گفت وگو با رویا دعوتی بازیگر نمایش برلین
نمایش برلین واکاوی رابطه زن و مرد در چارچوب خانهشان است
ایران تئاتر:رویا دعوتی دانش آموخته رشته گرافیک وفارغ التحصیل آموزشگاه آزاد بازیگری و برنده جوایزی از جشنواره تئاترماه و دانشگاهی است. دعوتی بازیگربا تجربه ای است وعضو گروه تئاتری موج وبا بزرگانی مثل زنده یاد محمود استاد محمد و محمد یعقوبی همکاری داشته است. کافه مک آدم ، خشکسالی و دروغ ، زیرزمین ، داستان عامه پسند، خانه عروسک وحقه های مبارک ازجمله کارهای مهم کارنامه بازیگری دعوتی محسوب می شود
دعوتی در برلین نقش زن جوانی را بازی میکند که با شوهرش دچار چالش شده است. برلین نمایشی است با ساختار برشتی و سیستم فاصلهگذاری از نوع آگستو بوالیش که هستۀ اجرایی آن را تشکیل میدهد. استفاده از یک برنامۀ مشارکتی در این تئاتر؛ یعنی تماشاگر بهجای بازیگر در سطحی است که نمونۀ آن در این سالها در تئاتر یا بهکل وجود نداشته یا بسیار معدود بوده، یا اینکه در صورت وجود، در این اندازه نبوده است. موارد متعددی وجود دارد که باعث میشوند برلین در اهداف اجرایی خود، اثر موفقی بهحساب آید. استفاده از یک تم و موضوع فراگیر اساسی که در زمرۀ مسائل مبتلابه بشری است و تمامی انسانها در طول زندگی خود بهطور حتم با آن برخورد کرده و در موقعیتش قرار میگیرند. دروغ بهعنوان یک پدیدۀ اجتماعی که انسانها همواره با موقعیت و پیامدهای آن روبرو بودهاند و پیچیدهتر از آن، موضوع دروغ مصلحتی که آیا بهواقع فرد، مجاز بهدروغ گفتن هست یا خیر؛ بنابراین چنین تمی موفق میشود که تا حد بالایی ذهن تماشاگر را با خود درگیر کرده و او را وادار به یادآوری مواردی در همین مفهوم که تاکنون در زندگیاش رخداده میسازد. نمایش «برلین» به کارگردانی آریان رضایی و نویسندگی مشترک محمد یعقوبی و بهار کاتوزی از ۱۴ فروردین تا 5 اردیبهشتماه در پلاتو اجرا - تئاتر شهر به روی صحنه میرود. رؤیا دعوتی و محمدهادی عطایی بازیگران این نمایش میباشند. نویسنده مونولوگ زن: بهاره کاتوزی، نویسندهی مونولوگ مرد: محمد یعقوبی، عکاس: نازی خوشاخلاق نیز سایر عوامل این نمایش هستند. نمایش برلین نمایش برگزیده دومین جشنوارهی تئاتر شهر بوده و در بخش مهمان سی و چهارمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر و نخستین ریواتور مونو/ شورایی در خانه ی هنرمندان ایران حضورداشته است. با رؤیا دعوتی درباره نقش مهشید و تجربه بازی در نمایش شورایی در اجرای برلین گفتوگویی انجام دادهایم.
درگذشته در نمایش خشکسالی و دروغ محمد یعقوبی بازی کرده بودید و در نمایش برلین هممتن متعلق به محمد یعقوبی است. آیا به همکاری با محمد یعقوبی علاقه دارید؟
در اغلب نمایشهایی که بازی داشتهام نویسنده و کارگردان یک نفر بوده است و همهشان هم جزو کارگردانها و نویسندگان خوب تئاتری محسوب میشدند. محمد یعقوبی و زندهیاد محمود استاد محمد که امکان همکاری با آنها را به دست آوردم تجربیات خوبی به من منتقل کردند. موقعی که این متن برای بازی به من پیشنهاد شد هم از محمد یعقوبی و هم از بهاره کاتوزی بهعنوان نویسنده شناخت داشتم و به سبککاریشان آشنا بودم.
