تلاش هنرمندان چند نسل برای همراهی مخاطبانی از نسل‌های مختلف

به گزارش ایران تئاتر، نشست خبری پروژه چند رسانه ای «سی» شامگاه یکشنبه 28 خرداد ماه در طبقه ی دوم هتل اسپیناس پالاس برگزار شد. پروژه چند رسانه ای «سی» اثریست به سرپرستی همایون شجریان و سهراب پورناظری که قرار است در آن نمایش و موسیقی در کنار هم به یک اجرای جامع برسند. به همین منظور در کنار پورناظری و شجریان در این نشست، نغمه ثمینی(نویسنده)، علی‌اصغر دشتی (کارگردان)، سحر دولتشاهی، امیر جدیدی و مهدی پاکدل (بازیگران) و نماینده شرکت سامسونگ به عنوان اسپانسر برای تشریح کامل این پروژه حضور داشتند.

در ابتدای این مراسم امیرحسین ماحوزی که دراماتورژی این پروژه نمایشی موسیقایی را بر عهده داشت با اشاره به اینکه فردوسی با نگارش شاهنامه در زمان بحران و آشوب، توانست زبان و فرهنگ ایرانی را زنده نگه دارد گفت: امروز یکی از حساس ترین زمان های ایران در طول تاریخ است. به همین دلیل در زمان فعلی پرداختن به متنی مانند شاهنامه برای همگان ضرورت دارد، چرا که شاید در شرایط فعلی تنها شاهنامه بتواند فرهنگ ما را از بحران نجات دهد و تثبیت کند.

وی در ادامه درباره چگونه شکل گیری پروژه «سی» این طور توضیح داد: چندی پیش با سهراب پورناظری مشغول صحبت بودیم که درباره ضرورت های پرداخت موسیقایی به شاهنامه حرف هایی به میان آمد. نپرداختن به شاهنامه در عرصه های گوناگون طی سال های اخیر، ما را بر آن داشت تا به ماجرا جدی تر نگاه کنیم. ما حصل این صحبت ها به نوعی آغازی برای راه اندازی این پروژه شد.

این دراماتورژ در ادامه افزود: ما در این پروژه تعارض اصلی که شاهنامه مطرح می‌کند را مدنظر قرار داده‌ایم. شاهنامه کتاب جنگ نیست بلکه بر مهر استوار شده و در بازتعریف فرهنگ این سرزمین نقش عمده ای داشته است. در نتیجه در پروژه «سی» روی اولین مفهوم یعنی مهر تمرکز کردیم چراکه ایران تنها سرزمینی‌ست که کلیدواژه‌اش مهر است.

ماحوزی در بخش پایانی صحبت هایش با ابراز امیدواری از اینکه اجرای پروژه «سی» آغازی برای نگاه دوباره به شاهنامه فردوسی باشد خاطرنشان کرد: ما در این پروژه تلاش کردیم که از اجرای داستان «زال و رودابه» مفهوم عشق، از داستان «رستم و اسفندیار» مفهوم آزادی و از داستان «رستم و سهراب» تقابل عشق به میهن و عشق به خانواده را در معرض گوش دیداری و شنیداری مخاطب قرار دهیم.

تعین قیمت بلیط در جهت حمایت از مخاطب!

در ادامه این مراسم محمدحسین توتونچیان، مدیر موسسه فرهنگی- هنری ققنوس که مجری برگزاری پروژه «سی» نیز هست، بیان کرد: اجرای این کنسرت- نمایش از 15 مرداد ماه در کاخ‌موزه ملت یا کاخ سفید مجموعه سعدآباد آغاز خواهد شد. با توجه به محتوای این برنامه قیمت بلیط آن بین 25 تا 195 هزار تومان در نظر گرفته شده که از طریق سامانه های «ایران کنسرت» و «می رسی» در دسترس علاقمندان قرار می گیرد. تمام تلاش ها در تعین قیمت بلیط در این بوده است، تا میانگین قیمت جایگاهی حمایتی از مخاطب داشته باشد.

وی در ادامه افزود: چیدمان صندلی ها در این برنامه به گونه‌ای است، که عدالت تصویری رعایت شود و نقطه کوری در آن وجود نداشته باشد، تا علاقمندان به تماشای این اجرا با خاطره خوبی آن را ترک کنند.

«سی» نقطه تلاقی تئاتر و موسیقی است!

