درگفت‌وگو با امین عظیمی مدیر کارگروه نقد جشنواره تئاتر فجر بررسی شد:
تجربه نقد حضوری در فضای پاتوق فرهنگی
در سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، علاوه بر نقدهایی که به‌صورت مکتوب و چندرسانه‌ای از آثار منتشر خواهد شد، قرار است جلسات گفتمان حضوری برای ۱۰ نمایش برگزار شود.
به گزارش ایران تئاتر، با توجه به اینکه نقد یکی از موثر ترین راه‌های افزایش توان و کیفیت آثار نمایشی است، امسال جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با تشکیل «کارگروه تخصصی نقد تئاتر» با همیاری گروهی از منتقدانِ عضوِ «انجمن نویسندگان، منتقدان و پژوهشگران خانه تئاتر»، «کانون ملی منتقدان تئاتر ایران» و برخی از اساتید و منتقدان جوان تئاتر در راستای همین هدف گام برداشته است. در رابطه با جلسات حضوری نقد که شاید چالش‌برانگیزترین بخش نقد تئاتر باشد، با امین عظیمی دبیر «کارگروه تخصصی نقد تئاتر» گفت‌وگو کرده ایم .
عظیمی درباره این جلسات حضوری که شاید کارکردی شبیه به پاتوق‌های فرهنگی گذشته را داشته باشد، به ایران تئاتر گفت: «از سال‌های دور پاتوق‌های فرهنگی محور خلاقیت هنری و شکوفای استعدادها بوده است تا بتوانند در چنین فضاهایی آثار ادبی و هنری خود را عرضه کنند. پاتوق به این دلیل که غیررسمی بودند، پس محدودیت‌های جریانات رسمی را نداشتند که به دنبال ارزش‌گذاری بر آثار بودند».
او ادامه داد: «ما به این فکر می‌کردیم که چطور می‌توانیم گفت‌وگوی جدی درباره تئاتر را به فضای اجتماعی بکشانیم تا از انحصار جشنواره هم خارج شود؟ بخش به‌علاوه فجر یکی از بخش‌های جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر است که آن‌هم چنین دیدگاهی را دنبال می‌کند؛ بنابراین تلاش کردیم گفت‌وگوی تعاملی با هنرمندان در فضایی مثل چایخانه، کافه یا هر پاتوق دیگری داشته باشیم. چند سال است تعداد پاتوق‌ها در تهران افزایش چشم‌گیری داشته و به نظر می‌رسد جامعه در حال آزمون‌وخطاست. رسیدن به این فکر کار آسانی نبود و به دلیل کم‌تجربگی باید برنامه منسجمی طراحی می‌کردیم».
عظیمی افزود: «اصلاً دوست نداشتیم نقد تئاتر قربانی پاتوق سازی شود. ابتدا قرار بود جلسات را در چندین کافه برگزار کنیم، اما امسال در یک فضای ثابت این جلسات را برگزار خواهیم کرد. عمارت «روبه‌رو» که مقابل تئاتر شهر است یک موسسه فرهنگی هنری است که توسط جوانان تحصیل‌کرده در رشته تئاتر و موسیقی تأسیس‌شده است. ما این فضا را جای مناسبی برای برگزاری جلسات گفت‌وگو و نقد حضوری دیدیم».
مدیر «کارگروه تخصصی نقد تئاتر» در ادامه درباره ترکیب و تعداد آثاری که در پاتوق نقد خواهند شد، توضیح داد: «قرار است ترکیبی از آثار جوانان، چهره‌های مطرح و حتی آثار بین‌المللی به‌صورت حضوری در این جلسات نقد شود. ساعت برگزاری جلسات 3 تا 5 عصر و پیش از اجرای نمایش‌ها خواهد بود و ما آثار اجراشده در شب قبل را بررسی می‌کنیم. ما فراخوان می‌دهیم و اثری که داوطلب نقد حضوری باشد به این شرط که اولویت‌های ما برای نقد حضوری مثلاً جوان بودن را داشته باشد، حضوری نقد می‌شود».
او افزود: «در کارگروه برنامه این است که 100 اثری که در بخش مسابقه قرار دارند نقد شوند. این نقدها به سه شکل خواهد بود؛ مکتوب، چندرسانه‌ای و حضوری. از 100 اثر 55 نمایش نقد مکتوب، 35 اثر نقد ویدئویی یا چندرسانه‌ای و 10 اثر به‌صورت حضوری نقد خواهند شد. تعداد آثار بخش مسابقه امسال بسیار زیاد است و نقد همه آثار کار آسانی نیست و زمان زیادی لازم است. یکی از طرح‌های ما این است که از بین 55 نقد مکتوب، 20 نقد همزمان به انگلیسی ترجمه‌شده و در سایت جشنواره تئاتر فجر قرار بگیرد. هدف ما از این کار معرفی منتقدان توانای ایرانی و معرفی تئاتر ایران به مخاطبان خارجی است تا از ظرفیت‌های واقعی تئاتر ایران باخبر شوند. با این کار ما مخاطبان بین‌المللی برای تئاتر ایران و جشنواره فجر پیدا می‌کنیم. آثاری در اولویت ترجمه قرار دارند که پیرامون نقد نمایش‌هایی با مضمون ایرانی- اسلامی و فرهنگ اصیل کشورمان باشد».
عظیمی در ادامه درباره مزیت، وجه تمایز و امتیاز جلسات نقد حضوری نسبت به‌نقد های مکتوب یا ویدئویی به ایران تئاتر گفت: «نکته مهم این است که برگزاری جلسات نقد حضوری به‌صورت پاتوق به ماهیت هنر تئاتر نزدیک است. تئاتر در اکنون و لحظه اتفاق می‌افتد. حضور زنده مخاطب، منتقد و هنرمند حال و هوایی شبیه به اجرای تئاتر دارد. ضمن اینکه در چنین نقدهایی افراد فرصت دارند در لحظه پاسخ بدهند و جای سو تفاهمی باقی نمی‌ماند. طراوت و هیجان طرح ایده در لحظه یکی از جذابیت‌های جلسات نقد حضوری خواهد بود. دانشجوها می‌توانند در چنین جلساتی تجربه‌ای نزدیک به یک کارگاه آموزشی داشته باشند. در حال حاضر عنوان مشخصی برای این جلسات انتخاب نکرده‌ایم، اما درهرحال تحت عنوان جلسات جمعی و حضوری گفتمان و نقد تئاتر می‌توانیم از آن یاد کنیم».