یکی از ویژگیهای نمایش برلین یکدست بودن نوع نوشتاری محمد یعقوبی و بهاره کاتوزی است. چقدر به این مسئله اعتقاددارید؟
در دو بخش زن و مرد نمایش در بحث نوشتاری هارمونی و تعادلی دیده میشود. متن برلین و موضوعش جای کار بسیاری دارد و مخاطب هم با فضای نمایش درگیر میشود.
بهعنوان یک بازیگر چقدر با شیوه بازیگری شورایی و حضور تماشاگر در نمایش احساس نزدیکی دارید؟
سالها پیش از این در یک نمایش سبک شورایی در کافهتریای تئاتر شهربازی کرده بودم و تجربه صحنهای بازی در چنین نوع نمایشی را تا برلین نداشتم. در نیمی از زمان نمایش تماشاگر در اجرا مشارکت دارد. این ویژگی برای من کمی غیرقابلپیشبینی بود و با خودم میگفتم در این وضعیت چه اتفاقی درصحنه رخ خواهد داد.
آیا از روز اول شروع تمرینات آیا کارگردان در مورد این ویژگی نمایش به شما اطلاع داده بود؟
بله در جریان سبککاری نمایش بودم. من هم نگرانیم را به کارگردان گفتم؛ اما در شبهایی که از اجرای نمایش میگذرد، واقعاً از نوع مشارکت تماشاگر شگفتزده شدم. در میان تماشاگران هم افراد عادی وجود دارد وهم تماشاگرانی که اطلاعات زیادی درباره شیوههای نمایشی دارند. بعدازاین تجربه از نزدیک با مخاطب متوجه شدم مقداری تماشاگران تئاتری را دستکم میگیریم. تماشاگرانی که دیدگاههای متفاوت و درجهیکی از فضای نمایش داشتند و بهشدت با فضای نمایش درگیر میشوند.
آیا در شبهایی که نمایش در حال اجرا است از واکنش تماشاگری درصحنه غافلگیر شدهاید؟
بله تلاش کردم کار را مدیریت کنم و البته باید به یک سری از مسائل هم توجه داشته باشیم که نباید درصحنه مطرح شود.
در شبی که من اجرا را دیدم جو سالن به نحوی بود که بیشتر رفتارهای مرد موردنقد تماشاگران قرار میگرفت؟
همیشه فضا این نوعی نیست و شبهای این وضعیت درباره شخصیت زن وجود داشت و خیلی از تماشاگران میخواستند در روبه روی کاراکتر مرد قرار بگیرند و رفتارهای زن را نقد کنند. در برخی از شبهای اجرا تعداد تماشاگران مرد از تماشاگران زن بیشتراست و این روی جو موجود تأثیرگذار است. بهعنوان بازیگر تلاش میکنم خیلی جنسیتی و تفکیکشده وارد فضای کار و بازی نشوم. من به بحث خانواده و چالشهای موجود در روابط زن و مرد توجه دارم. من نه مرد و نه زن را مقصر کامل نمیدانم و رفتارهای هرکدامشان جای نقد دارد. به نظر من هرکدامشان بهنوعی ناآگاه هستند.
اما مرد استاد دانشگاه است و سواد و معلومات زیادی دارد؟
رفتار او هم جای نقد دارد. این نمایش درباره واکاوی رابطه زن و مرد در چارچوب خانهشان است و این قضیه رابطه مشترک زناشویی و چالشهای پیش رو ربطی به استاد دانشگاه بودن، یا بیسواد بودن، خانهدار و کارمند بودن زن و مرد ندارد.
چقدر مهشید و دغدغه و افکارش را میشناختید؟
در ابتدا به مهشید گارد و موضع داشتم و طرز فکرم از طرز فکر مهشید خیلی دور بود. بههرحال من بازیگرم و بازیگر باید بتواند بهدرستی نقشهای دور از خودش را بازی کند. در این مدت آنقدری به مهشید و تفکراتش نزدیک شدهام که آلان به او حق میدهم.
گفتوگو از احمد محمد اسماعیلی