گفت وگو باعلیرضا آرا، بازیگر نمایش هملت
گیلد نسترن را نسبت به رز نرم تر بازی کردم
ایران تئاتر:علیرضا آرا بازیگر و کارگردان تحصیلات خود را در رشته مهندسی عمران به پایان رسانید و دوره بازیگری را در حوزه هنری گذراند. آرا در این دو ساله اخیر حضور پر رنگی در تئاتر داشته و سال قبل جزو پرکارهای تئاتر بوده است. علیرضا آرا در نمایش هملت در قالب شخصیت گیلد نسترن بازی روان و موثری از خودش ارائه می کند
آرا در نمایشهای، ”پرنده سبز "، ”آریاداکاپو ”، ”شام آخر ”، ”محمود استاد محمد ”، ”تعزیه زینب ”، ”دیوان تئاترال ”، ”صلح ”، ”حاشیهای بر راشومون ”، ”حاشیهای بر خسرو و شیرین ”، ”کسی که هیچکس نمیدانست کیست ”، ”سیزده ”، ”حاشیهای بر خسرو و شیرین ”، ”کسی که هیچکس نمیدانست کیست ” و ”سیزده ” بهعنوان بازیگر و در نمایشهای ”در خیابان هرروز ”، ”سیاه ”، ”تابلو ”، ”حاشیهای بر راشومون ”، ”اهوم ”، ”کانگورو ” و ”جشنواره نمایشنامهخوانی نیاوران ” بهعنوان کارگردان حضورداشته است. از دیگر فعالیتهای هنری محمدی طراحی صحنه نمایش ”میمون میمون است ” و همچنین دستیاری کارگردان نمایشهای ”دیوان تئاترال ”، ”کودکی من ” و ”محمود استاد محمد ” هست. دریافت "جایزه ویژه بازیگری برای بازی در نمایش ”حاشیهای بر راشومون ” از جشنواره کانونها "، "دریافت جایزه طراحی صحنه برای نمایش ”میمون میمون است ” از جشنواره ایرانزمین "، "دریافت جایزه ویژه بازیگری برای بازی در نمایش ”سیزده ”از جشنواره آئینی سنتی "، "دریافت جایزه کارگردان برگزیده از انجمن نمایشهای خیابانی خانه تئاتر " و "دریافت جایزه بهترین نمایش برای نمایشنامه ”کانگورو ” از جشنواره نمایشنامه خوانی نیاوران " ازجمله جوایزی است که این هنرمند در مدت فعالیت هنری خود کسب نموده است. این اثر نمایشی برداشتی آزاد از نمایشنامه «هملت» ویلیام شکسپیر به کارگردانی آرش دادگر با بازخوانی شهرام احمدزاده با رویکرد اجرایی مدرن است. نمایش هملت که پیشازاین توسط آرش دادگر در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر نیز اجراشده بود از ۱۷ فروردین امسال در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه رفته است. بازیگران این نمایش عبارتاند از مهران امام بخش، حسام منظور، بهروز کاظمی، عمار عاشوری، علیرضا آرا، امین طباطبایی، شبنم فرشاد جو، پانتهآ پناهیها، مونا فرجاد، امیر رجبی، اسماعیل صالحی، رسول مکوندی، نامیرا حفیظی و افشین صفرى. گفتنی است نمایش «هملت» که سال ۲۰۱۴ پنج اجرا در کمپانی پیکولو تئاتر میلان ایتالیا داشت، پیشتر برنده جایزه بزرگ و بهترین کارگردانی و طراحی صحنه از جشنواره بینالمللی تئاتر فجر شده بود. این نمایش همچنین بهعنوان بهترین نمایش از نگاه منتقدین تئاتر لهستان در سال ۲۰۱۶ هم انتخابشده بود. با علیرضا آرا درباره حضورش در نمایش هملت گفتوگویی انجام دادهایم.
اغلب نمایشهایی که در سالهای اخیر بازی کردهاید. نمایشهای رئالیستی و معاصر بودهاند. به چه دلیل کمتر در نمایشهای کلاسیکی از جنس هملت بازی کردهاید؟
آنقدر دایره اجرای نمایشهای اقتباسی خارجی گسترده نیست که بتوانم انتخابهای زیادی داشته باشم. من بازیگر تئاترم و هر کار خوبی که پیشنهاد بشود را بازی میکنم و تفاوتی برایم ندارد که رئالیستی باشد و یا اقتباسی. سال قبل در پنج نمایش بازی داشتم و امسال را هم با هملت شروع کردم.
