گفت وگو با علی سرابی کارگردان و بازیگر نمایش «خدای کشتار»
با گذشت زمان تبعات زندگی مدرنیته در زندگی بشر بیشتر آشکار می شود
ایران تئاتر:«خدای کشتار» نمایشی درباره آدمهای این روزگار با تمام خصوصیات و خصلتهایشان است؛ آدمهایی که در پس ظاهر موجه و موقرشان، به شدت خوی حیوانی درونشان، آماده بروز و ظهور است.
علی سرابی کارگردان و بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون فارغالتحصیل رشته بازیگری از دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد تهران است و فعالیت کاری خود را در سال ۱۳۷۹ با بازی در تئاتر آغاز کرد. سرابی در نمایشهای «هشتمین سفر سندباد»، «اتاقک زیر شیروانی»، «کفتر به توان دو»، «آرش ملاقات شبانه»، «ماه در آب»، «مهمانسرای دو دنیا»، «خشکسالی و دروغ»، «زمستان ۶۶» و... ایفای نقش کرده است و نمایشهای «آرش»، «لوله»، «آندارنیک»، «هرچی دلت بخواد» و... را کارگردانی کرده است. از دیگر فعالیت های هنری او، صداپیشگی است و در آثاری چون فیلم «گذشته» به کارگردانی اصغر فرهادی(نقش سمیر)، نمایش عروسکی «د»، «اول دارکوب» و مجموعه «کلاه قرمزی» (نقش گابی و قوچ) فعالیت داشته است. سرابی در مدت فعالیت هنری خود موفق به کسب افتخاراتی چون بهترین بازیگر مرد بیست و ششمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر(ماچیسمو)، بهترین بازیگر مرد، کانون ملی منتقدان تئاتر ایران (آندرانیک و لوره)، بهترین بازیگر مرد، جشنواره نمایشهای کوتاه، دانشگاه تهران(ملاقات شبانه)، بازیگری دوم و بهترین کارگردانی، پانزدهمین جشنواره سراسری تئاتر دانشجویی(آرش)، بازیگری دوم مرد، دوازدهمین جشنواره تئاتر آیینی و سنتی(هر چی دلت بخواد)، تقدیر ویژه بیستودومین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر(آندرانیک)، کاندید جایزه بازیگری نوزدهمین جشنواره تئاتر فجر(کفتر به توان دو)، کاندید جایزه بهترین بازیگر، کانون ملی منتقدان تئاتر ایران(دفتر یادداشت)، بهترین بازیگر مرد چهارمین جشنواره سراسری تئاتر ماه(هویت) و کارگردانی دوم، چهارمین جشنواره سراسری تئاتر ماه(هویت) بوده است. نمایش «خدای کشتار» در تماشاخانه پالیز با استقبال خوب مخاطبان همچنان در حال اجرا است. با علی سرابی درباره اجرای این نمایش گفت وگویی انجام دادهایم.
با توجه به اینکه پیش از این علیرضا کوشک جلالی چند اجرای موفق از نمایشنامه «خدای کشتار» روی صحنه برده بود.، شمابرای اجرای نمایشتان چقدر از دیدن این اجراها تاثیر گرفتید؟
نخستین بار اجرایی از نمایش «خدای کشتار» را در سالن اصلی تئاتر شهر با بازی اشکان خطیبی ، بهاره رهنما و... دیدم. بعد از دیدن اجرا با خودم گفتم من حتما این نمایشنامه را روی صحنه اجرا خواهم کرد. البته اجرای نمایش در سالن اصلی تئاتر شهر به دلیل بزرگ بودن سالن مکان مناسبی برای اجرا نبود.
آیا ویژگیهای متن «خدای کشتار» مناسب سالنهای بلکس باکس است؟
بله، در سالنهای کوچک فضای نمایش بهتر فرصت اجرایی شدن پیدا میکند.
برای تحقق تصمیم اجرای این نمایش چند سال زمان صرف شد؟
چند سال پیش ستاره پسیانی پیشنهاد اجرای نمایش را به من داد و از این پیشنهاد استقبال کردم و کار اجرا مراحل جدیتری به خودش گرفت. مرحله بعد سبک و سنگین کردن ترجمههای موجود از نمایش نامه یاسمین رضا بود و از ترجمه مائده طهماسبی خوشم آمد و بر اساس این ترجمه کار را شروع کردیم.
آیا برای استفاده از متن ترجمه شده مائده طهماسبی از او اجازه گرفتید؟
بله، حتی اجازه برای انجام تغییراتی را هم گرفتم و در بروشور نمایش هم قید کردم با نگاهی به ترجمه مائده طهماسبی.
ترجمه مائده طهماسبی نسبت به سایر ترجمهها چه ویژگی خاص داشت که آن را انتخاب کردید؟
ترجمه روان و شسته و رفتهای بود و به سلیقهام بسیار نزدیک بود. نمیخواستم از ترجمه علیرضا کوشک جلالی استفاده کنم زیرا او سه بار این ترجمه را روی صحنه کار کرده بود.
فکر میکنید به چه دلیل نمایشنامه یاسمین رضا به این میزان مورد توجه مردم و حتی فیلمساز بزرگی مثل رومن پولانسکی برای ساخت فیلم قرار گرفته است؟
حرفی که یاسمین رضا در نمایشنامهاش مطرح میکند جهان شمول است. با شروع عصر مدرنیته در جوامع بشری نوع نگاه انسان به هستی و روابط خانوادگی دستخوش تغییرات زیادی شده است. دنیای مدرن قواعد خاص خودش را دارد و آدمها برای ادامه زندگی و داشتن موقعیت بهتر به این قواعد تن در میدهند. با بروز یکسری مسائل و مشکلات، برخی از انسانها رجعتی به خوی حیوانی درونشان دارند. به نظر من هر چه زمان میگذرد مدرنتیته حصارهای بیشتری برای آدمها ایجاد میکند و یک جایی آدم امروزی توحشش برون ریزی پیدا میکند.
تظاهر به ظاهر خوب و موجه، تلاشی است که شخصیتهای نمایش به خصوص میشل با بازی شما انجام میدهند تا خودشان را آدمهای متمدن و دمکراتی نشان بدهند...
بله، این دو خانواده دور هم جمع شدهاند تا دعوای کودکانهای که بین فرزندانشان پیش آمده را حل و فصل کنند. در وهله اول؛ نگاهی مدرن به این اتفاق دارند و میخواهند با نوشتن اساسنامهای مقصر را پیدا کنند و یک جور متمدن بودنشان را نشان بدهند. همین شخصیتهای به ظاهر متمدن و شیک پوش با کمی تحمل فشار روحی و روانی، برون ریزی پیدا میکنند و نسبت به یکدیگر پرخاش نشان میدهند. با حرفهای طعنه آمیز نسبت به یکدیگر جنگ میکنند و به توحششان فلاش بک میزنند.
در این پروسه شکل گیری جدلهای کلامی، ظاهر آراستهشان هم برهم می خورد؟
بله، نسبت به هم تندی میکنند و کار به تحقیر کردن یکدیگر هم میکشد.
در این وضعیت، حقیقت وجودیشان جلوی مخاطب عریان میشود؟
همینطور است و دنیای آنارشی در روابط شان حاکم میشود و به پای همدیگر میپیچیند .
گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی