در حال بارگذاری ...
یادداشت محمود فرهنگ درباره اعتلای ادبیات نمایشی کودک و نوجوان

تلاشی جدی که سه دهه به طول انجامید

ایران تئاتر: محمود فرهنگ یادداشتی با عنوان «تلاش جدی برای اعتلای ادبیات نمایشی کودک و نوجوان که سه دهه به طول انجامید!» را با محوریت نمایش کودک و نوجوان برای مخاطبان ایران تئاتر به رشته تحریر درآورده است.

در بخش اول یادداشت محمود فرهنگ با موضوع نمایش کودک و نوجوان چنن آمده است:
اگرچه توجه و نگاه‌ها به تئاتر کودک از گذشته بیشتر ویترینی بود و این موضوع ادامه دارد، ولی در عرصه ادبیات نمایشی که بتواند در مختصات درست خود و در بستر اصلی این هنر رشد نماید این تلاش جدی‌ترین آن در چند دهه گذشته بوده، اگرچه به دلیل نابسامانی این هنر در حوزه کودک و نوجوان در بستر اصلی خودنادیده گرفته‌شده است .
 1/ آموزش‌وپرورش
 2/در کانون پرورش
 /3 در حوزه آماتوری نمایش کودک
 4/در حوزه شهرستان‌ها
5/در بخش حرفه‌ای ادبیات نمایشی کودک و نوجوان.
بیشتر توجه این سال‌ها به ویترین جشنواره بوده و توجه جدی در ادبیات نمایشی نشده و اگر شده بیشتر در ترجمه بوده است اما این آثاری که در مورد آن‌ها سخن به میان خواهد آمد از میان بیش از 1200 نمایشنامه ارسالی انتخاب‌شده‌اند و در یک پروسه 15 ساله به چاپ رسیده است آن‌هم با خون و دل که شاید باری از دوش ادبیات نمایش کودک و نوجوان بردارد و این هنر راکمی سرعت بخشد.
سال‌های سال من به تئاتر کودک و نوجوان نگاه می‌کردم از متن و نمایشنامه رنج می‌برد، وقتی به اولین جشنواره کودک و نوجوان در سنندج رفتم (گل‌چهرگان بسیج) و جا جایزه بهترین نمایشنامه را جوانی تصاحب کرد که هنوز صورت او ریشی نداشت واو کسی نبود جز مجید سرسنگی که نمایشنامه «خون بارش» را از سبزوار آورده بود و یا شاید همراه گروهی آمده بود.
از همان موقع این موضوع موردتوجه من بود، چون داوران به بنده گفتند که با این جوان صحبت شود که در آینده بتواند ادامه دهد چون در او استعداد لازم را دیده بودیم، اگرچه او دیگر ادامه نداد و به حوزه مدیریت رفت، ولی در آن فضا یک نمایشنامه‌نویس خوب کودک هم غنیمت بود.
بالاخره در اولین جشنواره کودک همدان برای داوری رفته بودم، قبل از آن‌هم آثاری را در استان‌ها برای انتخاب مورد بازبینی قرار داده بودیم، عدم رشد در ادبیات و تکرار را به‌شدت احساس می‌کردیم و افسوس می‌خوردیم که چرا رشد و تحولی اتفاق نمی‌افتد، در آن سال‌ها چندین دور من داور جشنواره کودک همدان بودم و اصولاً سرمایه‌گذاری جدی در حوزه ادبیات نمایش کودک نمی‌شد و اگر هم حرکتی می‌شد خیلی دیده نمی‌شد و یا نیاز فراوان بود و امکان بروز نداشت، در آن زمان آقای منتظری یک دفتر تهیه تدوین ادبیات کودک هم راه انداخته بود آثاری را به چاپ می‌رساند، ولی کافی نبود. یادم میاید که تنها سالن نمایش کودک در تئاتر شهر بود سالن شماره 2 که خود من چند نمایش کودک در آن سالن اجرا کردم، ولی این هم ما را اغنا نمی‌کرد.
نمایشنامه‌های گلبرگ 1 و 2 و 3 و 4 و... در دفتر تهیه و تدوین نمایشنامه کودک بود.
