گفتگو ایران تئاتر با میلاد محمدیان شمالی از تهیه‌کنندگان نمایش « فوتبال منهای بازی ناجوانمردانه»:
جنایت جنگی در زمین فوتبال
میلاد محمدیان شمالی
ما می‌دانیم زمین فوتبال سیبل مقابل نیست 3
ما می‌دانیم زمین فوتبال سیبل مقابل نیست 4
بمباران زمین فوتبال «چوار» در استان ایلام یکی از تلخ‌ترین روزهای فوتبال کشورمان به شمار می‌رود. اتفاقی که بن‌مایه نمایش «فوتبال منهای بازی ناجوانمردانه» به نویسندگی و کارگردانی حیدر رضایی شده است.
دوران جنگ تحمیلی از جمله زمان‌هایی بوده است که مردم در آن زمان سختی‌های بسیاری را متحمل شده‌اند و استواری را در مقابل ظلم و ستم دشمن تجربه کرده و واژگانی چون مظلومیت و بی‌گناهی را به ثبت رسانده‌اند. حال وظیفه حمایت از آرمان‌های آن مردم برعهده نسل‌های این زمان است که هنرمندان جامعه‌ای قابل اشاره محسوب می‌شوند. حال حیدر رضایی به‌عنوان کارگردانی و یکی دیگر از تهیه کنندگان این اثر قصد دارد تا به واقعه تلخ ورزشی در سال 65 در استان ایلام اشاره کند و روایتگر آن باشد. شایان‌ذکر است وی پانزده سال است که در تئاتر خیابانی مشغول فعالیت است و از نمایش‌های وی می‌توان به «هشت»، «محاربه شمر با شمر»، «فرهاد و شیرین در قرن بیست‌ویک» اشاره داشت. ایران تئاتر گفتگویی با میلاد محمدیان شمالی یکی ازتهیه کنندگان بمباران زمین فوتبال چوار و دغدغه‌های او نسبت به این حادثه انجام داده است ،که در ادامه می‌خوانید.
انتخاب سوژه بمباران زمین فوتبال «چوار» از جمله اتفاقاتی است که در دوران ورزشی دهه شصت حادثه تلخی به شمار می‌رود. حال دلایلی که باعث شد این رویداد را در نمایش خود لحاظ کنید چه بوده است؟
بمباران زمین فوتبال «چوار» استان ایلام که در ۲۳ بهمن ۱۳۶۵ رخ داد هنرمندان ایلام را بر آن داشت تا از اتفاق تلخی که در دقیقه 55 بازی فوتبال افتاد که در آن حادثه ۱۰ فوتبالیست، سه کودک، یک داور و یک تماشاگر به شهادت رسیدند نمایشی محیطی را تولید کنند. درواقع ما آمدیم و از روی این قضیه که چند سالی است به آن می‌پردازیم تصویری را برای آشنایی مخاطب به وجود آوریم. حتی این موضوع را تاکنون در سطح مجامع بین‌المللی چون فیفا، فدراسیون فوتبال ایران پیش برده‌ایم. در این نمایش که غالبی محیطی دارد پنجاه بازیگر و گروه فرم حضور دارند. البته در کنار این گروه نمایشی، دکتر هاشم بیگی مدیرعامل باشگاه فرهنگی‌ورزشی چوار ۶۵ با ما به‌عنوان عضوی فعال و کوشا همراه هستند که خودشان یکی از شاهدان این اتفاق بوده‌اند. هدف ما از تولید این نمایش نشان دادن مظلومیت این شهدا در سطح بین‌المللی است. شهدایی که در میدان جنگ نبوده و تنها در مشغول برگزاری یک مسابقه فوتبال بوده‌اند. البته ما تلاش داریم که این نمایش را به افتتاحیه جام جهانی فوتبال در روسیه برسانیم تا در آنجا فرهنگ جوانمردی و ایثار را معرفی کنیم و صدای شهدای این واقعه به گوش مردم دنیا برسد.
این نمایش که با خود طرز فکری متفاوت دارد و پیام مظلومیت از نکات قابل‌توجه آن به‌حساب می‌آید آیا در کشور برای مخاطبان داخلی نیز اجرا عمومی خواهد داشت؟
در حال حاضر مشغول رایزنی با مسئولان مربوطه هستیم تا اگر شرایط فراهم شود نمایش «فوتبال منهای بازی ناجوانمردانه» را قبل از دربی تیم‌های پرسپولیس و استقلال اجرا کنیم.