نغمه ثمینی نویسنده این پروژه نمایشی نیز در این نشست این طور به ایراد سخن پرداخت: قریب به ۹ ماه پیش سهراب پورناظری با اشتیاق بسیار فراوان برای اولین بار درباره پروژه «سی» با من صحبت کرد. بعد از برگزاری جلسات پی در پی به شکلی از اجرا رسیدیم که می توان آن را به نوعی «درام موسیقایی» نامید. پروژه ای که نه به طور کامل موسیقی است و نه به طور کامل می توان آن را تئاتر نامید، بلکه به نظر من می تواند فضایی برای متصل شدن موسیقی و تئاتر در کنار یکدیگر باشد. ما نگارش پروژه را از داستان زال و رودابه آغاز کردیم و کار را با داستان های دیگر ادامه دادیم تا امروز که متن نمایش تقریبا به مرحله نهایی رسیده و تا چند روز آینده به طور کامل آماده می شود.

وی در ادامه افزود: نگارش پروژه «سی» دومین اثر اقتباسی من بعد از نگارش نمایشنامه «اسب های آسمان خاکستری می بارد» است که حال پس از 10 سال از آن نمایش، بسیار خوشحالم که در تجربه دوم که آتش اشتیاق آن را همایون شجریان برای من به ارمغان آورد، توانستم دستمایه تولید اثری شوم که تابستان امسال در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد به صحنه می رود.

بازیگران در این اجرا بازی می کنند!

در ادامه این نشست، علی اصغر دشتی ابتدا از سوی همایون شجریان به عنوان کارگردان پروژه «سی» معرفی شد. سپس در ادامه دشتی ضمن ابراز خوشحالی از حضور در این پروژه درباره تجربه حضور در چنین اجرایی اظهار کرد: کارگردانی این پروژه با آثاری که قبلا  کارگردانی کرده ام، تفاوت های اساسی دارد. در پروژه های قبلی این منِ بودم که از ابتدا در تمامی کارها تصمیم می گرفتم، اما کارگردانی این پروژه توسط همایون شجریان و سهراب پورناظری به من پیشنهاد شد. این وضعیت جدا از ایده ای که داشت، تازه بود و این تازگی به شدت برایم جذاب بود.

کارگردان نمایش متاستاز در ادامه صحبت هایش گفت: پروژه «سی» سعی دارد در یک تعامل یک اثر چند رسانه ای را در اجرایی واحد به تماشاگر ارائه دهد. به هر حال روند آغاز کار ما از دی ماه با ورود به مرحله پیش تولید شروع شده و امیدواریم با آغاز تمرین ها از اول تیر، بتوانیم تا ۱۵ مرداد ماه فضای قابل قبولی را برای مخاطبان موسیقی و تئاتر ارائه دهیم.

دشتی در بخش پایانی صحبت هایش ضمن اعلام اینکه قرار نیست بازیگران در این اجرا به عنوان خواننده ظاهر شوند، گفت: تمام تلاش من و همکارانم در این پروژه این بوده است، که بین تئاتر، موسیقی و ویدیومپینگ یک اجرای واحد تولید کنیم.

«سی» سبب شده نسبت به شاهنامه دغدغه پیدا کنم!

سحر دولتشاهی که قرار است در این اجرا ایفاگر نقش رودابه باشد نیز گفت: وقتی این پروژه به من پیشنهاد شد خودم را به شاهنامه نزدیک نمی دیدم، اما شروع پروسه شکل‌گیری اجرا سبب شد نسبت به شاهنامه دغدغه‌ پیدا کنم.

دولتشاهی درباره پروسه تمرین‌ها تا امروز این طور توضیح داد: تمرین های این اجرا تا به حال تحلیلی بوده و سعی شده تا یک نگاه مشترک در کار ایجاد شود. به همین دلیل در این مرحله نمی‌توانم با اطمینان درباره اینکه این اثر چه تفاوتی با تجربه‌های قبلی‌ام در تئاتر دارد، صحبت کنم.

مهدی پاکدل هم که قرار است در پروژه «سی» ایفاگر نقش رستم باشد، توضیح داد: بسیار خوشحالم که بالاخره در کشورم ایران شاهد اجرای پروژه ای به این گستردگی و جذابیت هستم و بی نهایت خوشحال تر که سازندگان اثر سراغ گنجینه ای از ادبیات فارسی ایران رفتند که من نیز قرار است جزئی از آن باشم.