یادم هست که اولین نمایش کودک ما را فردین خلعتبری آهنگسازی کرد و مخاطب بسیار زیادی هم داشت و بیش از 50 روز اجرا شد ولی ما به دنبال یک حرکت جدی بودیم یک حرکت ملی که بتوان هنر تئاتر کودک را از رنجی که می‌برد رهایی دهیم.
در آن سال‌ها من نمایش کودکی را می‌خواستم به هند ببرم که امکان آن فراهم نشد، مدیر مرکز برای دلجویی سالن اصلی تئاتر شهر را برای اجرای نمایش کودک به ما داد و نمایش 30 اجرا داشت و سپس به کانادا رفت.
از مرحوم کشن فلاح یادی کنم که مشاور کار بود، وایشان در بخش دوبله بجای صدای عقاب صحبت کرد یادش گرامی باشد، اما یک دغدغه جدی در پیش روی ما ادبیات نمایشی بود در حوزه کودک، این موضوع را در کانون دنبال می‌کردیم در ارشاد دنبال می‌کردیم در حوزه هنری که آن رمان خیلی جدی در حوزه هنری فعال بودیم ولی نتیجه نداشت تا دست تقدیر ما را به آمورش و پرورش انداخت، در این زمان جشنواره به دوره‌های پنجم و شاید ششم رسیده بود، مقالات و نقدهای بسیار جدی از بنده در رسانه‌ها چاپ می‌شد و این اهمیت را من تکرار می‌کردم.
ما به آموزش‌وپرورش استان تهران دعوت شدیم، قبل از ماهم زینال زاده، خانم بروجردی و چند نفر دیگر این فعالیت‌ها را دنبال کرده بودند، ولی من به دنبال یک حرکت جدی‌تری بودم، در این سال‌ها تلاش جدی برای تغیر در نوع نگاه به تئاتر کودک، چه در اجرا، چه در ساختار، و چه در ریختاری نمایش‌ها، و چه در ادبیات نمایش در مقاطع سنی، ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان، عروسکی و بعدها تربیت‌معلم انجام گرفت.
در بخش موضوع و مضامین انتخاب‌شده تلاش شد که در فضای روحی روانی و در سن، و دنیای بچه‌ها موضوعات موردنیاز آن‌ها مطرح شود، موضوعات موردنیاز همان سن در فضای اجتماعی و مدرسه و خانواده و نیازهای اخلاقی و روانی و مشکلات در مدرسه و خانواده و اجتماع در آثار مطرح شود.
تلاش شد که از دنیای کودک و نوجوان خارج نشویم، و ادبیات در حیطه سن بچه‌ها سیر نماید موضوعات موردنیاز بچه در مدرسه و در خانواده و در اجتماع خیلی زیاد بود و باید به آن‌ها پرداخته می‌شد که در این سال‌ها فراموش‌شده بود و بیشتر موضوعات مربوط به بزرگ‌ترها بود، پس این تلاش برای تغییر جدی در حوزه تئاتر کودک در آموزش‌وپرورش خیلی سخت و طاقت‌فرسا بود و با مقاومت‌های بسیار جدی مربیان و مدیران هنری روبرو شد.
اول باید در ادبیات نمایش یک حرکت مهمی می‌شد، ولی مقاومت خیلی جدی بود، چون آن‌ها به میان‌پرده‌های تلویزیونی آیتم‌های خنک و سخیف عادت کرده بودند که کاربرد خوبی در جشن‌ها داشت و ما باید همه این‌ها را از میان ‌برمیداشتیم، پس جنگ آغاز شد، بین تلاش برای نمایش‌نامه‌هایی مثل «ازوپ» در کلاس درس و نمایش + در س، نمایش + آموزش، نمایش + تربیت، نمایش+ ادبیات، نمایش + دروس سخت، نمایش+ نظم و... ده‌ها موضوع دیگر، بامیان پرده‌ها، جوک‌های نمایش شده، نمایش‌هایی که هیچ ربطی به سن مقاطع تحصیلی آن‌ها نداشت.
پایان بخش اول
محمود فرهنگ 1396 خرداد ماه

 




مطالب مرتبط

امیر مشهدی‌عباس خبر داد

تشکل جشنواره‌های تئاتر کودک و نوجوان کشورهای اسلامی در ایران ایجاد می‌شود
امیر مشهدی‌عباس خبر داد

