتباط با مضمون نمایش«نیمه» است.

*«زیرزمین»- اصفهان

مسعود براهیمی که پیش از این هم در زمینه تئاتر خیابانی فعالیت هایی داشته، در پنجمین جشنواره تئاتر خیابانی لاهیجان با نمایش«زیرزمین» حضور داشت و در بخش محیطی- خیابانی سی و پنجمین جشنواره تئاتر فجر هم شرکت دارد. براهیمی برای نمایش«آقای محترم»‌ جایزه بهترین طراحی را از پنجمین جشنواره تئاترخیابانی لاهیجان به دست آورده است. «زیرزمین» هم با مضمون محیط زیست در بین نمایش هایی قرار گرفته است که سبک زندگی را در نظر دارند. ارائه سبک زندگی سالم به انسان امروزی از طریق تئاتر به واسطه توانایی هنرتئاتر در انسجام بخشی فردی و اجتماعی شخصیت ها، می تواند یکی از اهداف نمایش «زیر زمین» باشد که در همین راستا احتمالا با تعریف کاراکترهای مدل در دل داستان، برای بیان مقصودش طراحی هایی خواهدداشت که باید دید در اجرا چه نتیجه ای حاصل می شود!

*«آقای دلواپس»- کردستان

به نظر می رسد به دلیل بحران های محیط زیستی در استان های مختلف کشور و غنای هنر تئاتر برای بیان برخی مفاهیم عمیق و کاربردی، امسال هنرمندان تئاتری به خصوص در بخش تئاتر خیابانی و شورایی که مستقیم تر از تئاتر صحنه ای در ارتباط با مخاطب است، این بحران را در نظر داشته اند. مخاطبی که به تماشای تئاترصحنه ای می رود، هدفی از پیش تعیین شده دارد، در حالی که تماشای یک تئاتر خیابانی یا قرارگیری ناخودآگاه در جریان یک تئاتر شورایی الزاما انتخاب مخاطب نیست. بنابراین سوژه های پراهمیت و کنش گر مثل محیط زیست و مسائل پیرامون آن برای چنین اجراهایی انتخاب درستی خواهد بود و در راستای محوریت های مورد نظر جشنواره نیز قراردارد. فریدون احمدی کارگردان نمایش «آقای دلواپس» آتش سوزی های کوههاو جنگلهای استان کردستان را سوژه کارخود قرار داده که این آتش ها توسط گروهای خود جوش مردمی خاموش می شد.

*«روایت پیچیده یک کلنگ زنی»- تفرش

مهسا افتحی باهدف ایجاد تلنگر در خدمات مسئولان پیرامون برخی پروژه‌های نیمه‌تمام، نمایش«روایت پیچیده یک کلنگ زنی» را کارگردانی کرده است. او با همین اثر دریازدهمین جشنواره تئاتر خیابانی مریوان هم حضور داشت. نمایش«روایت پیچیده یک کلنگ زنی» که اثری با مضمون شهروندی معرفی شده است، می تواند در ارائه سبک زندگی درست در سطح فردی و اجتماعی کارکردهای موثری داشته باشد. چنین نمایشی قطعا با محوریت های سی و پنجمین جشنواره تئاتر فجر مثل «نگاه کاوشگرانه و مدبرانه به جامعه، مسائل اجتماعی و اخلاق مدنی» همخوانی خواهد داشت.

*«مستند پخش نشده میرزا»- تهران

تهران به عنوان پایتخت ایران یکی از شهرهای کشور است که بحران های محیط زیستی پیچیده و بسیاری دارد و جای تعجب نیست یک کارگردان تهرانی پیرامون چینین سوژه ای آن هم دربخش خیابانی- محیطی اثر ارائه دهد. نمایش«مستند پخش نشده میرزا» به کارگردانی احمدصمیمی سال قبل جوایز زیادی از جشنواره تئاتر خیابانی در بخش های مختلف به دست آورد. این اثر که در بخش خیابانی جشنواره تئاترفجر امسال حضور دارد، محیط زیست را مورد نظر قرار داده است. سوژه ای که دقیقا تحت تاثیر کنش و واکنش های انسان نسبت به آن است. صمیمی درباره داستان این نمایش به ایران تئاترگفت: «مستند پخش‌شده میرزا» نمایشی درباره محیط‌بانانی که به شهادت می‌رسند و به‌راحتی کشته می‌شوند. این اثر داستان فیلم‌سازی است که داوطلبانه محیط‌بان می‌شود و تصمیم دارد از مشکلات روز جامعه همچون آتش‌سوزی در جنگل، تخریب منابع طبیعی و ... بپردازد. این مستندساز-محیط‌بان به یوز ایرانی که درخطر انقراض نسل قرار دارد می‌رسد و بر این اساس فیلم جدیدش را کلید می‌زند، اما در زمانی تولید این فیلم، کشته می‌شود. افرادی که او را کشته‌اند، فیلم‌های او را می‌دزدند. درنتیجه فیلم‌های او را هیچ‌کس نمی‌بیند».