در ادامه امیر جدیدی نیز گفت: امیدوارم این کار بتواند حرکتی باشد تا مردم سرزمین ما همانند من با موضوع آفرینش شاهنامه آشنا شوند.

بازیگر نقش زال با بیان اینکه «طرفدار همایون شجریان و سهراب پورناظری هستم» ادامه داد: امیدوارم ترکیب تئاتر و موسیقی در این پروژه بسیار جذاب باشد و بهره‌برداری درست مردم از شاهنامه و ادبیات پارسی در نتیجه اجرای این پروژه محقق شود.

نقطه مرکزی پروژه «سی» شاهنامه فردوسی است! 

سپس در ادامه این نشست همایون شجریان به ایراد سخنرانی پرداخت:همان‌طور که اشاره شد نقطه مرکزی این اثر شاهنامه است. هدف من و سهراب این بود که در این کار هنرمندانی از چند نسل مختلف را کنار یکدیگر بنشانیم و اثری خلق کنیم که بینندگان و شنوندگانی از نسل‌های متفاوت داشته باشد. ما فرم‌هایی از موسیقی انتخاب کردیم که باعث ترغیب نسل امروز شود و به این ترتیب آنها نیز به دنبال خواندن این گنجینه زبان فارسی بروند. نقش‌های انتخاب شده از شاهنامه زال، رودابه، رستم، اسفندیار، سهراب، منجم و پری است.

تحقق رویای سهراب!

سهراب پورناظری آهنگساز و تهیه‌کننده پروژه «سی» نیز در این نشست اجرای این پروژه را تحقق یک رویا خواند و گفت: اگر همایون شجریان نبود این پروژه تا این اندازه پیش نمی‌رفت.

او با بیان اینکه نیاز به این بود که روی پروژه‌ای ملی کار کنیم که اثرش را در جامعه ببنیم، گفت: شاید اگر دولت و حکومت که وظیفه دارند روی پروژه‌های این چنینی کار کنند این همکاری را می‌کردند خروجی این پروژه بهتر از این می‌شد. اما در ایران مسوولیت برعهده هنرمندان است. البته ناگفته نماند که سازمان میراث فرهنگی را در کنار خود داریم.

پورناظری در ادامه یادآور شد: وقتی پروژه‌های چرارفتی و آیینه‌ها را با همایون شجریان کار می‌کردیم به این فکر کردیم که چرا نباید شب‌هایی برای حافظ و مولوی برگزاری کنیم که در کنارش موسیقی و تصویر باشد؟ جلسه‌ای با حمید نعمت‌الله گذاشتیم و او پیشنهاد داد که تئاتر و سینما را به این پروژه ذهنی اضافه کنیم و قرار شد که نعمت‌الله یک فیلم سی دقیقه‌ای بسازد و پرده‌ای داشته باشیم که بازیگران روی صحنه بیایند و موسیقی به‌طور مستقل حضور داشته باشد.

آهنگساز فیلم «بی پولی» خاطرنشان کرد: در پی آن جلسه‌ای با حضور نغمه ثمینی برگزار کردیم که طرح را پذیرفت ولی این اتفاقات با فیلم شعله‌ور حمید نعمت‌الله مصادف شد که علیرغم این که قرار بود آذر ماه تمام شود هنوز ادامه دارد و در نتیجه ما از امتیاز هنر سینما محروم شدیم.

وی در ادامه با بیان اینکه پیگیر اجرای پروژه از طریق تئاتر شدیم، صحبت هایش را این طور ادامه داد: طی برگزاری نشستی که با اهالی تئاتر داشتیم، اصغر دشتی به ما معرفی شد و بعد بازیگرها اضافه شدند و تصمیم به استفاده از ویدئو مپینگ گرفته شد. در ادامه پیشنهاد اسپانسری را به شرکت سامسونگ دادیم و این توافق حاصل شد.

این آهنگساز درباره موسیقی این پروژه این طور توضیح داد: در این اجرا از موسیقی نواحی، سنتی، معاصر ایران و آواز کلاسیک غربی خواهیم داشت و امیدوارم همنشینی این موسیقی‌ها شیمیایی باشد نه فیزیکی و همه اینها با هم ترکیب شود.

امروز نام قهرمانان شاهنامه، نام قاچاقچی های تلویزیونی شده است!

پورناظری در بخش دیگری از صحبت هایش گفت: به جایی رسیده ایم  که اسم تمام قاچاقچی‌های سریال‌های تلویزیونی هوشنگ و رستم شده است. به همین دلیل وقتی می شنویم اسم کسی رستم است، به او می‌خندیم.