تشکل جشنواره‌های تئاتر کودک و نوجوان کشورهای اسلامی در ایران ایجاد می‌شود

امیر مشهدی‌عباس، دبیر بیست‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان-اردکان از شکل‌گیری «تشکل جشنواره تئاتر کودک و نوجوان کشورهای اسلامی» در ایران خبر داد.  

|

خواسته حسن دادشکر از مدیر تالار هنر

بیشتر آثاری را حمایت کنید که بر اساس اصول تئاتر و درام باشد
خواسته حسن دادشکر از مدیر تالار هنر

بیشتر آثاری را حمایت کنید که بر اساس اصول تئاتر و درام باشد

حسن دادشکر، پیشکسوت تئاتر ایران خطاب به مدیر تالار هنر گفت خواهشی که از شما دارم این است که بیشتر کارهایی را حمایت کنید که بر اساس اصول تئاتر و درام باشد. بعضی از کارها متاسفانه بخش موسیقایی‌اش آن قدر بالاست که محتوا، کارگردانی و بازی و عناصر اصلی درام را تحت تاثیر قرار ...

|

«خَرَمشیر»؛ برداشتی از متون کهن ایرانی روی صحنه

«خَرَمشیر»؛ برداشتی از متون کهن ایرانی روی صحنه

نمایش «خَرَمشیر» به کارگردانی مجتبی خمسه برداشتی از متون کهن ایرانی است که مفاهیم چندگانه و چندلایه را در بر می‌گیرد. این اثر نمایشی تا 27 اسفند در فرهنگسرای خانواده روی صحنه می‌رود.

|

به بهانه نمایش برای نوجوانان

نوجوانی؛ سُر خوردن از دوران کودکی به جوانی
به بهانه نمایش برای نوجوانان

نوجوانی؛ سُر خوردن از دوران کودکی به جوانی

مسلم قاسمی: نوجوانی، سُر خوردن دوران کودکی به جوانی است؛ بنابراین نه تخیل محض است و خواب‌های رنگی کودکانه و نه دوره صلابت و استقلال جوانی! بحث امروز ما، این دوره گذراست! برای ما که در حیطه هنر، ...

|

اعلام آثار منتخب بخش نمایشنامه‌نویسی بیست و هشتمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان

«قصه نمایش» 4 برگزیده معرفی کرد
اعلام آثار منتخب بخش نمایشنامه‌نویسی بیست و هشتمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان

«قصه نمایش» 4 برگزیده معرفی کرد

بخش نمایشنامه‌نویسی بیست و هشتمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان که با عنوان «قصه نمایش» ویژه کودکان و نوجوانان زیر 18 سال برگزار شد، برگزیدگان خود را معرفی کرد.

|

گفت‌وگو با حسن دولت‌آبادی، داور جشنواره اردکان

تصورات غلط سیستم آموزشی نباید دامن‌گیر تئاتر کودک و نوجوان شود
گفت‌وگو با حسن دولت‌آبادی، داور جشنواره اردکان

تصورات غلط سیستم آموزشی نباید دامن‌گیر تئاتر کودک و نوجوان شود

حسن دولت‌آبادی می‌گوید این تصور که دوره ابتدایی را کم‌اهمیت‌تر از دیگر دوره‌های آموزشی می‌شمارد، اشتباهی است که نباید دامن‌گیر تئاتر کودک و نوجوان شود.

|

در گفت‌وگو با بهارک بابک مطرح شد

تمرین ادبیات فولکلوریک و حماسی در کارگاه‌های «جادوی زندگی»
در گفت‌وگو با بهارک بابک مطرح شد

تمرین ادبیات فولکلوریک و حماسی در کارگاه‌های «جادوی زندگی»

مدرس کارگاه‌های «جادوی زندگی» گفت: «در این کارگاه‌ها تلاش بر این بود که ضمن آشنا کردن کودکان با ادبیات فولکلوریک و حماسی، یک یا چند ارزش و نماد زندگی پررنگ در بن مایه اثر به شکلی غیرمستقیم معرفی و همراه با کودکان تمرین شود.»

|

نظرات کاربران