*«در بازی آخر راهی نیست»- سقز

«در بازی آخر راهی نیست» به کارگردانی امید مصطفایی از سقز در سومین روز از یازدهمین جشنواره تئاتر بین المللی مریوان اجرا شد و امسال قرار در سی و پنجمین جشنواره بین المللی تئاترفجر هم حضور داشته باشد. امیدمصطفایی درباره داستان این نمایش به ایران تئاترگفت: «دنیا در شرف نابودی است و تنها دو انسان؛ یک مرد و یک زن، روی زمین زندگی می‌کنند. تنها راه نجات یک ماشین است که می‌تواند از زمین برود، اما این ماشین تنها برای یک نفر ظرفیت دارد و هر یک از این دو انسان تصمیم می‌گیرد دیگری را بکشد. در پایان، در این جنگ هر دو کشته می‌شوند و زمین که در حال نابودی بوده است، از جا برمی‌خیزد؛ درختان، خاک و حیوانات از جایشان بلند می‌شوند. از این اتفاق مشخص می‌شود که موجودات دیگر روی زمین بر انسان غلبه کرده‌اند و درواقع انسان است که از بین می‌رود نه زمین!». چنین سوژه اصل محیط زیست یعنی کره زمین را مدنظر قرارداده است و نشان می دهد سبک زندگی انسان امروزی تا چه اندازه می تواند برمحیط زیست به عنوان مامن حیات بشر تاثیرگذار باشد. سبک زندگیو ارتباطش با محیط زیست دقیقا همان سوژه ای است که در دل «نگاه کاوشگرانه و مدبرانه به جامعه، مسائل اجتماعی و اخلاق مدنی»، «توجه به مفاهیم و ارزش­های والای فراگیر، جهانی و مشترک انسانی» که از رویکردهای جشنواره فجر هستند وجود دارد.

*«صرفا جهت جریحه دار شدن احساسات»- ملایر

اجتماع، ازدواج و جوانان از عناصر اجتماعی اصیل و مهمی هستند که سبک زندگی می تواند چگونگی هرکدام از آنها را تعریف کند. مهدی حبیبی کارگردان این نمایش طبیعتا با توجه به محوریت هایی مثل  «بهره گیری از مفاهیم و جلوه های فرهنگ، تاریخ و ادبیات غنی ایرانی ـ اسلامی»، « نگاه کاوشگرانه و مدبرانه به جامعه، مسائل اجتماعی و اخلاق مدنی» که در فراخوان به آن تاکید شده است، اجتماع، ازدواج و جوانان را در نمایش«صرفا جهت جریحه دار شدن احساسات» سوژه کار خود قرار داده است.

«سبک زندگی» در بخش مرور صحنه ای

*«افسانه ببر»- تهران

افسانه ببر نمایشی درباره رابطه انسان و طبیعت است که در آن هر دو به همدیگر کمک خواهند کرد که به شرایط معمول بازگردند. گاهی طبیعت به انسان غضب می کند و گاهی انسان طبیعت را مورد هجوم قرار می دهد. رابطه ای که هیچ انسانی نمی تواند از زیربارش شانه خالی کند. این اثر کمدی با استفاده از بیان طنز و  به کارگردانی هادی عامل و بازی هدایت هاشمی در تماشاخانه باران اجرا شده است و در بخش مرور صحنه ای سی و پنجمین جشنواره تئاتر فجر حضور دارد. طرح مسائلی پیرامون سبک زندگی انسان در قالب کمدی هم تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت و هم به جذابیت های اجرایی اثر کمک می کند.

*«دامپزشکی»- تهران

خانواده رسمی و مستحکم ترین نهاد ارتباطی دراجتماع به حساب می آید و تشکیل خانواده به دلیل حساسیت بالا، همیشه با وسواس و دقت نظر خاصی انجام می شود. نمایش «دامپزشکی» به کارگردانی شیرین جروقی و بازی امین اسفندیار، صادق برقعی، هادی شیخ الاسلامی، کیوان محمدی، ستاره ملکی، زهرا مهرابی و علی نورانی پاییز امسال در تالار مولوی روی صحنه رفت. این اثر با مضمون اجتماعی با درون مایه طنز، می تواند با محورهای «اندیشه ورزی و ارتقاء ذائقه فرهنگی و هنری جامعه از طریق هنر شریف تئاتر» یا «توجه به مفاهیم و ارزش های والای فراگیر، جهانی و مشترک انسانی» که در دل خود سبک زندگی را در نظر دارند، در ارتباط باشد.