متن نمایشنامه تا چه اندازه با مستندات این رویداد تاریخی همخوانی و هماهنگی دارد؟
متن نمایشنامه با توجه به مستنداتی که در اختیارداریم به‌طور کامل در نظر گرفته‌شده است؛ اما برای آنکه فضایی دراماتیک را برای مخاطب فراهم آوریم سعی داریم که از جنبه‌های نمایشی که موردنیاز است چون گروه فرم و حرکت، نمادهای استان ایلام برای اطلاع و آگاهی مخاطب استفاده کنیم تا آن‌ها نیز با این رویداد تلخ ورزشی در کشورمان آشنا شوند و بدانند مردمان ما در زمان جنگ چه سختی‌هایی را متحمل شده و چگونه عده‌ای از آن‌ها درنهایت مظلومیت به شهادت رسیده‌اند.
در ساختار روایت متن نمایشنامه با موضوع جنگ و تبعات آن چه نکاتی را برای بیان بهتر و رساندن پیام خود در قالب یک گروه نمایشی موردتوجه قرار داده‌اید؟
در نمایش «فوتبال منهای بازی ناجوانمردانه» بحث و نگاه کلی ما بر این بوده است که یاد شهدای زمین فوتبال «چوار» را زنده نگه‌داریم. در ادامه خواستار آن بوده‌ایم که در دو مورد دیگر نکاتی را متذکر شویم که برگرفته از نشان دادن فرهنگ غنی انسانی استان ایلام و پاسداری مردمان غیور این خطه از مرزهای ایران اسلامی که بخشی از کشور عزیزمان است. همچنین اجرای محیطی این نمایش که همراه با مسائل روز فوتبال همراه است و بخشی از مستندات این حادثه که در سال ۶۵ رقم خورده است بیان خواهد شد.
در این نمایش که با مستندات تاریخی در زمان جنگ همراه است به‌طور حتم نکاتی برای آگاهی بیشتر به بازیگران و گروه نمایشی ارائه‌شده است. باتوجه به اهمیت گروه بازیگران که نقش عمده‌ای در رساندن پیام این نمایش دارند آن‌ها از چه طریقی دیدگاه خود را به این واقعه نزدیک کرده‌ا‌ند؟
درباره این موضوع باید بگویم که دکتر هاشم بیگی زحمات فراوانی کشیده‌اند و به‌نوعی راوی این اتفاق هستند. ما برای آگاهی بیشتر بازیگران و گروه نمایشی از مستنداتی چون عکس‌های روز حادثه، زندگی‌نامه شهدای آن روز و گفتگو با بازماندگان این رویداد استفاده کرده و آن‌ها را در اختیار گروه گذاشته‌ایم. ضمن اینکه بازیگران این نمایش همگی از استان ایلام هستند و به‌طور کامل با این ناهنجاری که از سوی رژیم بعث عراق به وجود آمده و قصه آن آشنایی دارند.
در دنیای نمایش به دلیل رویارویی مستقیم با مخاطب هر نکته گویای اهمیت خاصی است که در بطن نمایشنامه و اثری که اجرا می‌شود لحاظ شده است. حال اهمیت این موضوع و نیاز آنکه شما به این واقعه که بازتاب جهانی دارد پرداخته‌اید چیست؟
همه مردم از این موضوع اطلاع دارند که در جنگ تحمیلی چه اتفاق‌های تلخی رخ‌داده است که نسل‌های بعدازآن را از تبعاتش آگاه ساخته و حس هم ذات پنداری آن‌ها را برانگیخته است. دلیل داشتن این حس را هم می‌توانیم به پاکی و مظلومیت شهدای این کشور مربوط بدانیم. حال این نکته قابل‌ذکر است با توجه به اینکه استان ایلام از استان‌هایی بوده که کامل در معرض جنگ و اتفاقات آن قرار داشت احساس می‌کنم ما باید به‌نوعی دینمان را به استان و شهدای این خاک ادا کنیم و همان‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند: زنده نگه‌داشتن یاد شهدا کمتر از شهادت نیست.
نحوه تمرینات گروه شما چگونه انجام می‌گیرد؟
ما هرروز به‌طور فشرده مشغول تمرین هستیم که در چند بخش مجزا صورت می‌گیرد که شامل گروه بازیگران، گروه موسیقی، گروه طراحی فضا است. در حال حاضر نیز چند تن از دوستان همچنان درروند تمرین، کار پژوهش و تولید محتوا از آن واقعه را انجام می‌دهند.
گفت‌وگو از کیارش وفایی