وی صحبت هایش را این طور ادامه داد: در شرایطی که کلام فارسی در موسیقی در حال از بین رفتن است، رزمنده باید روی مین برود. به همین دلیل در این پروژه از تمام ظرفیت‌های موسیقی خودمان استفاده خواهیم کرد.

اصغر دشتی نیز در بخشی از این برنامه با بیان اینکه در این پروژه تمام تلاش تیم این بود که هم‌نشینی درست و جالب توجهی در تئاتر، موسیقی و ویدئو مپینگ اتفاق بیفتد، گفت: موسیقی در این پروژه یک کاراکتر پیدا کرده و تلاش خانم ثمینی بر این بوده که این ترکیب را در نمایش ایجاد کند. بستر ایجاد شده در نمایشنامه به من فضای امنی می‌دهد که این هم‌نشینی را روی صحنه بیاورم.

کارگردان نمایش متاستاز در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به حضور هفت بازیگر در بخش نمایشی این اثر گفت: صحنه به لحاظ حضور اجراگران شلوغ نیست و اسامی چهار بازیگر دیگر نیز به زودی اعلام می‌شود.

دشتی همچنین با بیان اینکه پروژه مقابل کاخ ملت سعدآباد اجرا شده و بک‌گراند نیز بخشی از رویداد خواهد بود، خاطر نشان کرد: منوچهر شجاع طراحی صحنه این کار را برعهده دارد که بدون کوچکترین آسیب و لطمه‌ای به محوطه تاریخی بنا و معماری‌اش سازه‌ای افزون کرده و ماریا حاجیها طراحی گریم و صبا کسمایی طراحی نور  این اجرا را بر عهده دارند.

آمادگی اجرا در کشورهای فارسی‌زبان

همایون شجریان در بخشی دیگر از این نشست یادآور شد: پروژه «سی» این ظرفیت را دارد که در تمام کشورهای فارسی‌زبان اجرا شود و این هدف را هرچند کار سنگینی است، مدنظر داریم.

نغمه ثمینی نیز با اشاره به اینکه عمیقا امیدوار است تمام پروژه‌های تئاتری ایران بتوانند در خارج از کشور هم برای مخاطبان فارسی زبان یا غیر فارسی زبان اجرا شوند گفت: دوست دارم به عنوان آثاری ایرانی که برای خودمان ساخته‌ایم، بتوانیم این تئاترها به همان شکلی که ساخته شده به جهان ارائه کنیم.

ثمینی همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر وجود سبک رئالیسم جادویی در این اثر گفت: در پروژه «سی» حتما با رد و نشانی از رئالیسم جادویی مواجه خواهید شد اما نه مانند کارهای قبلی‌ام چون در شاهنامه رئالیسمی نیست که در آن جادو کنم؛ پایه اصلی داستان اسطوره‌ای است و بستر رئالیسمی وجود ندارد که در آن جادو کشف کنم اما جادو هست و بخشی از آن از خود شاهنامه گرفته شده است.

در پایان مراسم همایون شجریان در پاسخ به سوال درباره نحوه ثبت ملی ربنای محمد رضا شجریان گفت: جلسه‌ای برای امضای تفاهم‌نامه‌ای با میراث فرهنگی داشتیم که دوستان غافلگیرمان کردند و گفتند ربنای پدر ثبت ملی شده و می‌خواهند آن را رونمایی کنند.

این خواننده ادامه داد: تا بفهمم چه جریانی اتفاق افتاده شاید 30 ثانیه طول کشید و در آن مدت فکر کردم کار بسیار مهمی انجام شده است؛ کاری که قرار بود سال‌ها پیش توسط آدم‌های مختلفی انجام شود اما این اتفاق نیفتاده بود.

شجریان با بیان اینکه ربنا توسط پدر به مردم ایران تقدیم شده است، گفت: به نظرم ثبت ملی ربنا اتفاق خوبی بود که بالاخره عملی شد.

نشست خبری و رونمایی از پروژه «سی» بر اساس داستان‌های شاهنامه با حضور همایون شجریان، سهراب پورناظری، علی‌اصغر دشتی، مهدی پاکدل، امیر جدیدی، سحر دولتشاهی، نغمه ثمینی و نماینده شرکت سامسونگ به عنوان اسپانسر برنامه در هتل اسپیناس پالاس برگزار شد.