نسبت به سالهای قبل پرکارتر شدهاید؟
سال قبل پیشنهادات خوبی داشتم و بازیشان کردم. بهطور میانگین در سالهای قبلی دو نمایش بازی میکردم. همه این اجراها کارهای پرمخاطبی بودند.
برخلاف سایر همکارانتان که با بازی در سریال و فیلم از تئاتر دور میشوند؛ اما شما علیرغم حضور مؤثرتان در زنجیره پشتبام تهران ارتباط خودتان را با تئاتر محکمتر کردهاید؟
همه ما بازیگران این شعار را سر میدهیم که خانه اصلیمان تئاتر است و به آن دلبستگی داریم؛ اما برای من قضیه شعاری نیست و قلبی صحنه تئاتر را دوست دارم. اگر سالی تئاتری بازی نکنم. احساس میکنم سالم را بدون کار کردن سپری کردهام. در این سالها خیلی از پیشنهادات بازی تصویری را به خاطر درگیر بودن در نمایشی قبول نکردم.
عدهای معتقد هستند که آرش دادگر برای رسیدن به کیفیت موردنظرش در نمایش به بازیگران در زمان تمرینات سخت میگیرد. شما با این مسئله چگونه برخورد داشتید؟
جزو بازیگرانی بودم که در مرحله آخر به تیم بازیگری اضافه شدم و با کمک بچههای گروه و تلاش خودم به شرایط مطلوب رسیدم؛ بنابراین در پروسه تمرین سه ماه کار نبودم؛ اما آرش دادگر جزو معدود کارگردانهای تئاتر است که هنوز به ماهیت و ذات واقعی تئاتر و اصولش وفادار است و تمرینات اجراهایش در پروسه چندماهه انجام میشود و برای کار وقت و انرژی زیادی صرف میکنند و خروجی این زحمات در اجرا مشخص است و باعث استقبال منتقدان و تماشاگران از کارهایش میشود.
با توجه به حضور شما در کارهایی که کاراکتر شخصیت قوی و محکمی دارد. اگر قدرت انتخاب داشتید چه نقشی را برای بازی کردن در نمایش هملت انتخاب میکردید؟
در این نسخه از نمایش هملت به روایت آرش دادگر همین نقش گیلد نسترن را بازی میکردم؛ زیرا با نقش ارتباط خوبی برقرار کردم. قبل از قبول بازی در هملت از آرش دادگر خواستم که فیلم اجرای قبلی هملت را ببنیم و بعد تصمیم بگیرم. دوست دارم نقشی را که قبول میکنم از پس ایفایش بربیایم؛ اما اگر قرار بود در هملت اصلی بازی میکردم. به ایفای نقش کلادیوس و یا خود هملت علاقه داشتم.
آیا شخصیت گیلد را منفی دیدید؟
من هیچکدام از شخصیتهای نمایش را تکبعدی ندیدم و به نظرم خیلی لازم نیست وارد تحلیل شخصیتی بشوم؛ زیرا قرار نبود کاراکترهای نمایش شخصیتهای پیچیده و چندلایهای داشته باشند. خیلی از درونیات این شخصیتها بهخصوص گیلد و رز قرار بود در دیالوگهایشان بیان شود. علیرغم قاتل بودن گیلد و منفی بودنش در نوع بازیم کوشش کردم که خیلی ساده از شخصیتش عبور نکنم. به همین دلیل شخصیت رمانتیک و نرمی از این شخصیت ارائه کردم و برخلاف همکارش رز که خشن و چکشی عمل میکند. گیلد آدم موجه و بدون خشونتی به نظر میرسد؛ و تماشاگر دوست دارد رفتار این آدم را دنبال کند و یک نوع حماقت پنهان هم در لایههای زیرین شخصیتش دیده میشود و باعث میشود وجوه قاتل بودنش وحشتناک به نظر نرسد.
در نوع بازی فیزیکیتان هم این نوع ویژگیها را رعایت کردید؟
بله این تلاشها موقعی مؤثر شد که من متوجه شدم آرش دادگر از این شخصیت چه الگویی در ذهن دارد و در راستای رنگآمیزی نقش تلاش کردم ریزهکاریهایی به نقش الصاق کنم. من در کلیت عادت ندارم نقشهایم را همانطوریکه نوشتهشده موبهمو بازی کنم؛ زیرا این کار را همه میتوانند انجام بدهند و بازی شبیه به خوانش از روی متن نمایشنامه میشود.
گفتوگو از احمد محمد اسماعیلی