با رضا حیدری تعزیهخوان پیشکسوت تفرشی : تعزیهخوانان امروز سواد ابتدایی هم ندارند
تعزیه آن زمان مثل حالا نبود. محدود بود چون حکومت وقت با آن مخالف بود ولی بعد از انقلاب تعزیه جایگاه خود را پیدا کرد.
مریم فشندی: در شهادتخوانی و امامخوانی معروف است. میگوید:« صدای مخالفخوان و موافقخوان با هم فرق میکند. صدای مخالفخوان کلفت است ولی موافقخوان چنین صدایی ندارد. بنابراین از کودکی باید روی صدای او کار شود.»
اینها را رضا حیدری تعزیهخوان معروف اهل تفرش میگوید. او معتقد است مردم امروز شاهد تعزیه به معنای واقعی آن نبودهاند. چرا که تعزیهخوان باید تعزیه را بشناسد و تکنیک اجرای آن را بداند. او که در ایام محرم به زادگاهش تفرش سفر میکند، استقبال مردم را از این هنر در تفرش بسیار خوب ارزیابی میکند و میگوید:« تفرش مرکز ثقل تعزیه است و در حسینیههای این شهر تعزیهخوانی میشود.»
گفتوگوی ما را با او در حالی که خود را برای حضور در مراسم تعزیهخوانی تفرش آماده میکرد، میخوانید.
تعزیه نسبت به دوران جوانیتان چقدر دچار تغییر و تحول شده است؟
تعزیه آن زمان مثل حالا نبود. محدود بود چون حکومت وقت با آن مخالف بود ولی بعد از انقلاب تعزیه جایگاه خود را پیدا کرد. در زمانهای گذشته بیشتر به عواطف و احساسات مردم توجه میشد و مسایل استنادی عنوان نمیشد چون بیشتر شعرها به قصد گریاندن مردم سروده میشد که درست نبود. اما امروزه مردم با سواد هستند، بنابراین لازم است که تعزیه بازسازی شود.
بدین ترتیب نسخ تعزیه دچار تحریفهای زیادی شده است؟
بله. من در این ارتباط زحمت زیادی کشیدم تا برخی از این تحریفها را اصلاح کنم. به همین منظور مجلس علیاکبر و حضرت عباس را مستند کردم که هنوز اجرا نشدهاند. امیدوارم بتوانم این دو مجلس را با هم مرتبط کنم تا از آن استفاده خوبی بشود. همچنین مجالس اربعین، توابین کوفه، شهادت مسلم، ابراهیم جمال، جریان جبّه گرانبها، مجلس شاهخدابنده و .... را نیز به صورت تاریخی و مستند درآوردهام. حتی قسمتی از واقعه کشف حجاب در زمان رضاشاه و حمله به مدرسه فیضیه و سخنرانی راجعبه کاپیتولاسیون را به صورت تعزیه درآوردم که در تئاترشهر اجرا شد.
استادان شما چه افرادی بودند؟
پدرم محمدتقی حیدری که شهادتخوان بود، مرحوم میرزا رحمتالله رضایی، میرزا غضنفر کاشانی که برای او بچهخوانی کردم، مرتضی سلیمانی و میرزا ابراهیم هزارخانی.
حتماً خودتان هم شاگردان زیادی را تربیت کردهاید.
بله. اما عدهای از علاقمندان متاسفانه به خاطر این که سن بیشتری داشتند نتوانستند این هنر را کامل فرا بگیرند و چون تعزیه بیشتر مناسبتی است از یک سال تا سال بعد ممکن است آنچه یاد گرفتهاند را فراموش کنند. به همین دلیل هم اگر از کودکی، افراد را با تعزیه آشنا کنند بهتر است. اصلاً یک تعزیه خوان خوب باید بچهخوانی کرده باشد تا بتواند به خوبی همه چیز را فرا بگیرد.
استقبال جوانان از این هنر چگونه است؟
خیلیها تعزیه را دوست دارند ولی این هنر باید مورد حمایت قرار گیرد. تعزیهخوان باید لغات را به طور صحیح بداند و بتواند آن را ادا کند. تعزیه اشعار فارسی و عربی دارد و یک تعزیهخوان باید نسبت به موسیقی و بازیگری و ... اشراف داشته باشد و این در حالی است که بسیاری تعزیهخوانان حتی سواد و تحصیلات ابتدایی هم ندارند! مطمئن باشید تشکیل اماکنی چون خانههای تعزیه هم حمایت کننده است و هم موجب تربیت نسل جدید میشود. بسط فرهنگ تعزیه یک امر حیاتی است که باید مورد عنایت مسولان امر قرار گیرد.